Shedia

EN GR

25/09/2013

Μια άλλη αγορά είναι εφικτή, του Βασίλη Παπακριβόπουλου

Στον αντίποδα των… Μανωλάδων του πλανήτη στέκεται το παγκόσμιο κίνημα του δίκαιου εμπορίου, που προτάσσει το σεβασμό στον άνθρωπο-παραγωγό, στο περιβάλλον, αλλά και στον καταναλωτή. 
 
Η εγκληματική δράση των αφεντικών της Μανωλάδας και το εξίσου εγκληματικό «δυστύχημα» στο Μπαγκλαντές που κόστισε τη ζωή 1.100 εργαζόμενων ξανάφεραν με δραματικό τρόπο στην επικαιρότητα το ζήτημα των συνθηκών κάτω από τις οποίες παράγονται πολλά από τα προϊόντα που καταναλώνουμε. Κι ίσως μια από τις λύσεις να συνίσταται στην ιδέα που είχε πριν από 55 χρόνια μια ομάδα βέλγων και ολλανδών προοδευτικών καθολικών που καταδίκαζαν την αποικιοκρατία: στο Δίκαιο και Αλληλέγγυο Εμπόριο, γνωστότερο επίσης και ως Fair Trade ή Commerce Équitable. 
 
Το σχέδιο ήταν απλό: να εισάγουν και να διακινούν οι οργανώσεις των εθελοντών τους προϊόντα από τις αποικίες (κυρίως καφέ, κακάο, μαύρη ζάχαρη), παρακάμπτοντας τους Δυτικούς μεσάζοντες και εισαγωγείς που αποκόμιζαν υπέρογκα κέρδη και καταδίκαζαν τους ντόπιους μικροκαλλιεργητές στην εξαθλίωση, με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να τους πληρώνουν με αξιοπρεπείς τιμές. Το εγχείρημα γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στη συνέχεια το 1969 άνοιξαν τα πρώτα «Μαγαζιά του κόσμου».
 
Σιγά σιγά άρχισαν να προστίθενται και νέες παράμετροι: εκτός από τη «δίκαιη αμοιβή» (η οποία μπορεί να είναι από 30-300% υψηλότερη από εκείνη που προσφέρουν οι Αγορές), επιδιώκεται, όπου αυτό είναι δυνατόν, να πραγματοποιούνται οι προμήθειες των προϊόντων από συνεταιρισμούς που διοικούνται δημοκρατικά με σεβασμό στα δικαιώματα των εργαζομένων και των γυναικών (και φυσικά να μην απασχολούν παιδιά). Επίσης, προωθείται η βιολογική καλλιέργεια και οι τεχνικές που είναι φιλικές προς το περιβάλλον, γεγονός που –εκτός από το γενικότερο όφελος για τον πλανήτη– έχει μεγάλη σημασία για τον ντόπιο πληθυσμό που καλείται να ζήσει σε αυτό το περιβάλλον.
 
Ακόμα, ένα σημαντικό τμήμα της τιμής που πληρώνει ο δυτικός καταναλωτής διατίθεται για κοινωνικές επενδύσεις στην ευρύτερη περιοχή όπου ζουν οι παραγωγοί (δρόμους, σχολεία, ιατρεία, συστήματα πόσιμου νερού, επιμόρφωση…) έτσι ώστε να διαχέονται τα οφέλη σε ολόκληρη την τοπική κοινωνία και να συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους. Τέλος, ενθαρρύνεται η δημιουργία ευρύτερων μορφών συνεργασίας σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με αποκορύφωμα το Μέτωπο Αλληλεγγύης των Μικροκαλλιεργητών Καφέ της Λατινικής Αμερικής όπου συμμετέχουν 200.000 αγρότες.
 
Και του πουλιού το γάλα!
 
Στην πορεία, τα προϊόντα πολλαπλασιάστηκαν: σοκολάτα, μέλι, τσάι, ρύζι, ξηροί καρποί, μπαχαρικά, χυμοί, κρασί, γλυκά, ρούχα, χειροτεχνία, καλλυντικά, παιχνίδια… Δημιουργήθηκαν πολλά εμπορικά δίκτυα του Δίκαιου Εμπορίου, τρία μεγάλα διεθνή σήματα πιστοποίησης της προέλευσης και της ποιότητας (Fairterade Mark, Max Havelaar, Transfair) τα καταστήματα πλησιάζουν τις 3.000 σε ολόκληρο τον κόσμο με χιλιάδες εργαζόμενους –ανάλογα με το μέγεθος και την οργάνωση– και με 100.000 εθελοντές. Αυτήν τη στιγμή το Δίκαιο Εμπόριο εξασφαλίζει τα προς το ζην σε 1.500.000 οικογένειες παραγωγών, τεχνιτών κι εργατών σε ολόκληρο τον κόσμο.
 
Η επιτυχία αυτής της ιδέας είναι τόσο μεγάλη ώστε πολλές αλυσίδες σουπερμάρκετ σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν τοποθετήσει τα προϊόντα του Δίκαιου Εμπορίου στα ράφια τους, ενώ πολλές επιχειρήσεις (π.χ. Body Shop) προμηθεύονται από αυτό ορισμένες πρώτες ύλες τους. Κι ο κύκλος εργασιών του από 220 εκατομμύρια ευρώ το 2000 έφτασε τα 3,4 δισεκατομμύρια το 2009, γνωρίζοντας αύξηση 1.500% μέσα σε μια δεκαετία! Το 60% των προϊόντων απορροφώνται από την ευρωπαϊκή αγορά, με πρωταγωνιστές την Ελβετία (όπου η «Δίκαιη Μπανάνα» καλύπτει το 50% της εθνικής αγοράς, το μέλι το 10% και ο καφές το 6%) και τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ ακολουθούν η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ιταλία.
 
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, καθώς στη Ευρώπη απλώνεται η κρίση και στη γεωργία κυριαρχούν οι λογικές του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού που περιθωριοποιούν τον μικρό αγρότη και ενθαρρύνουν την άγρια καταπίεση των εργατών γης, το Δίκαιο και Αλληλέγγυο Εμπόριο στρέφεται επίσης και σε αγροτικούς συνεταιρισμούς και μικρούς παραγωγούς των δικών μας, εξίσου απειλούμενων πλέον από την εξαθλίωση χωρών… 
 
 
Το δίκαιο εμπόριο στην Ελλάδα
 
Η λογική του Δίκαιου Εμπόριου τα τελευταία χρόνια εισχωρεί όλο και πιο βαθιά στη συνείδηση (και κατ’ επέκταση στις πρακτικές) του έλληνα καταναλωτή. Γι’ αυτό άλλωστε, στην Αθήνα ξεφυτρώνουν σιγά σιγά νέα καταστήματα που εμπορεύονται «δίκαια προϊόντα». Ακολουθεί μια σχετική λίστα.
 
Συν Άλλοις
Νηλέως 35 Θησείο 210-3456681
Τα άτομα που έστησαν αυτό το εγχείρημα τα έχετε πιθανόν συναντήσει παλαιότερα στο «Σπόρο» στα Εξάρχεια, στον πρωτοπόρο του Δίκαιου Εμπορίου στην Ελλάδα. Προμηθεύουν και άλλα καταστήματα. Στην ιστοσελίδα του θα βρείτε ενδιαφέροντα νέα για τον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, καθώς και έναν κατάλογο με τα συνεργαζόμενα καταστήματα σε ολόκληρη την Ελλάδα ο οποίος σύντομα θα εμπλουτιστεί.
 
Lacandona
Ηπίτου 4 Σύνταγμα 2110-125653 
Καφέ – παντοπωλείο το οποίο, εκτός από τα κλασικά είδη του Δίκαιου Εμπορίου διαθέτει επίσης και προϊόντα Ελλήνων μικρών παραγωγών και συνεταιρισμών. Ενδιαφέρων κατάλογος συνδέσμων στο Διαδίκτυο.
 
FAIR TRADE HELLAS
Βεΐκου 2 κοντά στο Μετρό Ακρόπολη 210-3614070
Εισάγει επίσης διακοσμητικά, κοσμήματα και είδη κουζίνας. Οργανώνει και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ εκδίδει ηλεκτρονικά και newsletter.
 
Μπαομπάμπ
Αγίας Παρασκευής 30, Χαλάνδρι.

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot