Shedia

EN GR

26/03/2014

Το παιχνίδι που µας ενώνει. Συνέντευξη του Λίβον Μπις στον Θάνο Σαρρή

Ένας λάτρης του ποδοσφαίρου γύρισε τον κόσμο με μια κάμερα στο χέρι, απαθανατίζοντας ανθρώπους να κυνηγούν τη χαρά και το όνειρο πίσω από μια μπάλα. 
 
Ο άγγλος φωτογράφος Λίβον Μπις (Levon Biss) φόρτωσε τις κάμερες και τους φακούς του και, για δύο χρόνια σχεδόν, γύριζε το πλανήτη. Επισκέφτηκε 28 χώρες σε πέντε ηπείρους, θέλοντας να αποτυπώσει στο φακό τα μοναδικά συναισθήματα που μπορεί να διεγείρει το ποδόσφαιρο. Από μικρά χωριουδάκια μέχρι κακόφημες συνοικίες μεγαλουπόλεων και από πιτσιρίκια και γυναίκες μέχρι επαγγελματίες ποδοσφαιριστές, συγκέντρωσε μία τεράστια γκάμα φωτογραφιών, που αποτέλεσαν το υλικό για ένα βιβλίο, αλλά και  για δεκάδες εκθέσεις σε πολλές χώρες. Καθόλου τυχαία, ονόμασε το πρότζεκτ του «Μία Αγάπη» (“One Love”). Ο Μπις μίλησε στη «σχεδία» για τις περιπέτειες και τις εμπειρίες του, την τεράστια δύναμη της μπάλας, αλλά και για το δικαίωμα στο όνειρο που κρύβει μέσα του το παιχνίδι. 
 
Πώς αποφάσισες να κάνεις τόσα ταξίδια για να φωτογραφίσεις το «αυθεντικό» ποδόσφαιρο; 
 
Είμαι φίλος του ποδοσφαίρου και υποστηρίζω την Τότεναμ από μικρό παιδί. Το ποδόσφαιρο πάντα ήταν στη ζωή μου και ήταν φυσιολογικό για μένα να το συνδυάσω με το άλλο πάθος μου, τη φωτογραφία. Δεν έχει υπάρξει άλλος φωτογράφος που να προσπάθησε να καταγράψει το πιο δημοφιλές παιχνίδι του κόσμου σε τόσο ευρύ φάσμα. Έχουν υπάρξει αρκετά φωτογραφικά άλμπουμ για το ποδόσφαιρο σε όλο τον κόσμο, αλλά πάντοτε αποτελούσαν συνδυασμό φωτογραφιών. Μου άρεσε η ιδέα ενός βιβλίου αποκλειστικά από την οπτική ενός μόνο φωτογράφου, ο οποίος παράγει ένα ουσιώδες σύνολο εικόνων και δημιουργεί ένα ξεκάθαρο πλαίσιο δουλειάς.
 
Γιατί ονόμασες το πρότζεκτ «Μία αγάπη» ("One Love");
 
Το πρότζεκτ είχε την υποστήριξη της εταιρείας Umbro. «One Love» ήταν ο τίτλος της παγκόσμιας καμπάνιας της φέτος. Θεώρησα ότι ταιριάζει με τη λογική της δουλειάς μου.
 
 
Γιορτή και ποδόσφαιρο
 
Ποιες ιστορίες ξεχωρίζεις από το μεγάλο ταξίδι σου;
 
Υπάρχουν πολλές ιστορίες που προέκυψαν στη διαδρομή, αλλά θα σας πω δύο, που δείχνουν τις δύο αντίθετες πλευρές. Η πρώτη έρχεται από την Αργεντινή, όπου πήγα να φωτογραφίσω το ντέρμπι ανάμεσα στη Μπόκα Τζούνιορς και τη Ρίβερ Πλέιτ. Λένε ότι αν είσαι πραγματικός λάτρης του ποδοσφαίρου υπάρχουν πέντε κλασικά ματς στον κόσμο που πρέπει να δεις πριν πεθάνεις. Το Μπόκα-Ρίβερ είναι ένα από αυτά. Για πολλούς λόγους. Έχω πάει σε εκατοντάδες παιχνίδια στη ζωή μου, αλλά ποτέ δεν έχω δει κάτι με τόσο μεγάλη ένταση. 
 
Η αντιπαλότητα ανάμεσα στους οπαδούς είναι τεράστια και πρέπει συνεχώς να χωρίζονται από την αστυνομία, σε βαθμό που οι οπαδοί της Ρίβερ έμειναν στο γήπεδο για τρεις ώρες μετά τη λήξη της αναμέτρησης. Με προειδοποίησαν ότι θα ήταν υπερβολικά επικίνδυνο να φωτογραφίσω έξω από το γήπεδο, οπότε πήρα μόνο μία μηχανή και ένα φακό και απλά τραβούσα εικόνες όποτε μπορούσα, στα πεταχτά. Αποδείχθηκε ότι αυτές οι φωτογραφίες ήταν οι πιο επιτυχημένες του βιβλίου. Απλά, δείχνουν την ενέργεια του κόσμου.
 
Η άλλη πλευρά ήταν στο Περού, σε μια ορεινή συνοικία που αποκαλείται Πούκα Πουκάρα. Τους επισκέφτηκα μια Κυριακή, όταν έπαιζαν ένα ματς σε ένα άψογο τσιμεντένιο γήπεδο στη μέση του χωριού. Τα σπίτια τους δεν ήταν μεγάλα ούτε καλοφτιαγμένα,  ήταν κυρίως κατασκευασμένα από λάσπη και πέτρα, ενώ, αν έβρισκαν, χρησιμοποιούσαν και μεταλλικά πλέγματα. Έδειχναν ότι το ποδοσφαιρικό γήπεδο ήταν η προτεραιότητά τους. Σε αντίθεση με τα σπίτια τους, ήταν σε τέλεια κατάσταση! Έπαιξαν όλο το απόγευμα, με μουσική και ένα πάρτι να εξελίσσεται παράλληλα! Ήταν κοινωνικοί, φιλικοί και πολύ φιλόξενοι. Το παιχνίδι έφερε ολόκληρη την κοινότητα κοντά για ένα απόγευμα και βοήθησε τους ανθρώπους να αλληλεπιδράσουν με έναν ειρηνικό τρόπο.
 
 
Τι συμπεριφορές συνάντησες;
 
Ένα από τα πράγματα που με εξέπληξαν περισσότερο ήταν το πόσο ανοιχτοί και φιλόξενοι ήταν οι άνθρωποι όταν καταλάβαιναν τι κάνω. Φαινόταν ότι με εμπιστεύονταν, επειδή κατέγραφα εικόνες από το ποδόσφαιρο, ένα άθλημα που αγαπούν και απολαμβάνουν. Οι περισσότεροι ήταν πολύ περήφανοι που φωτογραφίζονταν παίζοντας ποδόσφαιρο. Ένας τύπος έβαλε τα κλάματα επειδή, όπως μου είπε, ήταν η πρώτη φορά που θα εκπροσωπήσει τη χώρα του!
 
Αντιμετώπισες κινδύνους;
 
Υπήρχαν κάποιες στιγμές που ένιωσα κίνδυνο, αλλά χάρη σε  ένα συνδυασμό τύχης και... γρήγορου τρεξίματος, τελικά δεν μου συνέβη κάτι! Γενικά, το ποδόσφαιρο είναι το παιχνίδι της εργατικής τάξης, και σε κάποιες περιοχές δεν ήταν ιδιαίτερα δεκτικοί στις κάμερες. Ωστόσο, πήγα σε άλλες που είχαν κακή φήμη και αποδείχθηκαν πολύ ζεστές, αφού τους εξήγησα ότι το να φωτογραφίζω δεν με καθιστά απειλή».
 
Πέρασες και από την Ελλάδα; Τι συμπεράσματα έβγαλες;
 
Ναι, επισκέφτηκα την Αθήνα. Οι Έλληνες είστε πολύ παθιασμένοι για το ποδόσφαιρο, και είδα πολλά παιδιά να παίζουν μπάλα στις πλατείες».
 
 
Δικαίωμα στο όνειρο
 
Μετά την όλη εμπειρία σου, τι θεωρείς ότι σημαίνει το ποδόσφαιρο για τα παιδιά;
 
Για πολλά παιδιά, κυρίως αυτά που ζουν στη φτώχεια, το ποδόσφαιρο είναι τα πάντα. Ένας τρόπος να ξεφύγουν από την πραγματικότητα, να ονειρευτούν και να είναι ελεύθερα. Στενοχωριέμαι που το νόημα του ποδοσφαίρου στη Δύση έχει χάσει τη γοητεία του λόγω της εμπορικής επιτυχίας του επαγγελματικού παιχνιδιού. Αποτελεί μόνο μπίζνα πλέον, βρίσκεται πολύ μακριά από τους περισσότερους οπαδούς του.
 
Παρατήρησες στα παιδιά μια αγνή αγάπη για το ποδόσφαιρο που λείπει από τους «ώριμους» ενήλικες;
 
Τα παιδιά είναι αθώα, παίζουν για τη διασκέδασή τους. Δεν σκέφτονται χρήματα, τακτικές ή το πως δείχνουν στην κάμερα. Απολαμβάνουν να κλοτσούν μια μπάλα. Αυτή η απλότητα στο παιχνίδι των παιδιών είναι απολαυστική. Όσο μεγαλώνουμε και ενσωματώνουμε κανόνες και χρήματα στο παιχνίδι, αυτή η γοητεία μειώνεται, αν και η βασική απόλαυση του παιχνιδιού παραμένει».
 
Είσαι από μια χώρα με μακρά ποδοσφαιρική παράδοση. Αλλά όταν μιλάμε για παιδιά θεωρείς ότι η δύναμη του παιχνιδιού είναι οικουμενική;
 
Σίγουρα. Για τα παιδιά, το ποδόσφαιρο είναι το ίδιο θετικό σε όλο τον κόσμο.  Έχουν όλοι τους ήρωές τους, πολλές φορές τους ίδιους, όπως ο Ρονάλντο, ο Μέσι, ο Ρούνεϊ κ.ο.κ. Όπως είπα πριν, παίζουν με τον ίδιο τρόπο. Το μόνο που χρειάζονται είναι μια μπάλα και ένα τέρμα, και παίζουν παντού.
 
Ποιο είναι το βασικό σου συμπέρασμα από όλη αυτή την περιπέτεια;
 
Το ποδόσφαιρο είναι μια τεράστια θετική δύναμη. Ενώνει κόσμο από διαφορετικούς πολιτισμούς και τους δίνει ταυτότητα. Θεωρώ πως το ποδόσφαιρο δίνει στον κόσμο ελευθερία έκφρασης και ένα λόγο να ονειρευτεί. Αν, φυσικά, διαρκεί μόνο για ενενήντα λεπτά κάθε Κυριακή...
 
*Περισσότερες φωτογραφίες από το "One Love" και άλλα πρότζεκτ του Μπις στο www.levonbiss.com
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ