Shedia

EN GR

27/03/2013

Η επανάσταση του ποδηλάτου, του Σέργιου Μήλη

Του Σέργιου Μήλη 
 
Μποτιλιαρίσματα, έλλειψη πάρκιν, οδηγοί με νεύρα, συνεχή ατυχήματα. Όχι, δεν είμαστε στην Αθήνα, ούτε σε κάποια άλλη μεγαλούπολη του κόσμου και δεν αναφερόμαστε σε αυτοκίνητα. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο μιλάμε για τους περίφημους ποδηλατοδρόμους της Ολλανδίας, της χώρας-πρότυπο ως προς τη χρήση ποδηλάτου τουλάχιστον για την Ευρώπη.
 
Σε μια χώρα όπου τα ποδήλατα είναι περισσότερα από τους ανθρώπους (!) δεν υπάρχει πλέον χώρος για όλους τους ποδηλάτες, με αποτέλεσμα το ολλανδικό όνειρο της ποδηλατικής ευδαιμονίας να μετατρέπεται σε μείζον πρόβλημα.
 
Στο Άμστερνταμ όπου το ποδήλατο είναι το κύριο μέσο μεταφοράς, 490.000 ποδηλάτες κάνουν διαδρομές 2 εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ημέρα (!), ενώ σύμφωνα με το δημοτικό συμβούλιο της πόλης οι πιο πολυσύχναστοι ποδηλατόδρομοι είναι πλέον μικροί για να χωρέσουν τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ποδηλάτων.
 
«Ο αριθμός των ποδηλατών αυξάνει συνεχώς τα τελευταία χρόνια», λέει ο Βιμ Μποτ από την Ολλανδική Ποδηλατική Ομοσπονδία που αριθμεί σήμερα 35 χιλιάδες μέλη. «Σε μια μικρή χώρα όπου το κάθε τετραγωνικό μέτρο είναι σημαντικό δεν υπάρχει πλέον χώρος για όλα τα ποδήλατα. Το θέμα έχει καταντήσει πονοκέφαλος», προσθέτει ο Μποτ.
 
Στην Ολλανδία, τη χώρα που φτιάχτηκε για ποδηλάτες, όπως λένε πολλοί, τα πρώτα δίτροχα εμφανίστηκαν στα τέλη του 1880 και σήμερα η αναλογία είναι 1,3 ποδήλατα ανά κάτοικο. Οι πωλήσεις το 2011 έφτασαν τα 1,3 εκατομμύρια (περίπου 970 εκ. ευρώ), ενώ το συνολικό δίκτυο ποδηλατοδρόμων φτάνει τα 35 χιλιάδες χιλιόμετρα. Ακόμα και ο πρωθυπουργός της χώρας πηγαίνει συχνά στη δουλειά κάνοντας πεντάλ!
 
Έχοντας επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στις ποδηλατικές υποδομές, οι ολλανδοί πληρώνουν τώρα το τίμημα από την αλματώδη αύξηση της χρήσης των ποδηλάτων.
 
Σύμφωνα με ρεπορτάζ των εφημερίδων, στο Άμστερνταμ και την Ουτρέχτη η αύξηση των ποδηλάτων έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρούνται φαινόμενα όπως μποτιλιαρίσματα στους ποδηλατοδρόμους, έλλειψη χώρων στάθμευσης, ατυχήματα, ακόμα και καραμπόλες!
 
Γύρω από κεντρικούς σταθμούς τρένων, όπως αυτοί του Άμστερνταμ και της Ουτρέχτης, δεκάδες χιλιάδες ποδήλατα παρκάρουν νόμιμα ή παράνομα, καταλαμβάνουν δημόσιο χώρο και περιορίζουν την κίνηση των πεζών, ενώ οι κάτοχοί τους όταν έρχεται η ώρα να φύγουν σπάνε το κεφάλι τους για να θυμηθούν πού έχουν παρκάρει. Περισσότεροι ποδηλάτες στο δρόμο σημαίνει περισσότερη συμφόρηση, με αποτέλεσμα η ένταση και τα νεύρα να ξεπερνάνε πολλές φορές τα όρια.
 
Οι στατιστικές αποκαλύπτουν πόσο επικίνδυνη έχει γίνει η κατάσταση: ένα τέταρτο του συνόλου των θανατηφόρων ατυχημάτων στην Ολλανδία περιλαμβάνει ποδηλάτες, σύμφωνα με την Ποδηλατική Ομοσπονδία. Περίπου 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους ολλανδικούς δρόμους το 2010, η πλειοψηφία εκ των οποίων ήταν ηλικιωμένοι.
 
Και σα να μην έφταναν όλα τα παραπάνω το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί καθώς οι ολλανδικές αρχές αποφάσισαν να διευρύνουν τη χρήση των ποδηλατοδρόμων και να επιτρέψουν τη χρήση τους και σε πάνω από ένα εκατομμύριο μοτοποδήλατα, τα οποία επιτρέπεται να προσπερνούν τα ποδήλατα αρκεί να μένουν κάτω από ένα όριο ταχύτητας 25 χλμ/ώρα…
 
Δώρο ένα παγωτό
 
Την ίδια ώρα που αυτά συμβαίνουν στην Ολλανδία, στις ΗΠΑ, το 2012 διπλασιάστηκε ο αριθμός των ποδηλατοδρόμων και προωθούνται πρωτότυπες πρωτοβουλίες σε μια προσπάθεια να βελτιωθούν οι συνθήκες οδήγησης για τα ποδήλατα και να διευκολυνθούν οι αναβάτες τους.
 
Στο Σαν Φρανσίσκο, ο Ποδηλατικός Σύλλογος της Ανατολικής Ακτής σε συνεργασία με τοπικά αστυνομικά τμήματα ξεκινάει ένα πρωτότυπο πρόγραμμα κυκλοφοριακής αγωγής για ποδηλάτες. Όσοι ποδηλάτες έχουν τιμωρηθεί με κλήση για κάποια παράβαση θα έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν ή και να εξαλείψουν το σχετικό πρόστιμο, παρακολουθώντας μαθήματα σε ειδικό σχολείο κυκλοφοριακής αγωγής. Τα πρόστιμα θα χρησιμοποιούνται για να καλύψουν το κόστος των μαθημάτων, οπότε το πρόγραμμα θα είναι ουσιαστικά αυτοχρηματοδοτούμενο. Η τοπική αστυνομία μάλιστα, σε συνεργασία με ένα παγωτατζίδικο της περιοχής, θα ανταμείβει όσους ποδηλάτες οδηγούν προσεχτικά και με ασφάλεια με δωρεάν παγωτό χωνάκι!
 
Στο Κολοράντο οι Αρχές του Άσπεν προτίθενται να τροποποιήσουν τον υφιστάμενο νόμο για τα ποδήλατα και στις διασταυρώσεις που αυτά δεν έχουν προτεραιότητα, αντί για σήμα STOP, να έχουν σήμα παραχώρησης προτεραιότητας. Έτσι όταν ένας ποδηλάτης φτάνει σε διασταύρωση χωρίς να έχει προτεραιότητα δε θα είναι υποχρεωμένος να σταματήσει ούτως ή άλλως, παρά μόνο όταν από την άλλη πλευρά έρχεται όχημα. 
 
Σε αντίθετη περίπτωση και όταν ο δρόμος είναι εντελώς ελεύθερος το ποδήλατο θα μπορεί να συνεχίσει την πορεία του χωρίς να χρειαστεί να σταματήσει. Ο λόγος που πάρθηκε αυτή η απόφαση, σύμφωνα με τις τοπικές αστυνομικές αρχές, έχει να κάνει με το γεγονός ότι έτσι κι αλλιώς οι περισσότεροι ποδηλάτες αυτό κάνουν και τώρα, παρόλο που απαγορεύεται! Σύμφωνα με την αστυνομία η σημερινή κατάσταση είναι χειρότερη, γιατί οι οδηγοί των οχημάτων που διασταυρώνονται ή ακολουθούν ποδήλατα τα οποία πρέπει να παραχωρήσουν προτεραιότητα, δεν ξέρουν αν ο ποδηλάτης θα σταματήσει ή όχι, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν αρκετά ατυχήματα. Έτσι η αστυνομία προσβλέπει σε μείωση των ατυχημάτων από τη στιγμή που όλοι θα ξέρουν ότι το ποδήλατο δε σταματάει στη διασταύρωση εφόσον ο δρόμος είναι άδειος. 
 
Την ίδια ώρα οι ποδηλάτες εκτιμούν ότι αυτή η αλλαγή στο νόμο θα είναι ευεργετική και για τους ίδιους, αφενός σε ό,τι έχει να κάνει με την ενέργεια που καταναλώνουν κάθε φορά που σταματούν και ξαναξεκινούν να ποδηλατούν και αφετέρου, γιατί θα μειωθούν οι τραυματισμοί. Ο νέος νόμος ακολουθεί τα χνάρια ενός παρόμοιου που ισχύει ήδη στο Αϊντάχο.
 
Η Καρδίτσα και οι άλλοι
 
Στην Ελλάδα βασιλιάς των δρόμων είναι το ΙΧ. Το ποδήλατο έχει την αντιμετώπιση που έχουν τα μέσα μεταφοράς και οι πεζοί: αναγκαίο κακό ή για την ακρίβεια ένα ακόμα εμπόδιο στην πορεία του αυτοκινήτου μας.
 
Το 37% των μετακινήσεων στην πόλη της Καρδίτσας γίνονται με ποδήλατο. Η Καρδίτσα θεωρείται το καλύτερο παράδειγμα ως προς το δίκτυο ποδηλατοδρόμων, με ειδικά κατασκευασμένα κράσπεδα και ειδικά κολωνάκια για να προστατεύουν τους ποδηλάτες από τα αυτοκίνητα. 
6 δήμους, αντί για 7, όπως ήταν το αρχικό πλάνο, διατρέχει ο ποδηλατόδρομος των βορείων προαστίων αφού το δημοτικό συμβούλιο Μελισσίων καταψήφισε την πρόταση!
1 χιλιόμετρο μήκος (μόνο) έχει ο ποδηλατόδρομος του Μοσχάτου. Η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα και το Ίλιον έχουν επίσης μικρό δίκτυο.
Βόλος, Τρίκαλα, Λάρισα, Κως, Μεσολόγγι είναι πόλεις με καλό και μεγάλο δίκτυο.
Περισσότερα από 800.000 ποδήλατα έχουν πουληθεί τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα.
 11 ποδηλατάδικα άνοιξαν μέσα στο 2011 στην Αθήνα, περίπου ένα κατάστημα το μήνα, ενώ οι πωλήσεις αυξήθηκαν το 2011 κατά 20-25% σε σχέση με το 2010.
«Στο κέντρο της Αθήνας είναι εξαιρετικά δύσκολο να φτιάξουμε ποδηλατοδρόμους, χωρίς να κινδυνεύει η ακεραιότητα του ποδηλάτη». Αυτή ήταν η τοποθέτηση του πρώην δημάρχου Αθηναίων Ν. Κακλαμάνη όταν τέθηκε το ζήτημα. Παραδοχή αδυναμίας ή υπεκφυγή; 
Δείτε: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=XuBdf9jYj7o. Αναζητήστε το με τη φράση «How the Dutch got their cycle paths». Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον βιντεάκι για την ιστορία των ποδηλατοδρόμων στην Ολλανδία.

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ