Shedia

EN GR

15/08/2015

Σωφρονισμός

Έγκλειστοι βιοκαλλιεργητές
 
Σε µια οικολογική φυλακή των ΗΠΑ, οι κρατούµενοι εκτρέφουν απειλούµενα είδη και τρέφονται µε τα προϊόντα που οι ίδιοι καλλιεργούν.
Κείμενο: Βασίλης Παπακριβόπουλος
 
Για το απαρχαιωµένο ποινικό σύστηµα των Ηνωµένων Πολιτειών, πειράµατα όπως αυτά των ανοιχτών σκανδιναβικών φυλακών (βλ. «σχεδία» τεύχος 27, «"Αρένες" υπευθυνότητας») φαντάζουν ως σωφρονιστική επιστηµονική φαντασία (αν και υπάρχει το παράδειγµα της αντικατάστασης του εγκλεισµού από την υποχρέωση ανάγνωσης λογοτεχνίας, το οποίο είχαµε παρουσιάσει στο τεύχος του περασµένου Νοεµβρίου). 
Ωστόσο, στην πολιτεία της Ουάσινγκτον υπάρχει µια ενδιαφέρουσα περίπτωση… οικολογικής φυλακής, στην οποία οι κρατούµενοι τρέφονται µε τα βιολογικά λαχανικά που οι ίδιοι παράγουν, ενώ εκτρέφουν και απειλούµενα είδη, τα οποία στη συνέχεια απελευθερώνονται στο περιβάλλον. 
Όλα ξεκίνησαν όταν το 2004 η Ναλίνι Ναντκάρνι, ερευνήτρια στο Πανεπιστήµιο Evergreen, παρουσίασε σε µια διάλεξή της τον µεγάλο κίνδυνο που εγκυµονεί για τα βρύα (σηµαντικό στοιχείο της βιοποικιλότητας των µεγάλων αµερικανικών δασών) η αυξηµένη ζήτηση από τους ανθοπώλες, οι οποίοι τα χρησιµοποιούν πολύ συχνά στις περίτεχνες ανθοσυνθέσεις τους. Κι η Ναντκάρνι επισήµανε ότι δεν υπήρχε το παραµικρό ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τοµέα για την καλλιέργεια βρύων και την πώλησή τους στους ανθοπώλες, καθώς αυτή απαιτεί υπερβολικά πολύ χρόνο: τα βρύα µεγαλώνουν εξαιρετικά αργά και ποιος έχει άφθονο χρόνο σε µια κοινωνία όπου ο χρόνος είναι χρήµα; 
 
Στη διάλεξη παρευρισκόταν κι ένας σωφρονιστικός υπάλληλος, ο οποίος σκέφτηκε ότι, αν κάτι διέθεταν σε υπεραφθονία οι κρατούµενοι, αυτό ήταν ο χρόνος. Έτσι, ήρθε σε επαφή µε την Ναντκάρνι και µε τη διεύθυνση των φυλακών, και λίγο καιρό αργότερα µια οµάδα 12 κρατούµενων, υπό την καθοδήγηση της ερευνήτριας κι εθελοντών φοιτητών, έστησαν το πρώτο θερµοκήπιο καλλιέργειας βρύων. Μάλιστα, οι κρατούµενοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την οικολογική επιµόρφωση και για τα περιβαλλοντικά προγράµµατα, κι έτσι υπήρξαν µιµητές.
 
Εξαιρετικοί µαθητές
 
Σύντοµα, δηµιουργήθηκαν εκτροφεία στικτών βατράχων του Όρεγκον, ενός απειλούµενου µε εξαφάνιση είδους της αµερικανικής πανίδας, καθώς κι εκτροφεία απειλούµενων ειδών πεταλούδας. Τα εκτρεφόµενα ζώα απελευθερώνονται στο περιβάλλον, αυξάνοντας τους πληθυσµούς της άγριας ζωής. Στη συνέχεια, κατασκευάστηκαν φυτώρια στα οποία καλλιεργούνται 26 είδη φυτών που απειλούνται µε εξαφάνιση, τα οποία και µεταφυτεύονται σε δασικές περιοχές, αλλά και θερµοκήπια στα οποία καλλιεργούνται βιολογικά λαχανικά (περίπου 7 τόνοι ετησίως), τα οποία και χρησιµοποιούνται για τη διατροφή των κρατουµένων. Ως λίπασµα χρησιµοποιείται το κοµπόστ που παράγεται από την ανακύκλωση των οργανικών απορριµµάτων της φυλακής. 
Όµως, η πραγµατικά ανεκτίµητη συνεισφορά του εγχειρήµατος συνίσταται στην εντυπωσιακή αλλαγή στη συµπεριφορά των κρατουµένων που συµµετέχουν εθελοντικά στα προγράµµατα υπό την καθοδήγηση των εθελοντών. Αυτά τα άτοµα, στα οποία τα υποβαθµισµένα σχολεία των φτωχών συνοικιών πρόσφεραν υποτυπώδες –αν όχι ανύπαρκτο– µορφωτικό επίπεδο, αποδεικνύονται εξαιρετικοί «µαθητές» όταν προσεγγίζονται µε σεβασµό κι αξιοπρέπεια και τους προτείνεται µε τον σωστό διδακτικό τρόπο κάτι το πραγµατικά ενδιαφέρον, ακόµα κι όταν πρόκειται για δύσκολα µαθήµατα βιολογίας, οικολογίας ή εντοµολογίας. Μάλιστα, ορισµένοι από αυτούς σκοπεύουν µετά την αποφυλάκισή τους να στραφούν σε σπουδές σε αυτούς τους κλάδους ή απλά να καταπιαστούν επαγγελµατικά µε την κηπουρική.