Στο πλαίσιο της καμπάνιας Γκολ στη Φτώχεια και αξιοποιώντας το ποδόσφαιρο ως εργαλείο για κοινωνική αλλαγή, έχει δημιουργηθεί η Εθνική Ομάδα Αστέγων, η οποία συμμετέχει κάθε χρόνο στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων (Homeless World Cup). Πρόκειται για έναν κορυφαίο ποδοσφαιρικό, μα πρωτίστως κοινωνικό θεσμό, που καθιερώθηκε µε πρωτοβουλία του Διεθνούς Δικτύου Εφηµερίδων Δρόµου (International Network of Street Papers) και έχει, μεταξύ άλλων, την υποστήριξη της UEFA και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). «Γκολ στη Φτώχεια» είναι και το σύνθημα της επίσημης διοργάνωσης («Kick Out Poverty»).
Η συμμετοχή της Εθνικής Αστέγων στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων κάθε χρόνο δεν είναι απλώς ένα ταξίδι για να «παίξουν δέκα άνθρωποι μπάλα». Η συμμετοχή σε αυτή τη σημαντική κοινωνική πρωτίστως διοργάνωση αποσκοπεί στο να προσθέσει ένα ακόμη στέρεο λιθαράκι στο δύσκολο δρόμο προς την κοινωνική ένταξη ή επανένταξη. Είναι μια διαδικασία που κρατάει μήνες, ίσως και χρόνια, και η συμμετοχή σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων είναι κομμάτι αυτής της διαδικασίας και όχι αυτοσκοπός.
Σε αυτή τη βάση λειτουργούν οι περισσότερες από 70 μέλη-χώρες (από τις ΗΠΑ ως την Ιαπωνία και από την Αυστραλία ως τη Μεγάλη Βρετανία και τη Σουηδία) που ανήκουν σε αυτή την τεράστια οικουμενική οικογένεια και συμμετέχουν στη μεγάλη ετήσια σύναξη (The Homeless World Cup), που διεξάγεται με αφορμή το ποδόσφαιρο.
Οι έρευνες που συνδέουν άμεσα τον αθλητισμό με μια υγιή κοινωνία είναι άπειρες, και δεν υπάρχει λόγος ούτε βεβαίως, ο χώρος ή ο χρόνος έστω και να καταγράψουμε σε τίτλους κάποιες εξ αυτών.
Αποτελέσματα κοινωνικής έρευνας 2006 (Social Impact Report)
Έξι µήνες µετά το 4ο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων στo Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής, τα αποτελέσµατα της κοινωνικής έρευνας (“Social Impact Report”) για τη µετέπειτα πορεία των συµµετεχόντων ήταν εντυπωσιακά:
92% δήλωσε πως η συµµετοχή του αποτέλεσε σοβαρό κίνητρο για ένα νέο ξεκίνηµα στη ζωή (368 παίκτες)
89% βελτίωσε τις κοινωνικές του σχέσεις (331 παίκτες)
73% δήλωσε ότι η ζωή του άλλαξε προς το καλύτερο (272 παίκτες)
35% βρήκε µόνιµη θέση εργασίας (130 παίκτες)
44% βελτίωσε τις συνθήκες διαβίωσής του (improved housing) (164 παίκτες)
39% επέλεξε να (επαν)ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σύστηµα (145 παίκτες)
25% παίκτες ολοκλήρωσαν προγράµµατα απεξάρτησης από ψυχότροπες ουσίες (93 παίκτες)
Πηγή: Cape Town 2006, Social Impact Report – Homeless World Cup, www.homelessworldcup.org
Αλλάζοντας αντιλήψεις
Ως θεσμός, όμως, το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων παρεμβαίνει και στις προκαταλήψεις μας, που πολλές φορές –λόγω άγνοιας κυρίως- αδικούν συνανθρώπους μας, αλλά και –εν τέλει- όλους μας.
Κάπου 100.000 θεατές παρακολούθησαν τους αγώνες του 5ου Παγκοσµίου Κυπέλλου Αστέγων, στην πρωτεύουσα της Δανίας, Κοπεγχάγη (Ιούλιος-Αύγουστος 2007).
Σε έρευνα που ξεκίνησε πριν το εναρκτήριο λάκτισµα, από ένα δείγµα 160 θεατών, το 20% παραδέχθηκε ότι είχε αρνητική άποψη για τους άστεγους, το 21% δεν είχε καν άποψη και το 58% αντιμετώπιζε τους άστεγους συμπολίτες του θετικά και χωρίς προκαταλήψεις.
Μετά την παρακολούθηση ενός και µόνο αγώνα, η διαφορά στις αντιλήψεις και συμπεριφορές ήταν αισθητή. Οι ίδιοι άνθρωποι κατά 85% εξέφρασαν πλέον µια θετική άποψη για τους άστεγους και τον αγώνα που δίνουν και να πάψουν να είναι αόρατοι (12% δεν είχε άποψη και µόνο 1% εξακολουθούσε να στέκεται αρνητικά απέναντί τους).
Πηγή: Copenhagen 2007, Homeless World Cup, www.homelessworldcup.org
Ανθρώπινο και κοινωνικό κεφάλαιο
Το 2009 μια ανεξάρτητη έρευνα με τίτλο «Οικονομική Αποτίμηση του Προγράμματος Street Soccer» (‘Economic Evaluation of Street Soccer Program’), κατέδειξε ότι η συμμετοχή στο ποδόσφαιρο δρόμου επιφέρει βελτίωση στη συμπεριφορά, αλλά και στον τρόπο ζωής των συμμετεχόντων και δραματική μείωση της εμπλοκής τους σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου.
Η αλλαγή αυτή στη συμπεριφορά έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση στη ζήτηση υποστηρικτικών υπηρεσιών (υγείας, πρόνοιας κ.λπ.) και την αύξηση της συμμετοχής των εμπλεκομένων στα κοινωνικά δρώμενα, αποδίδοντας, κατά συνέπεια, ευρύτερα κοινωνικά οφέλη (enhanced social capital).
Με βάση το κόστος λειτουργίας του «Κοινοτικού Προγράμματος Street Soccer» (Community Street Soccer Program), η έρευνα αποκάλυψε ότι το πρόγραμμα Street Soccer αποδίδει οφέλη ύψους 7.000.000 δολάρια Αυστραλίας ετησίως στην αυστραλιανή κοινωνία.
Έχει υπολογιστεί ότι κάθε 1$Α που επενδύεται στο πρόγραμμα Street Soccer, αποδίδει 4,3$Α σε κοινωνικά οφέλη.
Πηγές: www.bigissue.org.au, www.streetsoccer.org.au/our-program/economic-impact
Το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων σε αριθμούς
• Το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων θεσμοθετήθηκε με πρωτοβουλία του Διεθνούς Δικτύου Εφημερίδων του Δρόμου (International Network of Street Papers).
• Η πρώτη φορά που διεξήχθη ξεχωριστό τουρνουά για ομάδες γυναικών ήταν στη Μελβούρνη το 2008.
• Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων πραγματοποιήθηκε το 2003 στο Γκρατς της Αυστρίας. Ακολούθησαν οι διοργανώσεις του Γκέτεµποργκ (2004), του Εδιµβούργου (2005), του Κέιπ Τάουν (2006), της Κοπεγχάγης (2007), της Μελβούρνης (2008), του Μιλάνου (2009), του Ρίο ντε Τζανέιρο (2010), του Παρισιού (2011), της Πόλης του Μεξικό (Οκτώβριος 2012), του Πόζναν της Πολωνίας (2013) και του Σαντιάγκο της Χιλής (2014), του Άμστερνταμ (2015), της Γλασκώβης (2016), του Όσλο (2017), της Πόλης του Μεξικό (2018) και του Κάρντιφ (2019).
• Στη μακρά λίστα των επίσημων υποστηρικτών του θεσμού βρίσκονται, μεταξύ άλλων, η Ευρωπαϊκή Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (UEFA), ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), η Manchester United κ.ά.
• Πρόκειται για ποδοσφαιρικό τουρνουά street-soccer. Κάθε ομάδα αποτελείται από 4 παίκτες και έχει και 4 παίκτες στον πάγκο (σύνολο 8 παίκτες).
• Οι διαστάσεις του γηπέδου είναι 22Χ16 μέτρα.
• Κάθε αγώνας έχει διάρκεια 14 λεπτά.
• Κάθε αποστολή αποτελείται από δέκα (10) άτομα. Οκτώ (8) και δύο (2) συνοδούς (1 προπονητής και 1 αρχηγός της αποστολής)
