01/12/2014
Διαδροµές κόντρα στον εφησυχασµό
της Κωνσταντίνας Μαύρου
Περιηγήσεις που ζωντανεύουν το κέντρο της πόλης, γκρεµίζουν µύθους και προκαταλήψεις και γίνονται αφορµή να αναδειχθούν τα υγιή αντανακλαστικά µας.
Πώς νιώθεις;» ρωτήσαµε τον Λάµπρο. Μόλις είχε ολοκληρωθεί η δεύτερη βόλτα στην πόλη µε τον ίδιο ως οδηγό, είχε χαιρετήσει ευχαριστώντας εγκάρδια τους συµµετέχοντες και καθόταν στο πεζούλι να πάρει µια βαθιά ανάσα, ακριβώς απέναντι από τη Βαρβάκειο Αγορά, όπου τερµατίζουν οι «Αόρατες Διαδροµές». Ο ίδιος µετρούσε συνολικά δύο περιηγήσεις ως οδηγός και άλλες τόσες ως «βοηθός» του Χρήστου. «Όλη την εβδοµάδα είχα άγχος. Σκεφτόµουν τι θα πω, πώς θα το πω, πώς θα επικοινωνήσω µε τον κόσµο. Είµαι πολύ χαρούµενος. Νιώθω όµορφα που έρχοµαι σε επαφή µε τον κόσµο, που αισθάνοµαι ότι καταλαβαίνουν, ότι µαθαίνουν από µένα, τη ζωή µου, τη ζωή στις δοµές… Μαθαίνω κι εγώ από αυτούς».
Για τον Λάµπρο, τον Χρήστο και τον Γιάννη, τους τρεις πρώτους οδηγούς, οι «Αόρατες Διαδροµές» δεν είναι απλώς ένας τρόπος να συµπληρώσουν µε αξιοπρέπεια το µικρό εισόδηµα της «σχεδίας» (από τα 3€ ή 6€ συµµετοχής, το 50% αποτελεί απευθείας έσοδο για τους ίδους). Όπως είχε πει και ο Χρήστος, πολύ πριν ακόµα γίνει η επίσηµη έναρξη των περιηγήσεων, «αν οι εµπειρίες µου, όλα αυτά που έχω ζήσει και εξακολουθώ να βιώνω βοηθήσουν έναν έστω άνθρωπο, θα είµαι βαθιά ικανοποιηµένος…»
Τέλη Νοεµβρίου, και οι τρεις οδηγοί των «Αόρατων Διαδροµών» έχουν ήδη υποδεχθεί και γνωριστεί µε εκατοντάδες ανθρώπους από την Ελλάδα και το εξωτερικό που ενδιαφέρθηκαν γι’ αυτή την ξεχωριστή βόλτα στο κέντρο της πολύπαθης και περήφανης πρωτεύουσας. Και ακόµα µαθαίνουν. Όλοι µας µαθαίνουµε. Και όλοι ενδιαφέρονται.
Ένα ζευγάρι γερµανών τουριστών έµαθε για την πρωτοβουλία µέσα από ένα ρεπορτάζ του γερµανικού τηλεοπτικού δικτύου ARD. Ήρθαν από το Βερολίνο επίσκεψη, έχοντας ψηλά στη λίστα των «must see» τις «Αόρατες Διαδροµές». Μια οµάδα κοινωνικών λειτουργών, οι εθελόντριες από τη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων, εκπαιδευτικοί, γονείς που θέλουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν µια εµπειρία και γνώση γι’ αυτό το κοµµάτι της πραγµατικής ζωής, δηµοτικοί σύµβουλοι, εκατοντάδες απλοί άνθρωποι όλων των ηλικιών που νοιάζονται και θέλουν να µάθουν περισσότερα.
Φοιτητές του Αµερικανικού Κολλεγίου της Αθήνας συµµετείχαν µε το τετράδιο στο χέρι όλοι, αφού η επίσκεψη έγινε στο πλαίσιο ενός µαθήµατος, ενώ µια οµάδα ολλανδών φοιτητών –κι αυτοί σε εκπαιδευτικό ταξίδι–, µόλις ολοκληρώθηκε η περιήγηση, έδωσαν στον Χρήστο µια τσάντα µε παραδοσιακά ολλανδικά γλυκίσµατα.
Τρία στοιχεία
Οι «Αόρατες Διαδροµές» ξεκινούν από τα γραφεία της «σχεδίας» και καταλήγουν στη Βαρβάκειο Αγορά. Κατά µήκος αυτού του περιπάτου, περνούν έξω από τις σηµαντικότερες κοινωνικές δοµές της πόλης. Ξενώνες φιλοξενίας αστέγων, κέντρα απεξάρτησης, το Εθνικό Θέατρο, που τόσο θεραπευτικά έχει λειτουργήσει και για τους τρεις οδηγούς, κέντρα ηµέρας, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικά ιατρεία και παντοπωλεία, κόµβους αλληλεγγύης.
Απέναντι από κάθε δοµή γίνεται µία στάση. Ο οδηγός δίνει κάποιες χρηστικές πληροφορίες για τις υπηρεσίες που παρέχει η καθεµία, αλλά και πώς έχει εξελιχθεί µέσα στα χρόνια της κρίσης. Στη συνέχεια, µοιράζεται ένα κοµµάτι από τις προσωπικές του εµπειρίες που δεν έχει απαραιτήτως σχέση µε τη δοµή. Κάθε στάση ολοκληρώνεται µε απορίες και ερωτήσεις που απευθύνει ο κόσµος στους τρεις οδηγούς.
Πόσο καιρό µπορεί να φιλοξενηθεί ένας άνθρωπος στον ξενώνα; Πώς είναι οι σχέσεις µεταξυ των ανθρώπων; Τι ηλικία έχουν; Τι χρειάζεται για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραµµα του κοινωνικού παντοπωλείου; Είναι κάποιες από τις ερωτήσεις που ακούγονται συχνά.
Οι οδηγοί ενθαρρύνουν τον κόσµο να ρωτάει ελεύθερα. Είναι κι αυτό ένας τρόπος να έρθουµε όλοι πιο κοντά.
«Μας το έχουν πει και διάφοροι φίλοι ότι από τη βόλτα που κάνουµε, ίσως, καµιά φορά, δοθεί η εντύπωση πως “ΟΚ, υπάρχουν ξενώνες, υπάρχουν συσσίτια, κοινωνικά ιατρεία κ.λπ., άρα δεν υπάρχει πρόβληµα. Υπάρχει ένα επαρκές δίχτυ κοινωνικής προστασίας για τους αδύνατους. Το κοινωνικό κράτος λειτουργεί”. Λάθος! Υπάρχουν δοµές, αλλά ασφυκτιούν και επ’ ουδενί δεν µπορούν από µόνες τους να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες που υπάρχουν. Για παράδειγµα, το κοινωνικό παντοπωλείο µπορεί να διαθέτει τρόφιµα για έξι µήνες σε 1.600 οικογένειες, αλλά οι αιτήσεις που δέχεται είναι χιλιάδες», προειδοποιεί ενάντια στον εφησυχασµό ο Γιάννης.
Σε αυτό το δίωρο, οι αρχικά άγνωστοι µεταξύ τους συµµετέχοντες σταδιακά γίνονται µια παρέα που συζητά, ανταλλάσσει απόψεις, θέτει ερωτήµατα, αλλά και αναζητά απαντήσεις. Το ερώτηµα τι κάνουµε, για παράδειγµα, αν συναντήσουµε στο δρόµο έναν άνθρωπο που φαίνεται αναίσθητος εξαιτίας της χρήσης ναρκωτικών ουσιών είχε τεθεί από µία κυρία στην πρώτη κιόλας περιήγηση του Σεπτεµβρίου. Με τη βοήθεια των ειδικών του ΟΚΑΝΑ, οι οδηγοί των «Αόρατων Διαδροµών» δίνουν απαντήσεις.
Μαθητές σχολείων
Εκείνο, όµως, που έχει αγγίξει περισσότερο από καθετί τους οδηγούς των «Αόρατων Διαδροµών» είναι η επικοινωνία µε τους µαθητές σχολείων. Ήδη από τις πρώτες εβδοµάδες, αρκετά σχολεία έχουν επικοινωνήσει µε τα γραφεία της «σχεδίας», κλείνοντας τα δικά τους ραντεβού µε αυτή την πλευρά της ζωής µας. Το ειλικρινές, ανεπιτήδευτο ενδιαφέρον των παιδιών, οι διεισδυτικές και πολλές φορές πολύ προσωπικές ερωτήσεις τους δηµιουργούν ένα έντονο συγκινησιακό κλίµα για όλους.
Κάθε φορά που είναι να επισκεφθεί τις «Αόρατες Διαδροµές» ένα σχολείο, η αγωνία του Χρήστου, του Γιάννη και του Λάµπρου είναι έκδηλη. Αγωνιούν δύο φορές περισσότερο να πάνε όλα καλά, να επικοινωνήσουν απλά και άµεσα µε τους νέους ανθρώπους. Και πάντα ενδιαφέρονται να ακούσουν τη γνώµη τους, όταν πια ολοκληρωθεί η περιήγηση.
Μήνυµα αισιοδοξίας
Οι µαθητές των «Εκπαιδευτηρίων Κωστέα-Γείτονα» ήταν το πρώτο σχολείο που συµµετείχε στην πρωτοβουλία. Ήταν κάτι παραπάνω από φυσιολογικό ότι θα επιµέναµε να µας µεταφέρουν τις εντυπώσεις τους.
Ο 16χρονος Γιάννης Πανσεληνάς, µαθητής του IB Diploma στα Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα, µαζί µε τις ευχαριστίες του, έστειλε και το δικό του αισιόδοξο µήνυµα για την «τελική νίκη»:
«Δεν γνωρίσαµε απλά τις κοινωνικές δοµές της πόλης µας, αλλά µας δόθηκε η ευκαιρία να έρθουµε πιο κοντά σε νυν και πρώην άστεγους συµπολίτες µας που έχουν πολλά πράγµατα να µας πουν, και όντως τους αξίζει να ακουστούν. Γιατί, πολλές φο-ρές, όλοι οι άνθρωποι µπορεί να ζούµε στον µικρόκοσµό µας, αγνοώντας πολλά πράγµατα. Ένα έχω να πω: “Κύριε Χρήστο και κύριε Λάµπρο, πραγµατικά µου δώσατε ένα µήνυµα αισιοδοξίας, σε µια δύσκολη εποχή για όλους µας. Σας ευχαριστώ που µου ανοίξατε τα µάτια, και κυρίως την καρδιά µου! Και µην ξεχνάτε: Η νίκη είναι πάντα δυνατή για τον άνθρωπο που αρνείται να τα παρατήσει”». Ευχαριστούµε!
Στο ίδιο µήκος κύµατος ήταν και οι παρατηρήσεις της 17χρονης Σύλβιας Τσουπίδη, µαθήτρια και αυτή στα «Εκπαιδευτήρια Κωστέα-Γείτονα»:
«"Πώς είναι δυνατόν να µην είχα ιδέα για όλα αυτά;" αναρωτήθηκα αφού είχαµε ολοκληρώσει την αόρατη διαδροµή µας. Πάρα πολλές σκέψεις µε πληµµύρισαν. Ενθουσιάστηκα και εντυπωσιάστηκα για το πώς µέσα στην καρδιά της Αθήνας, κτίρια καθηµερινά που δεν µου γέµιζαν το µάτι και είχα δει αµέτρητες φορές µέσα από ένα τζάµι έχουν µία τόσο µεγάλης σηµασίας χρήση. Η ξενάγηση αυτή µου άνοιξε τα µάτια για αυτό που γινόταν τόσο καιρό –κυριολεκτικά– κάτω απ’ τη µύτη µου».
*Για περισσότερρες πληροφορίες σχετικά µε τις «Αόρατες Διαδροµές»: www.shedia.gr.
Η καθαρότητα στα πρόσωπα
Η Σοφιάνα είναι µαθήτρια στην Ελληνογαλλική Σχολή «Jeanne D’ Arc». Μας επισκέφθηκε µαζί µε 40 και πλέον συµµαθητές της την Τρίτη 4 Νοεµβρίου, για να γνωριστεί µε τον Χρήστο, τον Λάµπρο, τον Γιάννη και όλους τους ανθρώπους των «Αόρατων Διαδροµών» και της «σχεδίας». Λίγες µέρες αργότερα, λάβαµε, µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου, τις εντυπώσεις της από αυτή τη γνωριµία.
«Την Τρίτη 4 Νοεµβρίου επισκεφτήκαµε σαν σχολείο τις εγκαταστάσεις του περιοδικού “σχεδία”. Εκεί µας περίµεναν άνθρωποι που τα χαµόγελά τους ήταν χαραγµένα στα πρόσωπά τους, δεν άφηναν τις κακές και δύσκολες καταστάσεις και περιόδους που είχαν βιώσει να φανούν. Είχαν αληθινά χαµόγελα και µεγάλη αισιοδοξία, κάτι το οποίο δεν βρίσκεις εύκολα στις µέρες µας!
Μας οδήγησαν, ανάµεσα σε πλήθος κόσµου, σε διάφορα κτίρια που ποτέ δεν είχαµε αντικρίσει ή αναρωτηθεί τι είναι. Μας εξήγησαν, µε την αναπαραστατική και ζωντανή αφήγησή τους, τι συµβαίνει στο καθένα από αυτά και σε τι βοηθούν, κι έτσι µπήκαµε για µερικά λεπτά µε τη φαντασία και τη θέλησή µας µέσα σ’ αυτές τις εγκαταστάσεις. Βιώσαµε κι εµείς για λίγο αυτή τη δυσκολία. Φοβερή εντύπωση έκανε σε όλους µας η στιγµή που µπήκε ανάµεσά µας ο µικρός Κωνσταντίνος και τον υποδέχτηκαν και τον καλωσόρισαν µε ένα πλούσιο χαµόγελο, το οποίο κυοφορούσε την ελπίδα, την αγάπη, τη δύναµη και την πίστη. Επιπροσθέτως, µας περιέγραψαν την καθηµερινότητά τους, τις συνήθειες και τις ασχολίες τους και πώς περνούν τον ελεύθερό τους χρόνο.
Η αλήθεια και η καθαρότητα στα πρόσωπά τους έλαµπε και ξεχώριζε από µακριά. Είχαµε απέναντί µας ανθρώπους χωρίς προσωπεία, ανθρώπους όπου ο παιδαγωγός τους ήταν το σχολείο της ζωής. Και από αυτήν έµαθαν και τα καλά και τα επικίνδυνα και τα άσχηµα στοιχεία της. Προσωπικά, ένα από τα όνειρά µου είναι να έχω συνεχώς δίπλα µου ανθρώπους απλούς και όχι στηµένους, ανθρώπους δυνατούς και αληθινούς. Δηλαδή, ανθρώπους σαν αυτούς που γνωρίσαµε στη "σχεδία". Οι διαδροµές δεν ήταν αόρατες. Kάθε άλλο θα έλεγα, ήταν απόλυτα ορατές και αναπαραστατικές γι’ αυτόν που έχει ανοιχτή την πόρτα της καρδιάς του και επιτρέπει να µπουν µέσα σε αυτήν και να τη γνωρίσουν, αλλά να γνωρίσει και η ίδια άλλους κόσµους, άλλες καταστάσεις…
Άλλες ζωές, ζωές συνανθρώπων µας που ίσως κάποιοι να κρίνουν και να χλευάζουν. Ζωές που το µόνο που τους αξίζει είναι απόλυτος σεβασµός και αγάπη. Σας ευχαριστούµε µέσα από την καρδιά µας για το υπέροχο ταξίδι που µας χαρίσατε και ελπίζουµε να σας ξανασυναντήσουµε σύντοµα για περισσότερες διαδροµές».
Ο «γίγαντας» και ο «φιλόσοφος»
«Σταθµεύω τη µηχανή µου στο Μοναστηράκι και κατηφορίζω προς το Μεταξουργείο. Είµαι "γλυκά" αγχωµένος. Πώς θα προσλάβουν τα παιδιά τη σηµερινή βόλτα;
Ο "αγαθός γίγαντας" Λάµπρος και ο "πρακτικός φιλόσοφος" Χρήστος µας παίρνουν από το χέρι και, µε το µοίρασµα ολάκερης της ζωής τους, µου δίνουν τις πιο αποστοµωτικές απαντήσεις: τα παιδιά θα είναι πάντα οι εκφραστές των αυθεντικότερων συναισθηµάτων. Έτοιµα όχι µόνο να προσεγγίσουν µε αξιοπρέπεια και σεβασµό τη νέα, γι’ αυτά, πραγµατικότητα, αλλά µε θέληση και όνειρα να την αλλάξουν.
Λάµπρο, Χρήστο, Κορίνα, Χρήστο. Σας ευχαριστούµε για όλα όσα µοιραστήκατε, για όλα όσα µας "θυµίσατε"».
Χρίστος Ηλιόπουλος, ΙΒ DP – Costeas Geitonas School / CAS Coordinator
*Ο Χρίστος Ηλιόπουλος είναι ένας από τους καθηγητές που συνόδευε τους µαθητές των «Εκπαιδευτηρίων Κωστέα-Γείτονα» στις «Αόρατες Διαδροµές».
ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
- Περιεχόμενα τεύχους #21
- Τα φρουτάκια της βιτρίνας
- Υπερευαίσθητος Άι Βασίλης
- Διαδροµές κόντρα στον εφησυχασµό
- Η χειραγώγηση της επιθυµίας
- Ο θείος έπαιξε σε Μουντιάλ!
- «Σχεδία» σε ρότα κοινή
- Αλληλεγγύης το ανάγνωσµα
- «Ο Μπερκίν ήταν το παιδί όλων»
- Η «σχεδία» στο σανίδι
- «Δεν ζεις όµορφα µέσα στο µέτριο»
- Τα παιδία κάνουν Τέχνη
- Γελοιογραφία του Τάσου Αναστασίου
- Λόγια της πλώρης
- Εστιάζω του Κωστή Μπακόπουλου
- Επικοινωνία Οι αναγνώστες µας
- Γελοιογραφία του Πέτρου Ζερβού
- Για δυνατούς λύτες
- Παραδοξολογίες
- Αυτοσχέδια του Μιχάλη Κουντούρη
- Συναντήσεις
- Επείγοντα περιστατικά
- Γελοιογραφία του Βαγγέλη Χερουβείµ
- Τρίλιζα στα άιπαντ
- Out & About
- Φθηνός σκούφος
- Πατριδογευσία
- Street News
Newsletter