Shedia

EN GR

01/10/2014

«Success story» στη γη των Καζάκων

Στα βάθη της Ασίας, µια «διασταύρωση» µεταξύ Ελβετίας και Ντουµπάι εκφράζει το όραµα της φυγής προς το µέλλον.  
 
του Γιώργου Αράπογλου
 
H εικόνα που έχει σήµερα ο περισσότερος κόσµος για το Καζακστάν είναι εκείνη µιας χώρας που ακόµα παλεύει µε τις στάχτες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και που προσπαθεί να δηµιουργήσει µια νέα ιστορία εκµεταλλευόµενη απλώς τα πλούσια κοιτάσµατα πετρελαίου που διαθέτει.
 
Αν, ωστόσο, επισκεφθεί την Αστάνα, την πρωτεύουσα της χώρας,  θα βρεθεί µπροστά σε ένα θαύµα σύγχρονης αρχιτεκτονικής, ασύλληπτου πλούτου και εντυπωσιακής αναπτυξιακής τροχιάς, που αφήνει άφωνο ακόµα και τον πιο πολυταξιδεµένο επισκέπτη της. 
 
Η δηµιουργία της Αστάνα αποτελεί την ολοκλήρωση του µεγάλου οράµατος του αµφιλεγόµενου ηγέτη της χώρας Νουρσου-λτάν Ναζαρµπάγιεφ, ο οποίος από την πρώτη µέρα της ανεξαρτησίας της χώρας από τη Σοβιετική Ένωση, το 1991, ονειρευόταν την επανίδρυση ενός νέου κράτους, αντάξιο της µακράς ιστορίας του. Ακόµα και το όνοµα Αστάνα, το οποίο σηµαίνει «πρωτεύουσα», υποδηλώνει αυτήν ακριβώς την ανάγκη αποκοπής από την παλαιά Σοβιετική Ένωση και της συνέχισης της πλούσιας ιστορίας της χώρας, χαράσσοντας τον δικό της δρόµο.
 
Ο απόλυτος άρχων
 
Ο ίδιος αποτελεί µια προσωπικότητα που έχει απασχολήσει πολλάκις τη διεθνή κοινότητα. Αδιαµφισβήτητος ηγέτης της χώρας από την ανεξαρτησία της µέχρι σήµερα, ένας πρώην δηλωµένος άθεος που µετέπειτα έγινε µουσουλµάνος, µε πολύ καλές σχέσεις µε το Ιράν, εκλεγµένος µε ισχυρές πλειοψηφίες και κύριο µέληµά του την επί µακρόν ανανέωση της θητείας του, δέχεται διαρκώς επικρίσεις για τον τρόπο που χειρίζεται φαινόµενα διαφθοράς και τροµοκρατίας και την περιορισµένη ελευθερία λόγου και έκφρασης στο εσωτερικό της χώρας. 
Στις τελευταίες εκλογές του 2011, όπου επανεξελέγη πανηγυρικά µε ποσοστό 95,5%, υπήρξαν πολλές καταγγελίες για νοθεία και χειραγώγηση του εκλογικού αποτελέσµατος. 
Δεν διστάζει, δε, να εξετάζει το ενδεχόµενο αλλαγής του ονόµατος της  χώρας, µε την αποκοπή της υποτιµητικής, όπως υποστηρίζει, κατάληξης «-σταν» και την µεταλλαγή της σε Καζακελί, που σηµαίνει «Γη των Καζάκων» και συµβολίζει τη ραγδαία ανάπτυξη της  χώρας και την ένταξή της στην ελίτ των παγκόσµιων οικονοµικών δυνάµεων. 
 
Η πόλη της Αστάνα χτίστηκε από το µηδέν σε µια περιοχή όπου πριν δεν υπήρχε παρά µία αχανής στέπα, που κάποτε χρησιµοποιούνταν ως τόπος για τα σταλινικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Το αρχικό της όνοµα ήταν Τσελίνινγκραντ, στην περιοχή ζούσαν περίπου 200.000 κάτοικοι, ενώ το λευκό χρώµα του εδάφους τής είχε δώσει και την ονοµασία Άκµολα, που στην τοπική γλώσσα σηµαίνει  «λευκό νεκροταφείο». 
 
Το εγχείρηµα µόνο εύκολο δεν ήταν, αφού πρόκειται για τη δεύτερη πιο ψυχρή πρωτεύουσα του κόσµου, µε θερµοκρασίες που το χειµώνα πέφτουν κάτω από τους  µείον 40 βαθµούς Κελσίου. Παρ’ όλ’ αυτά, οι καιρικές συνθήκες όχι µόνο δεν εµπόδισαν την υλοποίηση του σχεδίου, αλλά, το 1997, η Αστάνα, που πλέον µετρά περισσότερους από 800.000 κατοίκους, έγινε η νέα πρωτεύουσα του κράτους και ένα από τα µεγαλύτερα «µνηµεία» σύγχρονης αρχιτεκτονικής παγκοσµίως. 
 
Όπου και να κοιτάξει κανείς, θα δει υπερσύγχρονες κατασκευές, που δηλώνουν τα µεγαλεπήβολα σχέδια του ηγέτη της χώρας. Στο κέντρο της πόλης δεσπόζει ο Πύργος Bayterek, µε ύψος 1.97 µ. (σε ένδειξη τιµής για την ανάδειξη της πρωτεύουσας το 1997), συµβολίζει τη λεύκα όπου το µυθικό πουλί Σαµρούκ γεννούσε το αυγό του, σύµβολο της ιστορίας της χώρας. Από την κορυφή του µπορεί να δει κανείς τα εκπληκτικά κτίρια, τις πολυτελείς κατασκευές, αλλά και τα πολύχρωµα πάρκα που συνθέτουν τη σύγχρονη Αστάνα, ενώ στο κέντρο βρίσκεται ένα αποτύπωµα του χεριού του Ναζαρµπάγιεφ, όπου, σύµφωνα µε τους ντόπιους, όποιος ακουµπήσει την παλάµη του εκεί θα δει µια ευχή του να πραγµατοποιείται.
 
 
 
Το κέντρο της γης
 
Σύµβολο της πόλης αποτελεί και το Παλάτι για την Ειρήνη και την Αρµονία, το οποίο χτίστηκε στην κορυφή ενός τεχνητού λόφου σε σχήµα πυραµίδας προκειµένου να αποτελέσει ένα παγκόσµιο θρησκευτικό κέντρο. Και το έχει καταφέρει, καθώς σε αυτό συγκεντρώνονται κάθε τρία χρόνια οι ηγέτες των 40 βασικών θρησκειών του πλανήτη και συναποφασίζουν για κοινές προσπάθειες για την ειρήνη και την εναρµόνιση των λαών. Υπογραφές τους, ανάµεσα στις οποίες και αυτή του οικουµενικού πατριάρχη Βαρθολοµαίου, υπάρχουν σε ένα ξεχωριστό µνηµείο στην κορυφή του Πύργου Bayterek.
 
Η κατασκευή της πόλης ανατέθηκε κυρίως σε βρετανούς αρχιτέκτονες, µε την εντολή να δηµιουργήσουν µία υπερσύγχρονη πόλη που όµοιά της δεν υπάρχει και που σε λίγα χρόνια θα µπορέσει να γίνει σηµείο αναφοράς, οικονοµικό, επιχειρηµατικό και τουριστικό κέντρο στην καρδιά της Ευρασίας. Η προσπάθεια, συνεπικουρούµενη και χρηµατοδοτούµενη από τον ασύλληπτο πλούτο που διαθέτει η χώρα εξαιτίας των ανυπολόγιστων κοιτασµάτων πετρελαίου –υπολογίζεται ότι κάθε µέρα παράγονται περισσότερα από 1,6 εκατ. βαρέλια πετρελαίου –, φυσικού αερίου και άλλων ορυκτών, καθώς και την πλούσια παράδοση σε πυρηνικά από την εποχή της Σοβιετικής  Ένωσης, στέφθηκε µε απόλυτη επιτυχία, και σήµερα ο Νουρσουλτάν Ναζαρµπάγιεφ µπορεί να καµαρώνει ότι οι βάσεις για την υλοποίηση του οράµατός του έχουν µπει. 
 
Η πόλη φιλοδοξεί να αποτελέσει το κέντρο της επιχειρηµατικής και οικονοµικής δραστηριότητας τις επόµενες δεκαετίες, ενώ οι ντόπιοι αξιωµατούχοι δεν κρύβουν την επιθυµία τους η Αστάνα να γίνει το «νέο Ντουµπάι», προσελκύοντας τουρισµό και επενδύσεις από όλες τις γωνιές του πλανήτη. 
Τα πρώτα δείγµατα είναι ενθαρρυντικά για την εκπλήρωση του οράµατός τους. Μόλις δύο χρόνια από τη δηµιουργία της, η Αστάνα βραβεύτηκε ως η «Πόλη του Κόσµου», το 2011 φιλοξένησε µε επιτυχία τους Χειµερινούς Ολυµπιακούς Αγώνες, το 2013, σε συνεργασία µε την Unesco, υπήρξε από τις πόλεις-πρεσβευτές της πολιτιστικής προσέγγισης και της παγκόσµιας πολιτιστικής ενοποίησης –ενέργειες που θα επαναληφθούν και το 2022–, ενώ, ήδη από τον περασµένο Ιούνιο, προετοιµάζεται πυρετωδώς για τη διοργάνωση της EXPO 2017 µε θέµα  την «ενέργεια του µέλλοντος».
Πρόκειται για τη µεγαλύτερη έκθεση παγκοσµίως, που για πολλούς θα σηµάνει την έναρξη µιας νέας Βιοµηχανικής Επανάστασης, στη διάρκεια της οποίας θα παρουσιαστούν ιδέες για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην αναζήτηση εναλακτικών πηγών, µεθόδων για ποιοτικές µεταβολές στον τοµέα της ενέργειας, νέων τρόπων µεταφοράς και διάθεσής της, αλλά και διακρατικών συνεργασιών που θα οδηγήσουν τόσο τη χώρα όσο και την παγκόσµια κοινότητα σε µια νέα εποχή. 
 
Η Αστάνα παρέλαβε τη «σηµαία» της  έκθεσης στις 11 Ιουνίου στο Παρίσι, όπου διεξήχθη η 155η σύνοδος της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Γραφείου Εκθέσεων (BIE) και έκτοτε έχει αναγάγει τη διοργάνωση σε... εθνική υπόθεση, καθώς αποτελεί µια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την ενίσχυση του προφίλ της χώρας, καθώς, όπως υπολογίζεται, στην έκθεση θα πάρουν µέρος αντιπροσωπείες από περισσότερες από 100 χώρες, ενώ αναµένονται περισσότεροι από 5 εκατοµµύρια επισκέπτες. 
 
 
 
Να επιστραφούν τα Μάρµαρα!
 
«Το συγκεκριµένο γεγονός, που γίνεται για πρώτη φορά στην Ευρασία, είναι σηµαντικό και από την άποψη του πώς µια νέα χώρα µπορεί να διοργανώσει κάτι τέτοιο. Το θέµα της έκθεσης είναι ελκυστικό για όλους, ενώ  θα  ωφελήσει στην ευρύτερη ανάπτυξη της χώρας, αφού θα της δοθεί η δυνατότητα να φιλοξενήσει πολλές διαφορετικές κουλτούρες και τεχνογνωσίες που θα τη βοηθήσουν να κάνει ακόµα πιο σηµαντικά βήµατα», σχολιάζει ο ο Επίτροπος της EXPO 2017 και πρώτος αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Ραπίλ Τζοσουµπάεφ, εξηγώντας το πόσο σηµαντική είναι αυτή η πρόκληση για το πρεστίζ της χώρας. 
 
Οι προετοιµασίες είναι ήδη πυρετώδεις και στο πλαίσιο αυτών δηµιουργήθηκε και το Νέο Εθνικό Μουσείο της Αστάνα, ένα µνηµείο αρχιτεκτονικής του 21ου αιώνα, καθώς είναι ένα από τα µεγαλύτερα του κόσµου, µε έκταση περίπου 74.000 τ.µ., διαθέτει 14 αίθουσες για εκθέσεις, όπου χρησιµοποιούνται οι πιο σύγχρονες τεχνολογικές υποδοµές για την παρουσίαση των εκθεµάτων. Εκεί, συγκεντρώνεται όλη η ιστορία του Καζακστάν, από τη Λίθινη εποχή, όταν και υπολογίζεται ότι εµφανίστηκαν οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής, στις µέρες της δυναστείας των Χαν, της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, την περίοδο της Σοβιετικής  Ένωσης και, φυσικά, την πρόσφατη ιστορία από την ανεξαρτησία της χώρας το 1991 µέχρι τις µέρες µας. 
 
«Το µουσείο είναι εθνική υπόθεση. Έχει σχέση µε τον πολιτισµό µας. Θα έλεγα ακόµα ότι είναι το πρεστίζ της χώρας. Όταν κάποιος µπαίνει στο µουσείο, συνήθως, έχει µια ερώτηση: Ποια είναι αυτή η χώρα και τι άνθρωποι ζουν εδώ. Πρέπει να βγαίνει από το µουσείο έχοντας λύσει όλες τις απορίες του. Κάθε χώρα πρέπει να έχει αρχεία της ιστορίας της. Αυτή η ιδέα γεννήθηκε στην “αυγή” της ανεξαρτησίας µας, από τον πρόεδρό µας, ο οποίος, στο µήνυµά του για τη στρατηγική της χώρας ώς το 2050, εξήγησε πως παράδοση και πολιτισµός είναι γενετικός κώδικας του έθνους µας», δηλώνει ο διευθυντής του Εθνικού Μουσείου της Δηµοκρατίας του  Καζακστάν, Νταρχάν Μουµπάι.
 
Ο ίδιος, µάλιστα, κάνει και άνοιγµα πολιτιστικής συνεργασίας µε τη χώρα µας, εκφράζοντας το θαυµασµό του για τον µουσειακό πλούτο της Ελλάδας και απλώνει το χέρι για ανταλλαγή εκθέσεων, ενώ παίρνει ξεκάθαρη θέση υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, µιλώντας για απόδοση «ιστορικής δικαιοσύνης». 
 
Οι φιλοδοξίες δεν σταµατούν εκεί, καθώς οι επενδύσεις στη χώρα συνεχίζονται και πέρα από την πρωτεύουσα Αστάνα. Στην περιοχή των µεγάλων λιµνών Burabay, περίπου 200 χλµ. βόρεια της Αστάνα, µια περιοχή «θρύλων», αλλά και εντυπωσιακής βλάστησης, οι Καζάκοι φιλοδοξούν να δηµιουργήσουν µια «νέα Ελβετία» –έτσι την αποκαλούν ήδη την περιοχή–  και να κατακτήσουν τουριστικά τον πλανήτη. 
 
Είναι αλήθεια πως χρειάζεται ακόµα πολλή δουλειά, τόσο σε υποδοµές όσο κυρίως σε οργάνωση και αλλαγή φιλοσοφίας, καθώς η ανατολική κουλτούρα πολλές φορές δηµιουργεί αντιτουριστικά εµπόδια. Και, βέβαια, πέρα από τη λαµπερή εικόνα της πρωτεύουσας, τον απίστευτο πλούτο και τις προοπτικές που ανοίγονται µπροστά τους, οι κάτοικοι της χώρας –και κυρίως της ενδοχώρας– ζουν µε µέσο µηνιαίο µισθό 500 ευρώ, ποσό που σε µια δυτικού τύπου ανάπτυξης χώρα δεν συµβαδίζει µε το υπερπολυτελές σκηνικό που περιβάλλει την καθηµερινότητά τους.  
Σε κάθε περίπτωση, το Καζακστάν και ο  υπέρµετρα φιλόδοξος ηγέτης του είναι αποφασισµένοι να πρωταγωνιστήσουν.    

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot