Shedia

EN GR

27/05/2020 Το περιοδικό

Παιδιά ελευθέρας βοσκής

 

Σε λίγες ημέρες, θα ξαναχτυπήσει και πάλι, ύστερα από σχεδόν τρεις μήνες, τα κουδούνι που θα καλεί τους μαθητές του δημοτικού και του νηπιαγωγείου στις τάξεις τους. Παράλληλα, έχουν ήδη ξεκινήσει οι εγγραφές στους βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία για την επόμενη χρονιά. Λίγα είναι τα παιδιά, ωστόσο, που θα περπατήσουν μόνα τους για το σχολείο. Και όμως, τα οφέλη της αυτόνομης μετακίνησης είναι ανεκτίμητα στην κατάκτηση της αυτονομίας, της κοινωνικοποίησης και της μαθησιακής τους ετοιμότητας. Σύμφωνα, μάλιστα, με μία πρωτοποριακή  δανέζικη έρευνα που διεξήχθη σε δείγμα 20.000 μαθητών ηλικίας 5-19 ετών, εκείνα που πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια ή το ποδήλατο είχαν καλύτερη σχολική απόδοση από όσα τα μετέφεραν με το αυτοκίνητο οι γονείς τους.
«Στις ΗΠΑ σήμερα, μόλις το 13% των παιδιών περπατούν για το σχολείο. Και όμως, ο δείκτης ανθρωποκτονιών στη Νέα  Υόρκη είναι ίδιος με το 1963. Άρα, σε ό,τι αφορά την εγκληματικότητα, είναι ασφαλέστερο για τα παιδιά μας να κυκλοφορούν στο δρόμο σε σχέση με το 1970 ή το 1980. Ταυτόχρονα, το 50% των παιδιών που πέφτουν θύματα τροχαίου κοντά στο σχολείο είναι από γονείς που τα πηγαίνουν με το αυτοκίνητο ακριβώς επειδή φοβούνται μην τα χτυπήσει αυτοκίνητο», σημείωνε στη «σχεδία» η κ. Λινόρ Σκενάζυ, εμπνεύστρια του κινήματος για το δικαίωμα των παιδιών να κυκλοφορούν μόνα τους στην πόλη.  Είναι με τους μύθους, τους φόβους και την πραγματικότητα σχετικά με την αυτόνομη μετακίνηση των παιδιών που είχαμε καταπιαστεί διεξοδικά στο ρεπορτάζ με τίτλο «Παιδιά ελευθέρας βοσκής», που είχαμε φιλοξενήσει στις σελίδες του τεύχους (#62, Σεπτέμβριος 2018), το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο εδώ: https://issuu.com/artwork-shedia/docs/shedia_t_62_paidia

Η 25 Μαΐου ήταν η Παγκόσμια Ημέρα Εξαφανισμένων Παιδιών.

 

 

Μπορείτε να διαβάσετε και το ρεπορτάζ ολόκληρο αμέσως πιο κάτω:

Κείμενο: Σπύρος Ζωνάκης

 

 

 

Λίγα είναι τα παιδιά που θα περπατήσουν και φέτος μόνα τους για το σχολείο. Όμως, τα οφέλη της αυτόνομης μετακίνησης είναι ανεκτίμητα στην κατάκτηση της αυτονομίας, της κοινωνικοποίησης και της μαθησιακής τους ετοιμότητας.

Τόκιο, 2015. Η επτάχρονη Άντο βγαίνει από το σπίτι της και κατευθύνεται για το σταθμό του μετρό Σιντζούκου, τον πλέον πολυσύχναστο στον κόσμο. Πρέπει να βιαστεί να προλάβει το τρένο για να φθάσει έγκαιρα στο σχολείο.

Η σκηνή αυτή δεν ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας, είναι πέρα για πέρα αληθινή.  Περιλαμβάνεται στο ντοκιμαντέρ του αυστραλιανού καναλιού SBS 2 «Japan’s Independent Kids» («Τα ανεξάρτητα παιδιά της Ιαπωνίας»), το οποίο ξεκινάει με την ιαπωνική παροιμία « Στείλε το αγαπημένο σου παιδί σε ένα ταξίδι». To συγκεκριμένο απόφθεγμα αποτυπώνει ξεκάθαρα τη νοοτροπία των κατοίκων της χώρας του Ανατέλλοντος Ηλίου για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών: Οφείλουν να φροντίζουν τον εαυτό τους από πολύ μικρή ηλικία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αυτονόμησης είναι το να πηγαινοέρχονται μόνα τους καθημερινά από το σχολείο, κάτι που κάνει το 98,3% των μαθητών. Τι κρύβεται, ωστόσο, πίσω από τούτη την πρωτόγνωρη ανεξαρτησία των παιδιών της Ιαπωνίας; «Μια κουλτούρα κοινότητας», επισημαίνει στη «σχεδία» ο πολιτισμικός ανθρωπολόγος Ντουέιν Ντίξον, που το διδακτορικό του ήταν για τα παιδιά στην Ιαπωνία. «Κάθε παιδί στην Ιαπωνία διδάσκεται στο σπίτι ή στο σχολείο ότι, αν κάτι πάει στραβά, μπορεί να υπολογίζει στη βοήθεια ενός άλλου μέλους της κοινότητας. Από τη μεριά τους, μαθαίνουν να βοηθούν τους άλλους που έχουν ανάγκη. Η έμφαση, συνεπώς, δεν δίνεται στην αυτάρκεια, αλλά στην πίστη στην ομάδα. Το γεγονός ότι η Ιαπωνία έχει έναν πολύ χαμηλό δείκτη εγκληματικότητας βοηθάει, όπως και ότι ο δημόσιος χώρος είναι σχεδιασμένος με γνώμονα την ασφάλεια. Οι μισές μετακινήσεις στο Τόκυο γίνονται με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ενώ οι οδηγοί δίνουν προτεραιότητα στους πεζούς και τους ποδηλάτες», προσθέτει ο κ. Ντίξον.

Πώς θα σας φαινόταν, όμως, αν το 80% των μαθητών ( ήδη από τα πέντε τους χρόνια) μίας πόλης διένυαν τη διαδρομή από το σπίτι τους για το σχολείο μόνα τους με τα πόδια, το ποδήλατο ή το σκέιτ; Αυτό συμβαίνει στο Όντενσε της Δανίας, με την ευλογία της δημοτικής αρχής. «Έχουμε δημιουργήσει 545 χιλιόμετρα ξεχωριστών ποδηλατόδρομων. Όλο αυτό το δίκτυο οδηγεί στα σχολεία της πόλης. Έτσι, είναι απολύτως ασφαλές για τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο με  το ποδήλατο», μας λέει  η Κόνι Κλάουσεν, υπεύθυνη συγκοινωνιακού σχεδιασμού στο δήμο του Όντενσε. Μάλιστα, τα παιδιά, ήδη από το νηπιαγωγείο, κάνουν στα σχολεία μαθήματα ποδηλάτου στους ίδιους τους ποδηλατόδρομους, το περίφημο πρόγραμμα «Cycle Happy Hour». «Ο στόχος του είναι να δείξει στους γονείς πόσο ικανά είναι τα παιδιά. Αν μπορούν να ποδηλατήσουν κατά τις σχολικές ώρες, γιατί να μην μπορούν στο δρόμο τους για το σχολείο;» συνεχίζει η κ. Κλάουσεν. Ο δήμος, μάλιστα, ενθαρρύνει τη χρήση του ποδηλάτου για τη μετάβαση στο σχολείο μέσα και από το πρόγραμμα «Cycle Score», το οποίο χρησιμοποιεί ένα ηλεκτρονικό σημείο ελέγχου που δίνει στα παιδιά ένα λαχνό κάθε φορά που περνούν από εκεί με το ποδήλατό τους. Με αυτόν, μπορούν να κερδίσουν δώρα όπως μπλουζάκια ή εξοπλισμό για το ποδήλατό τους.

Σφοδρός υπέρμαχος της πολιτικής της δανέζικης πόλης για την ενεργητική μετακίνηση των παιδιών στο σχολείο είναι και ο Νιλς Έγκελουντ, καθηγητής Παιδαγωγικής στο Πανεπιστήμιο του Άαρχους. Σε μία πρωτοποριακή έρευνα που διεξήγαγε το 2012, σε δείγμα 20.000 μαθητών ηλικίας 5-19 ετών, εκείνα που πήγαιναν στο σχολείο με τα πόδια ή το ποδήλατο είχαν καλύτερη σχολική απόδοση από όσα τα μετέφεραν με το αυτοκίνητο οι γονείς τους. «Είναι πραγματικά ενδιαφέρον πώς η φυσική άσκηση κατά τη μετάβαση στο σχολείο επιδρά στην ικανότητα ενός μαθητή να έχει καλύτερη συγκέντρωση για περίπου τέσσερις ώρες σε μια σχολική μέρα», υπογραμμίζει στη «σχεδία» ο κ. Έγκελουντ.  

ΛΕΩΦΟΡΕΙΑ ΠΕΖΩΝ

Λέτσο, Βόρεια Ιταλία. Κάθε πρωί 450 μαθητές ταξιδεύουν κατά μήκος 17 δρόμων που οδηγούν σε δέκα δημοτικά σχολεία της πόλης. Δεν υπάρχουν σχολικά λεωφορεία για να τους μεταφέρουν. Το 2003, για να αντιμετωπιστεί η τριπλή απειλή της παιδικής παχυσαρκίας, της κυκλοφοριακής συμφόρησης και της περιβαλλοντικής μόλυνσης, η τοπική Υπηρεσία Υγείας πρότεινε ένα ανατρεπτικό σχέδιο: να πηγαίνουν τα παιδιά με τα πόδια στο σχολείο. Δημιούργησαν έτσι μια διαδρομή με οδηγό, αλλά χωρίς λεωφορείο. Δημοτικοί υπάλληλοι και γονείς (εναλλάξ κάθε γονέας γίνεται συνοδός των συμμαθητών του παιδιού του) οδηγούν τις γραμμές των μαθητών μέσω των δρόμων του Λέτσο ώς τα σχολεία τους.

Το παράδειγμα της ιταλικής πόλης θα ακολουθήσει και εκείνη της Ποντεβέντρα στη Γαλικία της Ισπανίας. Επτά δημοτικά σχολεία, από το 2010, υλοποιούν το πρόγραμμα «Δρόμος προς το σχολείο». Οι μαθητές από την ηλικία των έξι ενθαρρύνονται να έρχονται μόνα τους στο σχολείο χωρίς τη συνοδεία γονέων, κάτι που κάνει καθημερινά το 25% των μαθητών των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Οι ανησυχούντες γονείς, από την πλευρά τους, μπορούν να επιβλέπουν τα παιδιά στις πιο επικίνδυνες διασταυρώσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με τον αρχηγό της τοπικής αστυνομίας, από το 2011, δεν έχει καταγραφεί κανένας θάνατος από τροχαίο στην πόλη. Η συνεισφορά του προγράμματος ενεργητικής μετακίνησης των παιδιών στο σχολείο ήταν καθοριστική, καθώς μειώθηκαν τα ατυχήματα κοντά στα σχολεία, που οφείλονταν κυρίως σε συγκρούσεις  αυτοκινήτων των γονέων που ήθελαν να αφήσουν τα παιδιά τους στην πόρτα του σχολείου.

Δεν είναι, ωστόσο, σε όλες τις χώρες εύκολο για ένα γονέα να αφήσει το παιδί του να μετακινείται ασυνόδευτο στο σχολείο. Ο Άντριαν Κρουκ από το Βανκούβερ, που δίδαξε τα τέσσερα μεγαλύτερα παιδιά του ηλικίας 7, 8, 9 και 11 χρόνων να παίρνουν μόνα τους το λεωφορείο και βρίσκεται σε δικαστική διαμάχη με το Υπουργείο Παιδικής Προστασίας της καναδικής επαρχίας της Βρετανικής Κολομβίας, περιγράφει στη «σχεδία» την περιπέτειά του. «Για δύο χρόνια, μάθαινα τα παιδιά μου πώς να παίρνουν το λεωφορείο προς και από το σχολείο. Η 45λεπτη διαδρομή ξεκινούσε  από την άκρη του δρόμου του σπιτιού μου και κατέληγε μπροστά στο σχολείο. Είχα περάσει άπειρες ώρες μαζί τους για να τα συνοδεύω και να απαντώ στις ερωτήσεις τους ώστε να γίνουν αυτόνομοι χρήστες της συγκοινωνίας. Δεν το έκανα γιατί βαριέμαι να τα πάω με το αυτοκίνητο ή γιατί τσιγκουνεύομαι να αγοράσω ένα, αλλά επειδή ήθελα να μυηθούν στη βιώσιμη μετακίνηση και να οικοδομήσουν την αυτοεκτίμησή τους και το αίσθημα της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας. Μία από τις πιο υπερήφανες στιγμές ήταν όταν δέχθηκα ένα email από έναν γείτονα, καθημερινό επιβάτη του λεωφορείου, που επαινούσε τις δεξιότητες και τη συμπεριφορά των παιδιών μου», συνεχίζει ο κ. Κρουκ.

«Όλα πήγαιναν μια χαρά, μέχρι που έλαβα μία κλήση από το Υπουργείο Παιδικής Προστασίας, που με τη σειρά του είχε δεχθεί μία καταγγελία. Με κάλεσαν στο υπουργείο και μου τόνισαν ότι απαγορεύεται παιδιά κάτω των 10 χρόνων να βρίσκονται έξω από το σπίτι χωρίς επίβλεψη, όχι απλώς για να πάρουν το λεωφορείο, αλλά να πάνε μέχρι το γωνιακό κατάστημα. Καθώς και ότι είχα πάει πολύ πιο πέρα από όσο πρέπει για να εκπαιδεύσω τα παιδιά μου να είναι υπεύθυνα, τα έθετα, δηλαδή, σε κίνδυνο. Τους παρέθεσα στοιχεία ότι μέσα σε δύο χρόνια μόνο ένα παιδί έχει απαχθεί από λεωφορείο στον Καναδά. Εις μάτην. Ετοιμάζομαι να προσφύγω δικαστικά εναντίον του υπουργείου. Η μάχη αυτή δεν είναι μόνο για τα παιδιά μου, αλλά για οποιονδήποτε πιστεύει ότι ο δημόσιος χώρος, οι συγκοινωνίες πρέπει να είναι διαθέσιμες για όλες τις ηλικίες», συμπληρώνει ο κ. Κρουκ.

 

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ & ΘΑΡΡΟΣ

Αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες η συγγραφέας Λινόρ Σκενάζυ, εμπνεύστρια του κινήματος «Παιδιά ελευθέρας βοσκής» («Free Range Kids»), διεκδικεί το δικαίωμα των παιδιών να κυκλοφορούν μόνα τους στην πόλη, πολύ δε περισσότερο στο δρόμο για το σχολείο. «Το 2008, είχα επιτρέψει στον εννιάχρονο γιο μου Ίζι να κυκλοφορήσει μόνος του στο μετρό και να πάει στο σχολείο. Του έδωσα ένα χάρτη και μία κάρτα συγκοινωνιών. Δεν το έκανα γιατί είμαι απρόσεκτή ή  ριψοκίνδυνη, αλλά γιατί έμοιαζε έτοιμο να αναλάβει την ευθύνη. Μου το ζητούσε. Εκείνη τη μέρα, επέστρεψε υπερήφανος σαν παγώνι. Μου είπε: “Μεγάλωσα”. Αυτό που άκουγα συνέχεια γύρω μου από γονείς ήταν: “Αν υπάρχει έστω και μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να πάθει το παιδί μου κάτι, δεν αξίζει να το τολμήσω”. Ξεχνούμε, όμως, ότι οι επιλογές αυτές της υποτιθέμενης “ασφάλειας” και μία παιδική ηλικία υπό διαρκή ενήλικη επίβλεψη κρύβουν για τα παιδιά παχυσαρκία, μοναξιά, κατάθλιψη. Γιατί τι άλλο πέρα από καταθλιπτικό είναι για ένα παιδί να ακούει ότι ο κόσμος γύρω του είναι γεμάτος ανώμαλους που θέλουν να το σκοτώσουν; Στις ΗΠΑ σήμερα, μόλις το 13% των παιδιών περπατούν για το σχολείο. Και όμως, ο δείκτης ανθρωποκτονιών στη Νέα  Υόρκη είναι ίδιος με το 1963. Άρα, σε ό,τι αφορά την εγκληματικότητα, είναι ασφαλέστερο για τα παιδιά μας να κυκλοφορούν στο δρόμο σε σχέση με το 1970 ή το 1980. Ταυτόχρονα, το 50% των παιδιών που πέφτουν θύματα τροχαίου κοντά στο σχολείο είναι από γονείς που τα πηγαίνουν με το αυτοκίνητο ακριβώς επειδή φοβούνται μην τα χτυπήσει αυτοκίνητο», μας λέει η κ. Σκενάζυ.

«Ήμουν σε ένα δημόσιο δημοτικό στη Νέα Υόρκη και η δασκάλα της έκτης τάξης με είχε καλέσει να οργανώσουμε ένα πρόγραμμα αυτόνομης μετακίνησης των παιδιών προς το σχολείο. Θυμάμαι ένα μαθητή που αποφάσισε να πηγαινοφέρνει τον μικρότερο αδερφό του. Την πρώτη φορά που επιβιβάστηκε στο λεωφορείο, όλα του φαίνονταν παράξενα. Δεν είχε καμία ιδέα πού πήγαινε και, όπως ομολόγησε στην τάξη, ήταν τόσο φοβισμένος, που ήταν έτοιμος να ουρλιάξει στον οδηγό. Τελικά, συγκρατήθηκε και ρώτησε τον οδηγό αν πηγαίνει σωστά. Εκείνος του απάντησε ότι έχει πάρει λάθος λεωφορείο και ότι θα έπρεπε να κατέβει για να πάρει εκείνο προς την αντίθετη κατεύθυνση. Του έδωσε, μάλιστα, και το εισιτήριο μετεπιβίβασης. Το είχε μαζί του και μας το έδειξε στην τάξη. Γιατί το κουβαλούσε ακόμα; Πολύ απλά γιατί για αυτόν αντιπροσώπευε πολλά περισσότερα: Ελευθερία, ανεξαρτησία, θάρρος», επισημαίνει η κ. Σκενάζυ.

Η μοναδική έρευνα για την ενεργητική μετακίνηση των μαθητών προς και από το σχολείο στη χώρα μας έχει διεξαχθεί από τον βαλκανιονίκη στα 1.500 μέτρα Κωνσταντίνο Καρακατσάνη, διδάκτορα Φυσικής Αγωγής. Το διδακτορικό του, μάλιστα, περιλάμβανε μία συγκριτική μελέτη της σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

«Η έρευνα στόχευε στο να χρησιμοποιηθεί και ως πίεση για την προώθηση προγραμμάτων ενεργητικής μετακίνησης των παιδιών προς το σχολείο με περπάτημα ή ποδηλασία ως έναν τρόπο καταπολέμησης της παχυσαρκίας και μοναδική ευκαιρία για φυσική δραστηριότητα. Πέρα, όμως, από αυτά τα οφέλη, ένα παιδί που θα περπατήσει για να πάει στο σχολείο του θα (ανα)γνωρίσει τη γειτονιά του, τα προβλήματά της, τις λακκούβες στο δρόμο, τα σκουπίδια, αλλά και τα καλά της σημεία, όπως ένα πάρκο από το οποίο δεν είχε περάσει, θα μυρίσει την ευωδιά από το κυκλάμινο ενός κοντινού σπιτιού. Συνεπώς, θα νοιαστεί για μια καλύτερη αισθητική της γειτονιάς του και θα γίνει, στη συνέχεια, πιο ενεργός πολίτης», σημειώνει ο κ. Καρακατσάνης.

«Στην έρευνα φάνηκε ότι οι μαθητές που μετακινούνταν ενεργητικά προς και από το σχολείο ήταν σημαντικά πιο φυσικά δραστήριοι κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, ενώ δεν αντιμετώπιζαν τόσο σημαντικές δυσκολίες περπατώντας ή ποδηλατώντας για το σχολείο τους. Και αυτό γιατί ένα παιδί που βιώνει το περπάτημα προς το σχολείο ξεπερνά εμπόδια και φοβίες, σε σχέση με αυτό που δεν το τολμά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ενεργητική μετακίνηση των μαθητών ήταν η απόσταση του σχολείου από τον τόπο διαμονής τους. Ακόμα και μια εύλογα κοντινή απόσταση μπορεί για κάποιους μαθητές να φαντάζει μακρινή. Οι φοβίες των παιδιών και των γονέων, ο μειωμένος χρόνος, η συνδεσιμότητα των δρόμων (μόνο το 29,54% των σχολικών μονάδων διέθεταν πεζόδρομο μπροστά από την κύρια είσοδο του σχολείου και το 56,64% των διευθυντών δήλωσαν ότι υπάρχουν μια ή περισσότερες επικίνδυνες διασταυρώσεις ή επικίνδυνοι δρόμοι γύρω από το σχολείο) είναι μερικοί από τους άλλους σημαντικούς αποτρεπτικούς παράγοντες. Είναι χρέος όλων μας να φροντίσουμε για την ασφάλεια των μετακινήσεων των μαθητών στο σχολείο τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε επίπεδο εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης», καταλήγει ο κ. Καρακατσάνης.

ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΤΑΞΕΙΣ

Τα πολλαπλά οφέλη από τις σχολικές διαδρομές με τα πόδια που κάνουν οι μαθητές της περιγράφει στη «σχεδία» η νηπιαγωγός Φρόσω Χατόγλου. «Ήμουν για χρόνια νηπιαγωγός στη Συκιάδα της Χίου, ένα χωριό 500 κατοίκων. Παρά το γεγονός ότι οι αποστάσεις ήταν κοντινές και δεν είχαμε οδικά προβλήματα, οι περισσότεροι γονείς έφερναν τα παιδιά στο σχολείο με το αυτοκίνητο. Καυγάδες, κορναρίσματα, αναστάτωση, ατυχήματα, νεύρα… Δεν ήταν και το καλύτερο ξεκίνημα της μέρας. Εφαρμόσαμε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Κυκλοφοριακό φυδάκι” μία διασκεδαστική καμπάνια για την προώθηση ενναλακτικών τρόπων μετάβασης στο σχολείο (περπάτημα, ποδήλατο, από κοινού χρήση αυτοκινήτου), και κάθε φορά που τα παιδιά έρχονταν με τα πόδια ή άλλον ενεργητικό τρόπο κολλούσαμε το αντίστοιχο αυτοκόλλητο στο “Μπάκι”, ένα γιγαντιαίο φιδάκι-πανό. Καταφέραμε τα μισά περίπου παιδιά να έρχονται με τα πόδια. Καμάρωναν. “Κυρία, μεγάλωσα, ήρθα μόνος μου”.

To θεωρούσαν επίτευγμα και αντλούσαν μία αυτοπεποίθηση που νομίζω ότι σημαδεύει το παιδί στην ανάπτυξή του, έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει και τις μετέπειτα δυσκολίες στη ζωή του, χωρίς να το κρατάει πάντα η μαμά από το χέρι. Επίσης, τρεις τέσσερις φορές την εβδομάδα, βγαίναμε από το σχολείο και πηγαίναμε με τα πόδια στα δασάκια, στα χωράφια. Περπατούσαμε ώς και ένα χιλιόμετρο. Μεταφέραμε την τάξη μας, τα παραμύθια μας, τα παιχνίδια μας, τα τραγούδια, το φαγητό μας έξω. Κάτω από τη γριά ελιά, που για τα περισσότερα παιδιά πριν ήταν ανύπαρκτη και η οποία με τις επισκέψεις μας έγινε η δική μας ελιά ή στη “σπηλιά του γίγαντα Πολύφημου”, κάτι πέτρινα συνονθυλεύματα στα οποία τα παιδιά σκαρφάλωναν. Γνώρισαν τα δέντρα, τα φυτά, τα ζουζούνια του χωριού, τα οποία αγνοούσαν. Καθώς ο καθένας έπρεπε να προσέχει όχι μονάχα τον εαυτό του, αλλά και τον συμμαθητή του, αυτό βοήθησε πάρα πολύ στο χτίσιμο της αυτονομίας, αλλά και στο δέσιμο αναμεταξύ τους και με τον τόπο τους. Οι γέροντες που καθόντουσαν στα καφενεία μάς κερνούσαν και μας αφηγούνταν ιστορίες. Παίρναμε το ΚΤΕΛ για την πόλη και οι συγχωριανοί καμάρωναν τη μαγιά που θα συνέχιζε το χωριό τους.  Ήταν ένα υπέροχο κοινωνικό δέσιμο», σημειώνει η κ. Χατόγλου.

«Ερχόμενη πέρυσι σε ένα νηπιαγωγείο της Ραφήνας, όταν οι γονείς άκουσαν το σχέδιό μου να βγαίνουν τα νήπια με τα πόδια έξω από το σχολείο, τρόμαξαν. Πηγαίνουμε στη δανειστική βιβλιοθήκη, στο σουπερμάρκετ, στην παραλία για καθαρισμό. Τις πρώτες τρεις-τέσσερις φορές, για να πειστούν οι γονείς, καλούσαμε ένα περιπολικό να μας συνοδεύει. Πλέον, πηγαίνουμε μόνοι μας. Οι γονείς δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι μπορώ να πειθαρχήσω είκοσι παιδάκια να με ακολουθούν στοιχισμένα και προσεκτικά. Η καλύτερη προστασία για ένα παιδί είναι να το καταστήσεις ικανό να αυτοπροστατεύεται, και είναι αυτό ακριβώς που κατορθώσαμε», συμπληρώνει η κ. Χατόγλου.

Μία καθημερινή εμπειρία από το «σχολείο της κοινότητας»,  το 35ο Δημοτικό Σχολείο Εξαρχείων, όπου οι διαδρομές των παιδιών με τα πόδια στη γειτονιά αποτελούν χαρακτηριστικό του στοιχείο, αφηγείται ο δάσκαλος του σχολείου Χαράλαμπος Μπαλτάς. «Η τελευταία μας έξοδος με τα παιδιά της Α’ δημοτικού έγινε στις 13 Ιουνίου. Όπως κάθε Τετάρτη, έτσι κι αυτή, ακολουθήσαμε τους δρόμους της πόλης. Θα πηγαίναμε αρχικά στο τελευταίο σπίτι της Βέμπο. Στο δρόμο αφισοκολλούσαμε. Η εφημερίδα μας “Τ’ αετόπουλα” ταίριαζε με την αισθητική των τοίχων της γειτονιάς και αποτέλεσε αφορμή να γνωριστούμε με πολλούς ανθρώπους. Να τη βάλουμε στους χώρους που δουλεύουν οι γονείς των παιδιών ή στους χώρους που έχουμε επισκεφτεί όλη αυτή τη χρονιά. Στην είσοδο της πολυκατοικίας χορέψαμε βαλς και ταγκό, κάναμε παραγράφους τη ζωή της Βέμπο και των ανθρώπων της, είπαμε για τον πόλεμο, μιλήσαμε για τη θυρωρό, την κυρα-Παναγιώτα, και την κόρη της, τη Χάιδω, υπηρέτρια της Βέμπο. Κι ανεβήκαμε στον πέμπτο όροφο, όπου μας υποδέχθηκε ο κύριος Γιώργης Δόξας. Ο κύριος Γιώργης μας είπε ότι μας περιμένει ξανά να παίξουμε Καραγκιόζη, γιατί έμαθε ότι κι εμείς έχουμε μπερντέ και παίζουμε. Οι αρχιτεκτόνισσες που ήταν μαζί μας είχαν όλα αυτά που θέλαμε: μουσικές, λάπτοπ, φωτογραφικές μηχανές, κινητά για δημοσιογραφία. Και η διαδρομή συνεχίστηκε στην Μπλε Πολυκατοικία. Μας έλλειπε η Λότη Πέτροβιτς με τον “Καιρό της σοκολάτας”,  όμως το πνεύμα της ήταν μαζί μας, καθώς σχεδόν δέκα χρόνια κάνουμε αυτή τη διαδρομή στην Μπλε Πολυκατοικία και πάντα την έχουμε μαζί μας. Και στο καρότσι μας. Να τρώμε σοκολάτες σημαίνει δεν έχουμε πόλεμο. Και σχολιάσαμε τι θα γίνει αν τελειώνουν οι σοκολάτες γιατί τα κακαόδεντρα υποφέρουν. Θα έχουμε πολέμους; Στην πλατεία Εξαρχείων πήγαμε μέχρι τη “Ροζαλία”, την τρελή των Εξαρχείων (από το βιβλίο της Λότης). Και μετά καταπιαστήκαμε με τα τραγούδια της αγαπημένης μας Αρλέτας. Τη χάσαμε πέρυσι και θέλαμε να την τραγουδήσουμε. Μαζί μας η μουσικός, η κυρία Γιώτα, η κυρία Βίκυ που ετοίμασε τον πεζόδρομο, το καρότσι μας με τα βιβλία της γειτονιάς και το αρμόνιο, κι έτοιμη η δράση μας στην Τσαμαδού», αναφέρει ο κ. Μπαλτάς.

«Οι άνθρωποι χαίρονται στο δρόμο τα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς, τη σχέση τους με τη μάθηση, την προσωπικότητά τους. Κι όλα γίνονται πιο οικεία. Η κοινότητα είναι αυτές οι διαδρομές, ο έντυπος λόγος, τα τραγούδια στο στόμα, η επιτέλεση του χώρου με το χρόνο, η εναλλαγή δημόσιου (δρόμος) και ιδιωτικού (σπίτια), το μέσα και το έξω μας, η κίνηση ιδεών, οι τυχαίες συναντήσεις, η κριτική στα αυτοκίνητα, οι ενήλικες που μαθαίνουμε να εμπιστευόμαστε, το δικαίωμα στο χώρο, οι διαφορετικές βεβηλώσεις, οι πολλές βοήθειες, ο από κοινού σχεδιασμός για τις εξόδους, ο συμμετοχικός σχεδιασμός των παιδιών, τα κεράσματα στα παιδιά, ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, οι πεζοί, η ορατότητα των ανθρώπων, το θέαμα, η συμμετοχική παρατήρηση, τα σχόλια, η συνύπαρξη, η διαφορά και το αλλόκοτο. Και η πόλη; Τι είναι η πόλη; Θα περίμενε κανείς να είναι ο θόρυβος, τα φανάρια ή τα αυτοκίνητα. Είναι η δημοκρατία του συμβουλίου της τάξης, εκεί στον κύκλο που διαλεγόμασταν, επαινούσαμε, κάναμε κριτική ή προτείναμε κάτι να αποφασίσουμε. Πλέον, το 80% των παιδιών έρχονται με τα πόδια στο σχολείο μόνα τους ή ως παρέες. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η παρατηρητικότητά τους, φέρνουν ειδήσεις στο σχολείο. Μπορούν να προσδιορίσουν το τυπογραφείο, το βιβλιοπωλείο, την παιδική χαρά. Αντιθέτως, τα παιδιά που έρχονται με τα πόδια συνοδευόμενα από τους γονείς  τους χάνουν όλα τα δεδομένα του γύρω περιβάλλοντος, δηλαδή αυτή η προστασία του χεριού λειτουργεί ως απώλεια δεδομένων. Δεν κάνουν λειτουργικό εγγραμματισμό, δεν θα μπουν στον κόπο να διαβάσουν μια ταμπέλα, μια επιγραφή», καταλήγει.

 


comments powered byDisqus

Αρχειο

Κατηγοριες