Shedia

EN GR

28/08/2013

«Πηγάδια» της έκφρασης, της J από την Οµάδα της ΑΒ4 ΑGORA

Η περήφημη δίεση (#) είναι ένα από΄τα πιο ισχυρά σύμβολα επικοινωνίας. Εκεί είναι και το ένα διαδικτυακό ραντεβού της AGORA.
 
Το hashtag, η δίεση ή και καγκελάκι (#), είναι η καθημερινότητα των κοινωνικών δικτύων. Είναι το σύμβολο που όταν τοποθετείται δίπλα σε οποιαδήποτε λέξη τη μετατρέπει σε ενεργό σύνδεσμο που συγκεντρώνει το περιεχόμενο που αναρτούν οι χρήστες. Τα τελευταία χρόνια ο ψηφιακός δημόσιος χώροςχρησιμοποιεί τα hashtagως σημεία σήμανσης που οδηγούν  στις δικές του πλατείες κι αγορές.  Η 4η Μπιενάλε της Αθήνας 2013 AGORA, στρέφοντας το βλέμμα αλλά και το αυτί στην παγκόσμια διαδικτυακή κοινότητα, ενσωματώνει τις δυνατότητες επικοινωνίας και διαλόγου του διαδικτύου. Με ένα ανοιχτό κάλεσμα προς τον δημιουργικό κόσμο μετατρέπει τον ιστότοπό της σε σημείο δημόσιας συνάθροισης, όπου η τέχνη συνδιαλέγεται με την κοινωνία στην κρίσιμη κατάσταση του σήμερα. Από αυτό το γεγονός δεν θα μπορούσε να λείπει η δίεση. 
 
Το #AB4AGORAείναι σημείο συνάντησηςστο twitter, το instagram, το facebook.Mε την ευκολία που δίνουν σε όλους μας τα κινητά τηλέφωνα το #AB4AGORAείναι ένα ανοιχτό βήμασυμμετοχής στην αγορά, για αποτύπωση της Αθήνας, τωνανθρώπων της, της ζωής της, των συγκρούσεων και τωναλλαγών της. Και σαν ενεργές διαδικτυακές παρουσίες και χρήστες του #ΑΒ4Agora, ο @hellopanos, η @jaquoutopie, η @lifeinathens, η @jester_lou και ο @mao_tse_tung μοιράζονται μαζί μας την ματιά τους.
 
 
Λίγη ιστορία
Η εμφάνισή του συμβόλου της δίεσης στην ανθρώπινη ιστορία δεν ήρθε μαζί με το διαδίκτυο. Με μια πρώτη έρευνα στην ιστορία του γρήγορα ανακαλύπτεις πως ανά τους αιώνες εμφανίζονται πολυάριθμα σύμβολα που χρησιμοποιούν την ένωση δύο κάθετων και δύο οριζόντιων γραμμών. Το κινέζικο ιδεόγραμμα jing  (πηγή – πηγάδι) χρονολογείται από το 900 πΧ, ο μουσικός συμβολισμός της δίεσης # έχει ρίζες σε γερμανικές μουσικές παρτιτούρες του 14ου αιώνα ενώ το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης του 1923 ορίζει το # σαν το σύμβολο των αριθμών ή της αγγλικής λίρας. Το 1968 ο οργανισμός τηλεπικοινωνιών AT&T και συγκεκριμένα οι μηχανικοί των BellLabs εισήγαγαν τη δίεση στην επικοινωνία φτιάχνοντας το πρώτο πληκτρολόγιο για τηλέφωνο που την περιείχε. Όταν πια αυτή η μορφή τηλεφώνου έγινε παγκόσμια οι Βρετανοί άλλαξαν το όνομα της δίεσης σε hash. Η ονομασία καθιερώθηκε και από τη δεκαετία του ‘70 το σύμβολο έγινε μέρος της γλώσσας προγραμματισμού UNIX ενώ η χρήση του εξαπλώθηκε και σε άλλες γλώσσες προγραμματισμού σαν τρόπος να επισημαίνεται ο σχολιασμός ανάμεσα στις γραμμές κώδικα. Τη δεκαετία του 1980 η δίεση εμφανίστηκε στο IRC, ένα διαδικτυακό πρωτόκολλο που επέτρεπε στους χρήστες του διαδικτύου να επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω μηνυμάτων και να ανταλλάσουν πληροφορίες και δεδομένα μέσω chat. Κι εκεί ο ρόλος της ήταν να καθορίζει τα διαφορετικά κανάλια επικοινωνίας.
 
Και ύστερα ήρθε ο Αύγουστος 
 
 Όμως η μέρα που ο ρόλος του συμβόλου άλλαξε και μαζί του άλλαξε και η ροή της επικοινωνίας στο παγκόσμιο δίκτυο ήταν η 23η Αυγούστου του 2007 όταν ο  Chris Messina έγραψε στο twitter: «τι θα λέγατε να χρησιμοποιούσαμε τη δίεση # για να ξεχωρίζουμε τις διάφορες ομάδες  στις οποίες συμμετέχουμε, όπως το #Barcamp;»   Και μπορεί ο Messina να απευθυνόταν σε έναν αριθμό χρηστών του twitter που είχε άμεση σχέση με την κουλτούρα των  νέων τεχνολογιών, όμως η ιδέα του σύντομα έγινε κανόνας μαζικής επικοινωνίας στη διαδικτυακή κοινότητα. Οι λέξεις που οι χρήστες επέλεγαν να ακολουθούν τη δίεση  μετατράπηκαν σε δεξαμενές συγκέντρωσης περιεχομένου. Η χρήση του hashtag έκανε εύκολη την συλλογή πληροφοριών, δημιουργώντας ένα σημείο αναφοράς όπου μπορούσες να βρεις αυτό που χρειαζόσουν για το θέμα που σε ενδιέφερε. Με τη συμβολή των χρηστών εξαπλώθηκε τόσο που μετά από δύο χρόνια , τον Ιούλιο του 2009, το twitter έκανε το επόμενο βήμα. Μετέτρεψε τον συνδυασμό της δίεσης με τη λέξη που τη συνόδευε, σε ενεργό σύνδεσμο που σε οδηγεί άμεσα σε μια σελίδα όπου συγκεντρώνονται όλα τα τιτιβίσματα που χρησιμοποιούν τον ίδιο συνδυασμό.
 
«Τα τελευταία χρόνια η χρήση των hashtag εξαπλώθηκε τόσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τους ανθρώπους που τα αξιοποιούν, που κατάφερε πρόσφατα να επιβάλει μέχρι και σε εταιρίες όπως το Facebook να υιοθετήσουν τη δυνατότητα στην πλατφόρμα τους» μας λέει η @jaqoutopie, που εμφανίζεται  με αυτό το ψευδώνυμο στην διαδικτυακή κοινότητα. «Δεν είναι τυχαίο που ως εργαλείο χρησιμοποιήθηκε για να μεταδώσουν μηνύματα και ειδήσεις χρήστες του διαδικτύου που συμμετείχαν σε γεγονότα όπως το κίνημα των Ιndignados και του  OccupyWallStreet και μέχρι πρόσφατα ακόμα και το κίνημα της πλατείας Ταξίμ. Η χρήση των hashtag μας κάνει όλους άμεσα συμμέτοχους σε μια παγκόσμια συζήτηση και μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε ισχυρό λόγο και παρέμβαση, μέσω της δημιουργίας κοινού κώδικα και δεσμών που μπορούμε οι ίδιοι να δημιουργήσουμε, για όποιο θέμα μας ενδιαφέρει και μας αφορά. Η διαδικτυακή AGORA ως σημείο συνάθροισης είναι ήδη παρούσα, παγκόσμια, συλλογική όσο και ατομική, απολύτως ανοιχτή, με τις συγκρούσεις αλλά και τις συμφωνίες της».
 
 
 
Αφορμή έκφρασης
«Τα hashtag είναι μια αφορμή έκφρασης για τους χρήστες, ένας τρόπος για συμμετοχή» συμπληρώνει ο @hellopanos. Οι φωτογραφίες του στο instagram, συγκεντρώνονται τους τελευταίους μήνες στο #AB4AGORAκαι δημιουργούν μια προσωπική απεικόνισητης πόλης. «Η ελευθερία της προσωπικής μετάφρασης του hashtag δίνει τη δυνατότητα της  έκφρασης στον κάθε χρήστη που θέλει να συμμετέχει στο συλλογικό πείραμα της φετινής Μπιενάλε της Αθήνας. Μέσα από τη ματιά του, ο καθένας προσθέτει και ένα ακόμα pixel στον ψηφιακό καμβά της Μπιενάλε, εικονογραφώντας την πραγματικότητα του τώρα. Με τη σειρά μου μέσα από μια σειρά φωτογραφίες της Αθήνας του 2013 αφηγούμαι μέσα από κτίρια, δρόμους και αστικές λεπτομέρειες μια εικόνα που προσπαθεί να αποτελέσει ένα είδους αρχείο για τον μελλοντικό αναγνώστη.» 
 
«Αυτό που διαφοροποιεί αυτή τη Μπιενάλε είναι πως ο κάθε ένας έχει τη δυνατότητα να συμβάλει στη διαμόρφωση της και να την βιώσει με το δικό του τρόπο. Το hashtag #AB4AGORA είναι ένα δοχείο όπου οι σκέψεις και οι εικόνες των χρηστών συναντιούνται.» Η @lifeinathens φωτογραφίζει με τα λόγια της την ανοιχτή διαδικτυακή αγορά και περιγράφει την εμπειρία της. «Σε μια αγορά συναντάς διαφορετικούς ανθρώπους, απόψεις, αντικείμενα, εργασίες και συνθήκες. Έτσι και αυτή η AGORA αποτελείται από διαφορετικά στοιχεία και ανθρώπους που έχουν ως κοινούς παρανομαστές το ενδιαφέρον και την περιέργεια να δουν και να βιώσουν πως θα μπορούσε να εξελιχθεί μια μπιενάλε η οποία ζυμώθηκε με διαφορετικά βιώματα και τρόπο σκέψης. Όπως ακριβώς  και μια αγορά. Το #AB4AGORA είναι συνέχεια αυτής της διάχυσης του περιεχομένου και της πληροφορίας. Όλοι οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να αποτυπώσουν τη δική τους αντίληψη της AGORA μέσα στην καθημερινότητα τους. Όλα είναι μέρος μιας αγοράς και όλα απεικονίζουν την πραγματικότητα του καθενός μας, οπότε δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Σκουπίδια στο δρόμο, ανθρώπους, κτίρια, γκράφιτι και μηνύματα.»
«Το #AB4AGORA είναι ένα σημείο συνάθροισης και συζήτησης. Με όλα τα μέσα που διαθέτουμε, με φόβο και πάθος. Μπορούμε να μεταφέρουμε τη θέση μας μέσα από την εικόνα και τον λόγο και να συμπληρώσουμε το παζλ των πολύμορφων σχέσεων που διαμορφώνουν την ζωή μας» λέει η @jaquoutopie. «Το χρησιμοποιώ κυρίως για να τονίσω λέξεις που θεωρώ αμφίσημα φορτισμένες όπως και για να απεικονίσω τη συνάντηση και την διαλεκτική σχέση μεταξύ των ανθρώπων, προφανώς αυτά τα στοιχεία που θεωρώ πως νοηματοδοτούν την 4η Μπιενάλε».  Η@jester_lou συμπληρώνει «Με  εμπνέει η έννοια της συλλογικότητας, με εμπνέει που άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους βρίσκονται μαζί, συζητάνε, προβληματίζονται, πειραματίζονται, καταγράφουν με τις κάμερες τους την Αθήνα. Μου αρέσει που η Μπιενάλε φέτος έχει γίνει μία μεγάλη παρέα στην οποία οι άνθρωποι ανταλλάσουν σκέψεις, απόψεις και οπτικές.» 
 
Τη σκέψη της ακολουθεί ο @hellopanos: «Το άθροισμα όλων των προσωπικών ματιών μέσα από περιεχόμενο (φωτογραφίες, βίντεο, κείμενα, συνδέσμους) δυναμώνει και ολοκληρώνει όλο και περισσότερο μια σειρά από πληροφορίες που καταγράφουν το τώρα, αποτελώντας έτσι ένα πολύτιμο αρχείο. Από την άμεση έκφραση του χρήστη μέχρι τα συμπεράσματα παρατήρησης της συνολικής πληροφορίας, το πείραμα αυτό είναι ελεύθερο να εξελιχθεί με μη συγκεκριμένο τρόπο και πιθανώς συναρπαστικά αποτελέσματα»
 
Η @Jester_louσχηματίζει τον τελευταίο καιρό τη δική της δίεση της Αγοράς μέσα από φωτογραφίες: «Επιλέγω αυθόρμητα οτιδήποτε με εμπνέει, οτιδήποτε με κάνει να σκεφτώ συνειρμικά την «Αγορά». Το hashtag#AB4AGORAείναι στιγμιότυπα από τους δρόμους της Αθήνας, από συναθροίσεις πολιτών, από συζητήσεις, από όλες αυτές τις εικόνες που μπορούν να αποτυπώσουν τον παλμό της σύγχρονης Αθήνας. Η Αθήνα είναι μία περίεργη πόλη με περίεργα συμβάντα. Μου αρέσει πολύ να πιάνω κάτι από το φευγαλέο της χαρακτήρα. Θα  πρότεινα σε κάποιον να χρησιμοποιήσει το #AB4AGORAγιατί είναι ένας τρόπος να επικοινωνούμε την αίσθηση που έχουμε για την Αθήνα του σήμερα, να μοιραζόμαστε τις διαφορετικές οπτικές μας σε ένα κοινό θέμα. Ακόμα και την πόλη που ξέρω τόσο καλά, την ανακαλύπτω ξανά μέσα από τα μάτια των άλλων. Βλέπω εικόνες με διαφορετικές οπτικές από το δημόσιο χώρο που δεν θα μπορούσα να φανταστώ πως υπάρχουν. Ουσιαστικά, με το #AB4AGORA μπορεί να δημιουργηθεί ένα κολάζ της Αθήνας το οποίο θα αλλάζει συνεχώς μορφή.»
 
 
 
Το κάδρο συμπληρώνει ο @mao_tse_tung. Σε ένα από τα πρώτα του tweet στη δίεση της AGORA είχε χρησιμοποιήσει το ποσοστό του λήθαργου που προέκυψε από την ανάλυση συναισθημάτων στο ανοιχτό facebook του πρώτου τριμήνου του 2013, μια έρευνα που πραγματοποίησε για την 4η Μπιενάλε  της Αθήνας η Qualia και της οποίας τα αποτελέσματα εμφανίζονται στο site της AGORA. Λήθαργος 0,01%. 
 
«Η ιδέα μιας μπιενάλεπου σχεδιάζεται από μια ανοιχτή και ετερόκλητη ομάδα ανθρώπων μου προκάλεσε αυτόματα το ενδιαφέρον», μας λέει, «η συμμετοχή μου σε κάποια από τα workshop και τις ομάδες εργασίας επιβεβαίωσε το concept: Agora. Διαφορετικές απόψεις, διάλογοι, διαφωνίες, προτάσεις, συμφωνίες, αντιφάσεις, παραγωγική σκέψη, συνεργατικό πνεύμα, λύσεις, διαδικασίες, εργασία. Τα περισσότερα αποτελούν μια προσομοίωση Αγοράς αυτά καθ' αυτά. Η φετινή Μπιενάλε της Αθήνας παράγει τις συνθήκες ύπαρξης και διάχυσης του concept της εξελικτικά, σε κάθε της βήμα. Το διαδίκτυο, ως πλατφόρμα επικοινωνίας αλλά και παραγωγής περιεχομένου, δε μπορούσε παρά να ήταν οργανική της διάσταση. Η ανοιχτή πρόσκληση (OpenCall) για τη κατάθεση προτάσεων δεν αφορά τελικά μόνο καλλιτέχνες και δημιουργικές ομάδες. Μέσω του hashtag #AB4AGORA, όλοι οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν στο διάλογο της 4ης Μπιενάλε με οποιοδήποτε περιεχόμενο που οι ίδιοι κρίνουν σημαντικό ή ενδιαφέρον. Η ΑΒ4 γίνεται η ίδια μια χοάνη αναφορών και παραγωγής κοινού νοήματος, ένα σημείο συνάντησης των εκδοχών της πραγματικότητας, όπως ο καθένας μας τη βιώνει, την αντιλαμβάνεται και την αποτυπώνει, σε αυτές τις ιδιαίτερες στιγμές που το νόημα γίνεται όλο και πιο δυσεύρετο αλλά και απαραίτητο. Αποδέκτης, αγωγός, και απόληξη το #ΑΒ4AGORA είναι το σημείο που ο καθένας μπορεί να αφήσει το αποτύπωμα που επιθυμεί. Η Agora είμαστε εμείς, αυτός ο αντιφατικός, ποικιλόμορφος αλλά κοινός τόπος.»

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ