Shedia

EN GR

26/02/2013

Επιστροφή στις ρίζες… κυριολεκτικά, της Αλέκας Ζουμή

Της Αλέκας Ζουμή

Αν πριν από μερικά χρόνια ανέφερες στους έλληνες αγρότες το γκότζι μπέρι, την τρούφα ή την στέβια θα εισέπραττες από καχυποψία μέχρι αποδοκιμασία, μια πραγματικότητα που η κρίση κατάφερε να αλλάξει. Οι εναλλακτικές καλλιέργειες μπήκαν δυναμικά στην ζωή των Ελλήνων πλέον, αφού κόπηκαν οι παραδοσιακές και «έφυγαν» οι κοινοτικές επιδοτήσεις. Όταν όλα άρχισαν να γίνονται δυσκολότερα μέχρι που το αδιέξοδο υψώθηκε ανυπέρβλητο, ενώ τα χωράφια έμεναν «χέρσα» και οι αποθήκες άδειες και στερεμένες από σοδειά.

Πριν από κάποια χρόνια –και για να ακριβολογούμε, μέχρι να μπει η οικονομική κρίση στις ζωές μας– ελάχιστοι μπορούσαν να διανοηθούν πως η καλλιέργεια φραγκόσυκου (σ.σ. ή μπαρμπαρόσυκου όπως λέγεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας) θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικά κέρδη. Κι όμως, το κακτοειδές φυτό με τους ζουμερούς καρπούς του που ξεπροβάλλει ανάμεσα σε αγκάθια και κάθε λογής φυσικούς «φράχτες» της περιφέρειας, όχι μόνο μπορεί να καλλιεργηθεί αλλά προτείνεται και ως μια αρκετά προσοδοφόρα επιλογή. Το ίδιο συμβαίνει και με φυτά όπως η αρώνια, η κρανιά και ο ιπποφαές.

Η ενημέρωση και οι κίνδυνοι

Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, σε ολόκληρη την επικράτεια και κυρίως μακριά από τα αστικά κέντρα, οργανισμοί, ιδιώτες και φορείς διοργανώνουν ημερίδες και σεμινάρια με θέμα την εναλλακτική καλλιέργεια θέλοντας να προσεγγίσουν ενδιαφερόμενους και να συμβάλουν ώστε οι νέοι αγρότες να μπουν στο... κλίμα και να λάβουν τις γνώσεις που απαιτούνται.

Όχι πως όλα είναι ρόδινα. Οι κίνδυνοι αποτυχίας είναι και σε αυτή την περίπτωση πολλοί, ενώ αυξάνονται δραματικά όταν δεν έχει προηγηθεί η σωστή προετοιμασία. Και της γης και του αγρότη. Παράλληλα, το ακόμη άγνωστο τοπίο της εναλλακτικής καλλιέργειας στην Ελλάδα εκμεταλλεύονται εταιρείες που με σκοπό το κέρδος, αρκετές φορές παραπλανούν τους επίδοξους καλλιεργητές τάζοντας «λαγούς με πετραχείλια».

Τα σαλιγκάρια και οι υποσχέσεις

Μία τέτοια περίπτωση αφορά την καλλιέργεια σαλιγκαριών. Μία ενασχόληση που εντατικοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω της κρίσης, και της αναζήτησης νέων «δρόμων» για την αξιοποίηση της γης που κάποιος μπορεί να διαθέτει. Πολλές εκ των εταιρειών που ασχολούνται με το αντικείμενο προσφέρουν εντυπωσιακές «συμφωνίες» και υπόσχονται κέρδος υψηλό και μάλιστα από το πρώτο έτος. Όμως η δόση αλήθειας δεν είναι παρά ελάχιστη, όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι οι καλλιεργητές.

Η «Σχεδία» επικοινώνησε με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φυσικής Διατροφής Σαλιγκαριών, Δημήτρη Μάλκα, ο οποίος μας εξήγησε πως δεν είναι τόσο εύκολο όσο φαίνεται και χρειάζεται μεγάλη προσοχή προκειμένου ο επίδοξος καλλιεργητής να μην πέσει θύμα παραπλάνησης.

«Ως δεύτερο εισόδημα»

Ο κ. Μάλκας ασχολείται με την καλλιέργεια σαλιγκαριών τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ τα τελευταία δύο το κάνει μέσω του συνεταιρισμού που ίδρυσε μαζί με άλλα 19 άτομα που «αποφάσισαν να ακολουθήσουν κάτι πρωτότυπο στην εκτροφή φυσικής διατροφής σαλιγκαριών», όπως οι ίδιοι αναφέρουν στο συστατικό τους σημείωμα. Έδρα του συνεταιρισμού είναι τα Γεφύρια Σοφάδων του νομού Καρδίτσης.

Στην κουβέντα μας, ζητήσαμε, λοιπόν, να μας πει τι θα πρέπει να προσέξει ένας νέος καλλιεργητής. Ο Δημήτρης Μάλκας ήταν σαφής και δεν χάιδεψε αυτιά. «Ας μην βιαστεί να πάρει την απόφαση όποιος θελήσει να μπει στον κλάδο. Θα πρέπει να το σκεφτεί καλά, καθώς είναι πολύ δύσκολος ο χώρος. Δεν είναι τα πράγματα έτσι όπως τα παρουσιάζουν». Και όταν τον ρωτήσαμε σε τι ποσοστό ισχύει ο... παράδεισος που παρουσιάζεται από πολλές εταιρείες του είδους, ήταν κατηγορηματικός: «Ούτε στο 5% δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια».

Φυσικά, ο πρόεδρος του συνεταιρισμού κάθε άλλο παρά θέλησε να αποτρέψει τον οποιονδήποτε που θα θελήσει να βάλει τα σαλιγκάρια στην ζωή του: «Αυτό που λέει ο συνεταιρισμός είναι, ο κάθε ενδιαφερόμενος να το σκεφτεί καλά πριν κάνει το αποφασιστικό βήμα, και να ρωτήσει επαγγελματίες που έχουν ήδη εκτροφές και γνωρίζουν το αντικείμενο».

Όσον αφορά τα εφόδια: «Χρειάζεται να διαθέτει ιδιόκτητη γη, όχι απαραίτητα μεγάλη. Και πέντε στρέμματα είναι αρκετά, αλλά και νερό από γεώτρηση. Αυτό που όμως κυρίως χρειάζεται είναι να αποτελεί οικογενειακή επιχείρηση, να υπάρχουν χέρια».

 «Μια τέτοια επιχείρηση θα την έχεις για δεύτερο ή τρίτο εισόδημα», κατέληξε ο κ. Μάλκας.

Το «μαγικό» φυτό

Το ιπποφαές διαφημίζεται ως «μαγικό»... Η αλήθεια είναι πως όχι, δεν κάνει μαγικά αλλά, όπως μας εξήγησε ο παλαιότερος ίσως καλλιεργητής στην Ελλάδα, διαθέτει σημαντικά πλεονεκτήματα. Ο Φίλιππος Μπάρμπας ξεκίνησε την ενασχόληση με την καλλιέργεια του ιδιαίτερου αυτού φυτού πριν από επτά χρόνια -τα τελευταία 3-4 χρόνια με πιο οργανωμένη μορφή. Η ιδέα προήλθε από την Γερμανία. «Έχω συγγενείς στην Γερμανία και μου το πρότειναν», είπε σε επικοινωνία με την «Σχεδία». «Πριν από την κρίση, η κατάσταση ήταν αρκετή καλή αλλά με την κρίση δυσκόλεψαν τα πράγματα», τόνισε.

Πάντως, και σε αυτή την περίπτωση, δεν προτείνεται για βασική πηγή εισοδήματος: «Ούτε για μένα είναι η βασική εργασία. Μπορεί να γίνει προσοδοφόρα, αρκεί πλέον ο καλλιεργητής να κάνει ο ίδιος και την μεταποίηση. Πολλοί δεν το κάνουν. Προτιμούν να καλλιεργούν και να δίνουν το προϊόν για μεταποίηση, αυτό δεν συμφέρει κανέναν. Εγώ κάνω μόνος μου την μεταποίηση, χωρίς μεσάζοντες και στόχος μου είναι να διαθέτω το προϊόν αποκλειστικά στην Ελλάδα. Έχω ξεκινήσει με κάποια μικρά μαγαζιά και με ιδιώτες μέσω ίντερνετ. Θέλει πολύ δουλειά. Είχαμε μάθει στις επιδοτήσεις, αλλά αυτά πλέον τελείωσαν. Τώρα τρέχει ένα πρόγραμμα μέσω ΕΣΠΑ για μεταποίηση, το οποίο είναι μεγάλη βοήθεια», προσθέτει ο Φίλιππος Μπάρμπας, η φάρμα του οποίου βρίσκεται στην Κόνιτσα. Όσο για το εάν πρόκειται για ένα «μαγικό» φυτό: «Δεν είναι μαγικό. Απλά έχει την ιδιότητα να συγκεντρώνει όλες τις βιταμίνες που χρειάζεται ο ανθρώπινος οργανισμός». 

Στα πρόθυρα για... φάρμακο

Τα καλά νέα από τον Ιατρικό και Φαρμακευτικό σύλλογο περιμένουν οι καλλιεργητές της αρώνιας στην Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος του αγροτικού συνεταιρισμού «Μέγας Αλέξανδρος» Σκύδρας και δημιουργός της επιχείρησης «Αρώνια Πιερίας», Νικόλαος Μεσελίδης . «Αν χαρακτηριστεί φάρμακο, θα αλλάξουν τα δεδομένα σε όλη την Ευρώπη», είπε μιλώντας στην «Σχεδία». 
«Η ιδέα ήρθε λόγω της οικονομικής κρίσης, βρισκόμαστε σε πειραματικό στάδιο τα τελευταία δύο χρόνια και πλέον είμαστε έτοιμοι να βγούμε σε εκθέσεις», συμπλήρωσε. Ο Συνεταιρισμός μετράει 130 μέλη-καλλιεργητές σε όλη την Ελλάδα, «αριθμός που συνεχώς αυξάνεται. Κι αν κάποιος αντέξει τα πρώτα 4-5 χρόνια, ναι, μπορεί να κάνει την καλλιέργεια αρώνιας βασική του εργασία. Καταλήγοντας, ο Νικόλαος Μεσελίδης συμφωνεί πως «μόνο δίχως μεσάζοντες μπορεί να εξελιχθεί σε προσοδοφόρα η καλλιέργεια. Αυτό συμφέρει και τον αγρότη και τον καταναλωτή». 

Γκότζι Μπέρι

Η καλλιέργεια σαλιγκαριών θεωρείται παραδοσιακή σε σχέση με άλλες που είναι φρέσκιες στην ελληνική αγορά. Οπως αυτή του φυτού γκότζι μπέρι που δοκιμάζεται πειραματικά στη χώρα μας. Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως δεν αποκλείεται να αποτελέσει μία αρκετά προσοδοφόρα καλλιέργεια. «Το μούρο της ευτυχίας» κατάγεται από την Κίνα και πωλείται συνήθως αποξηραμένο, ενώ η γεύση του μοιάζει με αυτή της σταφίδας αλλά αφήνει και μια αίσθηση ντομάτας και κερασιού. Θεωρείται εξαιρετικός καρπός λόγω των θεραπευτικών και ευεργετικών ιδιοτήτων του.

Ιπποφαές

Στην Ασία αλλά και την Ευρώπη καλλιεργείται και ο ιπποφαές, φυτό που θεωρείται από τα αρχαιότερα στη γη. Η ονομασία του παραπέμπει ετυμολογικά σε «λαμπερό άλογο», ενώ για τις πλούσιες ιδιότητές του υπάρχουν αναφορές σε κείμενα του Διοσκουρίδη. Οι καρποί είναι πλούσιοι σε υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, οργανικά οξέα, αμινοξέα και διαθέτει ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C. Μάλιστα, στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν άρρωστα άλογα και υπάρχουν αναφορές ότι το χρησιμοποιούσαν τα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και του Τζένγκις Χαν. (www.ippofaes.gr)

Όσον αφορά τις προοπτικές του: «... είναι πολύ καλές. Συνολικά μέχρι τον Ιούνιο του 2011 σε όλη τη χώρα υπάρχουν 80.000 έως 100.000 φυτά και προβλέπονται άλλα τόσα μέσα στο 2012. Επειδή, πρόκειται για νέα καλλιέργεια, θα πρέπει οι παραγωγοί να είναι κάπως συγκρατημένοι όσον αφορά τον αριθμό των στρεμμάτων, και το καλύτερο θα είναι να γίνουν ομάδες παραγωγών, οι οποίοι θα προχωρήσουν και στην πρώτη μεταποίηση», είχε τονίσει ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος, ομιλητής σε ημερίδα που οργανώθηκε το 2011 στο Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου.

Στέβια

Τα τελευταία χρόνια οι έλληνες αγρότες ανακαλύπτουν μαζί με την εναλλακτική καλλιέργεια και την... εναλλακτική ζάχαρη. Πρόκειται, φυσικά, για την στέβια που προέρχεται από την Λατινική Αμερική και θεωρείται φυσικό γλυκαντικό. Έπειτα από την κατάλληλη επεξεργασία των φύλλων της, απομονώνονται οι ουσίες εκείνες που στη συνέχεια θα βγουν στο εμπόριο ως μια γλυκαντική ουσία χωρίς όμως θερμίδες και υδατάνθρακες. Η παραγωγή της έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω της αυξημένης ζήτησης σε τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και θερμίδες.

Στην Ελλάδα «ανακαλύφθηκε» το 2005 χάρη σε μια έρευνα που ξεκίνησε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και πλέον συνεχίζεται με σκοπό το φυτό να αποτελέσει μια αξιόπιστη λύση εναλλακτικής καλλιέργειας.

Αρώνια

«Αρώνια η μελανόκαρπη» η ονομασία της, βορειοανατολική Αμερική η πατρίδα της. Ένα φρούτο πλούσιο σε αντιοξειδωτικά που έρχεται να διεκδικήσει τον δικό του χώρο στη γη των ελλήνων παραγωγών. Σύμφωνα με έρευνες διεθνών ινστιτούτων, κατέχει την πρώτη θέση στη διεθνή κλίμακα των φαρμακευτικών φυτών. Μέχρι στιγμής καλλιεργείται σε 700 στρέμματα σε όλη την Ελλάδα και τα πρώτα μηνύματα είναι θετικά. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον τακτικό ερευνητή στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, Ιωάννη Σπανό, η συνολική παραγωγή, ύστερα από μία διετία, υπολογίζεται σε 224 τόνους. (www.aroniapieria.gr)

Κράνια

Οι «παλιοί» χρόνια τώρα χρησιμοποιούν τα κράνα ως αντιπυρετικό, γνωρίζοντας πριν ακόμη και από τους επιστήμονες την σημαντική φαρμακευτική τους δράση. Το φυτό κράνια αντέχει σε ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίας γι’ αυτό και συχνά συναντάμε το ίδιο και τα παράγωγά του στις βόρειες περιοχές της Ελλάδας. Από το ξύλο του, μάλιστα, λέγεται ότι φτιάχτηκε ο Δούρειος Ίππος αλλά και τα δόρατα των πολεμιστών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τα τελευταία χρόνια προωθείται ως εναλλακτική καλλιέργεια χάρη στην ισχυρή αντιοξειδωτική της δράση και τις πλούσιες φαρμακευτικές της ιδιότητες.


ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot