Shedia

EN GR

01/06/2015

Τα καρέ των αντιθέσεων του Γιώργου Αράπογλου

Στα πρότυπα της πρωτοβουλίας της «σχεδίας», µια παρισινή οργάνωση µετατρέπει τον φωτογραφικό φακό σε εργαλείο κοινωνικής επανένταξης.  
 
«Μου αρέσει να παρατηρώ τις αντιδράσεις των ανθρώπων όταν βλέπουν τις εικόνες που τράβηξα µε τη µηχανή µου. Ειλικρινά, µου ζεσταίνει την ψυχή». Ο Λορέντζο είναι 55 χρονών, ψηλός, αδύνατος, µε  µακριά µαλλιά και κυκλοφορεί συνεχώς µε φθαρµένα µπλουτζίν. Για αρκετά χρόνια, περιπλανήθηκε από µεροκάµατο σε µεροκάµατο, εργαζόµενος κυρίως στις οικοδοµές και στη φορτοεκφόρτωση φορτηγών ψυγείων. Έµεινε άστεγος και πολλές φορές βρήκε νυχτερινό καταφύγιο στις αποβάθρες του Σηκουάνα. 
 
Κάποιες από αυτές τις εικόνες αποτύπωσε µε τον φωτογραφικό του φακό. Ο Λορέντζο συµµετείχε σε ένα ιδιαίτερο φωτογραφικό πρότζεκτ που συνέλαβε και ανέλαβε να εκτελέσει η υπεύθυνη µιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που επιτελεί σπουδαίο έργο τα τελευταία χρόνια στη γαλλική πρωτεύουσα. Είναι εξαιρετικά όµορφη η σύµπτωση ότι το συγκεκριµένο γαλλικό πρότζεκτ έχει πολλές οµοιότητες µε το αντίστοιχο της «σχεδίας», µέρος του οποίου ήταν η έκθεση φωτογραφίας µε τίτλο «Μία Στέγη για τη Σχεδία» που φιλοξενήθηκε στις αρχές Μαΐου στη Στέγη Γραµµάτων και Τεχνών. 
 
Το γαλλικό φωτογραφικό πρότζεκτ είναι πνευµατική ιδέα της Ελιζαµπέτ Τιµπεργκιέν (Elisabeth Tiberghien), µιας συνταξιούχου εκπαιδευτικού που ένιωθε για χρόνια έντονη την εσωτερική ανάγκη να υποστηρίξει τους άστεγους. Αφού αρχικά προσέφερε εθελοντική εργασία σε φιλανθρωπικές οργανώσεις της Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας, στη συνέχεια ίδρυσε τη δική της οργάνωση, µε την επωνυµία «Deuxième Marche» («Δεύτερο Βήµα»).
 
Μέλη της οργάνωσης έγιναν κυρίως φίλοι και γνωστοί της Τιµπεργκιέν, ενώ ώς σήµερα έχει βοηθήσει περίπου 150 ανθρώπους να φύγουν από τους δρόµους και να εγκατασταθούν σε επιδοτούµενες κατοικίες. 
 
φωτογραφία του Ραμέν
 
Συλλογική προσπάθεια
Όπως συµβαίνει σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις, η αγωνία και η προσπάθεια να υποστηρίξουν τους ανθρώπους να υποστηρίξουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους δεν περιορίζεται στην εξασφάλιση στέγης. Ένας άλλος στόχος είναι να υποστηριχθούν εκείνοι που δοκιµάζονται να βγουν από το σκοτάδι του κοινωνικού αποκλεισµού να παραµένουν ενεργοί, να συµµετέχουν σε µία κοινωνία που τους δέχεται ξανά και να νιώσουν χρήσιµοι για τους εαυτούς τους και τους συνανθρώπους τους. 
 
Όπως ακριβώς συνέβη και µε τη «σχεδία», η οργάνωση «Deuxième Marche» σκέφτηκε τη φωτογραφία ως ένα επιπλέον κίνητρο ζωής. Επικοινώνησαν µε το Wipplay.com, µία ιστοσελίδα για φωτογραφικά θέµατα, η οποία σε συνεργασία µε γνωστή εταιρεία φωτογραφικών µηχανών προµήθευσε την οργάνωση µε ψηφιακές φωτογραφικές µηχανές, που µε τη σειρά της τις έδωσε σε άστεγους που ενδιαφέρθηκαν να συµµετάσχουν στο φωτογραφικό πρότζεκτ. 
 
Αυτό που τους ζητήθηκε, ουσιαστικά, ήταν να καταγράψουν µε τον φωτογραφικό φακό της µηχανής εικόνες από την καθηµερινότητα της ζωής στο δρόµο, όπως οι ίδιοι τη βιώνουν και θα ήθελαν να αποτυπωθεί. 
 
Συνολικά, 12 άτοµα, άνδρες και γυναίκες, πολλοί εκ των οποίων είχαν προβλήµατα ψυχικής υγείας ή αλκοολισµού, προσφέρθηκαν εθελοντικά να πάρουν τη µηχανή, και για ένα µήνα –από τις 17 Νοεµβρίου ώς τις 20 του περασµένου Δεκεµβρίου– µπήκαν στη διαδικασία να τραβούν φωτογραφίες. Εκεί εντοπίζεται, ίσως, η σηµαντικότερη διαφορά σε σχέση µε την πρωτοβουλία της «σχεδίας». Το γαλλικό πρότζεκτ κράτησε ένα µήνα, ενώ το αντίστοιχο ελληνικό ξεκίνησε πριν από 1,5 χρόνο (τον Οκτώβριο του 2013) και συνεχίζεται. 
 
Η οργάνωση ζήτησε τη συνδροµή ενός επαγγελµατία φωτογράφου, ο οποίος βοήθησε στη συλλογή, επεξεργασία και τελική διαλογή περίπου 1.500 φωτογραφιών. Στη συνέχεια, η ιστοσελίδα Wipplay.com, που εξειδικεύεται σε φωτογραφικούς διαγωνισµούς, ζήτησε από τους επισκέπτες της να ψηφίσουν τις αγαπηµένες τους εικόνες, και µια κριτική επιτροπή αποτελούµενη από ειδικούς στη φωτογραφία, καλλιτέχνες και µέλη του δηµοτικού συµβουλίου του Παρισιού, ανάµεσα στα οποία οι αντιδήµαρχοι Μπρούνο Ζυλιάρ (Bruno Julliard) και Ντοµινίκ Βερσινί (Dominique Versini), κατέληξε σε µια βραχεία λίστα φωτογραφιών. 
 
Οι συνολικά 27 φωτογραφίες που επιλέχθηκαν µέσα από χιλιάδες εκτέθηκαν για περίπου ένα µήνα στο δηµαρχείο του Παρισιού, στον απόηχο της πρόσφατης υπογραφής της «παρισινής συµφωνίας για την καταπολέµηση του κοινωνικού αποκλεισµού».  
 
φωτογραφία του Λορέντζο Μπαράνκο
 
Στη σκιά της Αψίδας του Θριάµβου
Οι εικόνες αποτυπώνουν ένα Παρίσι διαφορετικό από αυτό που έχει αγαπηθεί από τους τουρίστες: η σκοτεινή φιγούρα µιας άστεγης γυναίκας που αχνοφαίνεται ολοµόναχη πίσω από ένα παράθυρο, ένα υγρό άνοιγµα µιας σήραγγας που βγαίνει σε µία φωτεινή λεωφόρο γεµάτη δέντρα, ένα µεταλλικό παγκάκι στις όχθες του Σηκουάνα όπου βρίσκουν καταφύγιο άστεγοι τις παρισινές νύχτες, το πρόχειρο κατάλυµα ενός άστεγου µπροστά από ένα φωτισµένο σουπερµάρκετ ή ένα συντριβάνι όπου συνηθίζει να πλένει τα ρούχα του. 
 
Εικόνες που δεν έχουν επ’ ουδενί σχέση µε τα φανταχτερά φώτα µιας από τις πιο πλούσιες πρωτεύουσες του κόσµου, αλλά που αναδεικνύουν τη µοναξιά, την ανασφάλεια, τον κοινωνικό αποκλεισµό και τις κοινωνικές αντιθέσεις, µαζί, όµως, µε πολλή οµορφιά και αισιοδοξία. 
 
Μέσα από τις εικόνες των οδυνηρών καταστάσεων που βιώνουν οι ίδιοι οι δηµιουργοί, ο θεατής έχει την ευκαιρία να νιώσει και τη λαχτάρα τους για µια καλύτερη ζωή.
 
Η προσπάθεια έχει αγκαλιαστεί από τη δηµοτική αρχή του Παρισιού, ακόµη περισσότερο από τη στιγµή που η δήµαρχος της πόλης Αν Ινταλγκό έχει θέσει ως βασική προτεραιότητα την επίλυση της στεγαστικής κρίσης. Ο αριθµός των άστεγων στο Παρίσι σήµερα υπολογίζεται περίπου στις 11.000-12.000, ενώ, σύµφωνα µε την κ. Βερσινί, η οποία είναι και αρµόδια αντιδήµαρχος για θέµατα κοινωνικής πολιτικής και προστασίας ευπαθών οµάδων, περίπου τα δύο τρίτα διαµένουν σε προσωρινά καταλύµατα και οι υπόλοιποι ζουν στους δρόµους. 
 
Η οργάνωση «Deuxième Marche» διαθέτει προς πώληση αντίτυπα των φωτογραφιών, µοιράζοντας το 50% των εσόδων στους ίδιους τους φωτογράφους, µε το υπόλοιπο 50% να διατίθεται για την κάλυψη του κόστους της έκθεσης. Μέχρι τις αρχές Απριλίου, είχαν πουληθεί πάνω από 40 αντίτυπα, το ακριβότερο εκ των οποίων έναντι 220€ και το φθηνότερο έναντι 130€. 
 
Εκείνο, επίσης, που έχει ξεχωριστή σηµασία είναι ότι οι περισσότεροι από τους γάλλους συµµετέχοντες έχουν σήµερα καταφέρει να φύγουν από τους δρόµους και να βρουν ένα καταφύγιο µέσα από τη βοήθεια της «Deuxième Marche».                             
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ