Shedia

EN GR

26/02/2014

Οι αναλώσιμοι της Φουκουσιμα, του Βασίλη Παπακριβόπουλου

Στην ισοπεδωμένη ζώνη του πυρηνικού εργοστασίο οι υπερεργολάβοι –μαζί με τη Μαφία!- επιστρατεύουν αστέγους και θύματα του τσουνάμι για να κάνουν τη βρόμικη, θανατηφόρα δουλειά. 
 
Όσο περνάει ο καιρός και γίνεται πλέον προφανές ότι η κατάσταση στην Φουκουσίμα είναι πολύ πιο ανησυχητική από την καθησυχαστική εικόνα που προσπαθούν να δώσουν οι ιαπωνικές αρχές, η προσοχή του ιαπωνικού και του διεθνούς Τύπου στρέφεται σιγά σιγά στους «εκκαθαριστές», στους εργαζόμενους, δηλαδή, που μάχονται μέσα στα ερείπια να σταματήσουν την διαρροή ραδιενέργειας. 
 
H Le Monde και το αφιέρωμα του περιοδικού Shukan Spa το οποίο αναδημοσιεύτηκε μεταφρασμένο στην Le Courier International, μας δίνουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα για αυτούς τους «ανώνυμους ήρωες» -τους εργαζόμενους, δηλαδή- οι οποίοι επιθυμούν, πέρα από οτιδήποτε άλλο να παραμείνουν ανώνυμοι καθώς, εκτός από τον φόβο ότι δεν θα ξαναβρούν δουλειά, φοβούνται και τις κυρώσεις: η σύμβαση εργασίας που υπογράφουν τους επιβάλλει απόλυτη εχεμύθεια. 
 
 
«Αναλώσιμοι» και… ψαράδες
 
Από τα πρώτα συμπεράσματα που αφορούν τους 3.000 «εκκαθαριστές» που εισχωρούν κάθε μέρα στις κατεστραμμένες εγκαταστάσεις της Φουκουσίμα, προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία: αφενός παρατηρείται ιδιαίτερα μεγάλη εναλλαγή προσωπικού και, αφετέρου, απουσιάζουν οι ειδικευμένοι εργάτες. Πράγματι, αν σκεφθεί κανείς ότι σε ακραίες περιπτώσεις, στα σημεία των εγκαταστάσεων που έχουν πληγεί περισσότερο από την καταστροφή των πυρηνικών αντιδραστήρων, η ακτινοβολία φτάνει τα 20-200 millisievert ανά ώρα [όταν στην Ευρώπη το ανώτατο όριο έκθεσης ανέρχεται στο 1 millisievert ανά έτος για τους πολίτες και στα 20 για τους εργαζόμενους των πυρηνικών εγκαταστάσεων, για τους τελευταίους, στην Ιαπωνία, ανερχόταν στα 50 millisievert ετησίως και, μετά το ατύχημα, ανέβηκε «προσωρινά» στα 100], εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι δεν είναι δυνατόν να μακροημερεύσουν αυτοί οι εργαζόμενοι στο εργοτάξιο. 
 
Βέβαια, μια μεγάλη εθνικής εμβέλειας ηλεκτρική εταιρία όπως η Tepco θα μπορούσε αρκετά εύκολα να «ανακυκλώνει» ειδικευμένους τεχνίτες από το πολυάριθμο μόνιμο κι έμπειρο προσωπικό της, μεταθέτοντάς τους σε μη πυρηνικές μονάδες παραγωγής αμέσως μόλις συμπληρώσουν το ανώτατο όριο ετήσιας έκθεσης στην ακτινοβολία. Όμως, αυτοί ακριβώς οι πεπειραμένοι εργαζόμενοι θα γνώριζαν με ακρίβεια τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται, τις συνέπειες τυχόν υπερβάσεων στην έκθεση, θα δικαιούνταν μόνιμης ιατρικής παρακολούθησης και, φυσικά, θα μπορούσαν στο μέλλον να εγείρουν αξίωση αποζημίωσης σε περίπτωση ασθενείας. Πόσω μάλλον που μπορούν να τύχουν και μιας στοιχειώδους συνδικαλιστικής υποστήριξης.    
 
Γι’ αυτόν τον λόγο, η  Tepco -ιδιωτική εταιρεία η οποία ωστόσο χρηματοδοτείται αφειδώς από το ιαπωνικό Δημόσιο για να αντιμετωπίσει  τις συνέπειες του ατυχήματος που προκλήθηκε από την δική της εγκληματική  αμέλεια- προτίμησε να περιορίσει την εμπλοκή του δικού της προσωπικού κι επέλεξε τη λύση των υπεργολαβικών αναθέσεων, αποδεχόμενη ακόμα και αλυσίδα υπεργολαβιών με έως και οκτώ κρίκους: υπεργολάβος αναθέτει το έργο σε υπεργολάβο που το αναθέτει σε άλλο υπεργολάβο, κοκ. Είναι ένας βολικός τρόπος για να διαχυθούν οι ευθύνες και να είναι σχεδόν αδύνατον να στραφούν εναντίον της εταιρείας οι εργαζόμενοι που θα ασθενήσουν στο μέλλον. Επιπλέον, αυτοί οι υπεργολάβοι μπορούν να καταφύγουν πολύ ευκολότερα σε «αναλώσιμους» επισφαλείς εργαζόμενους, οι οποίοι απολύονται αμέσως μόλις συμπληρώσουν το ανώτατο επιτρεπτό όριο έκθεσης στην ακτινοβολία.    
Και φυσικά, όλα αυτά αποτελούν και μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να μοιραστούν τεράστια ποσά σε πλήθος αεριτζήδων. Από αυτήν την άποψη, τα ημερομίσθια των «εκκαθαριστών» αποτελούν την πλέον χαρακτηριστική  περίπτωση : η Tepco δηλώνει ότι καταβάλλει στον πρώτο υπεργολάβο 605-757 ευρώ την ημέρα για κάθε εργαζόμενο. Όμως, το ημερομίσθιο που πληρώνει ο τελικός υπεργολάβος στον εργαζόμενο είναι μόλις 76-100 ευρώ (μερικές φορές μάλιστα μόλις το βασικό ημερομίσθιο, 40 ευρώ, ή και ακόμα λιγότερο…). 
 
Ελάχιστοι είναι οι ειδικευμένοι εργάτες και τεχνικοί που δέχονται να εργαστούν με τέτοιους όρους σε μια τόσο δύσκολη κι επικίνδυνη εργασία, με αποτέλεσμα, ως πρώτη πηγή φτηνού εργατικού δυναμικού να απομένει  η μεγάλη μάζα των πληγέντων από το τσουνάμι. Μάλιστα, με την ζήτηση που θα προκληθεί από τα ολυμπιακά έργα, αναμένεται ότι θα εξαφανιστεί το εξειδικευμένο προσωπικό από το εργοτάξιο της Φουκουσίμα. 
 
Έτσι, οι ειδικές εταιρίες εύρεσης προσωπικού που τροφοδοτούν τους υπεργολάβους με αναλώσιμο προσωπικό (λαμβάνοντας 100 ευρώ για κάθε «κεφάλι») στρέφονται σε όλους όσους έμειναν άνεργοι όταν καταστράφηκε η επιχείρηση στην οποία εργάζονταν, στους ψαράδες, στους αγρότες με κτήματα στην εκκενωθείσα ζώνη, στους κατεστραμμένους μικρομαγαζάτορες… 
 
 
Άστεγοι και ηλικιωμένοι
 
Ωστόσο, πολύ συχνά, αυτή η δεξαμενή εργαζόμενων δεν αποδεικνύεται αρκετή, καθώς πολλοί εγκαταλείπουν όταν συνειδητοποιούν τους κινδύνους και τον εξαιρετικά βαρύ χαρακτήρα της εργασίας που καλούνται να αναλάβουν για τόσα λίγα χρήματα, ενώ πολλοί άλλοι απολύονται επειδή συμπλήρωσαν το ανώτατο επιτρεπτό όριο έκθεσης στην ακτινοβολία και δεν επιτρέπεται να εργαστούν πριν παρέλθει ένα ολόκληρο έτος. Έτσι, οι στρατολογητές των εταιρειών εξεύρεσης προσωπικού έστρεψαν την προσοχή τους στους φτωχούς ολόκληρης της χώρας. Μάλιστα, έδωσαν προτεραιότητα σε δύο  «ιδανικές»  κατηγορίες του πληθυσμού: τους φτωχούς ηλικιωμένους («τι έχουν να φοβηθούν, αφού τα ψωμιά τους τα έχουν φάει…») και τους άστεγους, τους οποίους αναζητούν σε ολόκληρη τη χώρα και προσπαθούν να τους πείσουν ότι τους εξασφαλίζουν την ευκαιρία της ζωής τους: στέγη στους κοιτώνες των υπεργολάβων και έναν μισθό. 
 
Μάλιστα, σύμφωνα με τους δημοσιογράφους, στη στρατολόγηση αστέγων έχουν εντυπωσιακές επιδόσεις οι επιχειρήσεις της Γιακούζα, της ιαπωνικής Μαφίας. Καθώς η Γιακούζα έχει εντονότατη παρουσία στον κατασκευαστικό τομέα λόγω του υψηλότατου περιθωρίου κέρδους που επιτυγχάνει στα δημόσια έργα χάρη στη διαπλοκή, αλλά και γιατί μπορεί να ξεπλένει με αυτόν τον τρόπο το βρώμικο χρήμα της, δεν υπήρχε η παραμικρή περίπτωση να μην είχε έντονη παρουσία στο έργο της διάλυσης του πυρηνικού σταθμού και της απορρύπανσης της περιοχής, το οποίο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα διαρκέσει σαράντα χρόνια και θα κοστίσει τουλάχιστον 44 δισεκατομμύρια ευρώ! Οι Γιακούζα κάθε πόλης έχουν ριχτεί στην αναζήτηση αστέγων τους οποίους κατευθύνουν προς τις υπεργολαβικές εταιρίες που ανήκουν στην εγκληματική οργάνωση.  
 
Θανατηφόρα τρικ
 
Όμως, την απόγνωση μέσα στην οποία ζουν πολλοί επισφαλείς εργαζόμενοι την φωτίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο η εξής ανατριχιαστική είδηση που αποκάλυψαν σε ρεπορτάζ του ιαπωνικού Τύπου ορισμένοι «εκκαθαριστές» (οι οποίοι επιθυμούν να παραμείνουν ανώνυμοι): μπροστά στον κίνδυνο της απόλυσης, όταν αποδειχθεί ότι έχουν δεχθεί την ανώτατη επιτρεπόμενη δόση ακτινοβολίας, πολλοί συνάδελφοί τους που απειλούνται με απόλυτη εξαθλίωση αφήνουν σε ένα σημείο ελάχιστα εκτεθειμένο στην ακτινοβολία τους δοσομετρητές ραδιενέργειας που είναι υποχρεωμένοι να φέρουν πάνω τους καθόλη τη διάρκεια της παραμονής τους μέσα στην επικίνδυνη ζώνη, και τους ξαναπαίρνουν στο τέλος της βάρδιας. Με αυτόν τον τρόπο, καταγράφεται ότι έχουν δεχθεί ελάχιστες δόσεις… 
 
Γι’ αυτούς, ο καρκίνος κι ο θάνατος είναι ένα ενδεχόμενο πολύ μακρινό, ενώ η εξαθλίωση  είναι μια απόλυτα  χειροπιαστή κι άμεση απειλή σε μια χώρα όπου το κοινωνικό κράτος ξηλώνεται με γρήγορους ρυθμούς από την νεοφιλελεύθερη κι εθνικιστική κυβέρνηση του Αμπε. Ακόμα, πολλοί εργαζόμενοι μηχανεύονται διάφορα τεχνάσματα για να κατορθώσουν να ξεφύγουν από την ιατρική εξέταση, η οποία δεν διεξάγεται και με τρομερό ζήλο. 
 
Ακόμα χειρότερα, όσο κι αν αυτό φαντάζει αδιανόητο, μερικοί από αυτούς αφαιρούν ορισμένα προστατευτικά  στοιχεία της στολής τους κατά τη διάρκεια της εργασίας τους στα πιο ραδιενεργά σημεία των εγκαταστάσεων! Καταρχάς, δεν έχουν πλήρη κι εις βάθος ενημέρωση για τους κινδύνους που διατρέχουν, ειδάλλως πιθανότατα θα το είχαν βάλει στα πόδια…  
 
Επιπλέον, για να κατανοήσει κανείς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζονται, θα πρέπει να γνωρίζει τι περιλαμβάνει αυτή η στολή όταν καλούνται να παρέμβουν σε υψηλά ραδιενεργό σημείο: στο κεφάλι, ένα τεράστιο σκάφανδρο · όσο για τα χέρια, ένα ζευγάρι λεπτά βαμβακερά γάντια, από πάνω δύο ή τρία ζευγάρια καουτσουκένια γάντια κι από πάνω ένα ζευγάρι χοντρά γάντια εργασίας… Και το καλοκαίρι, η θερμοκρασία φτάνει συχνά τους 40 βαθμούς, προκαλώντας αφόρητο εκνευρισμό ή υπνηλία στους εργάτες που βράζουν κάτω από τις χοντρές στολές τους. 
 
Φορώντας όλα αυτά τα πράγματα στα χέρια του, μονάχα ένας εξαιρετικά έμπειρος σε αυτές τις συνθήκες τεχνίτης μπορεί να φέρει σε πέρας δύσκολες επισκευαστικές εργασίες. Εύκολα φαντάζεται κανείς τι συμβαίνει όταν –σύμφωνα με την μαρτυρία των εργαζόμενων- μερικοί άσχετοι με τη δουλειά νεοπροσληφθέντες θα δυσκολεύονταν πολύ να κάνουν ακόμα και υπό κανονικές συνθήκες τις απλούστερες εργασίες συντήρησης… Ή όταν δεν γνωρίζουν ούτε καν πως λέγονται τα βασικά εργαλεία της δουλειάς… Όπως εξάλλου, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πόσο συχνά είναι τα εργατικά ατυχήματα, τα οποία καταβάλλεται κάθε προσπάθεια να μην καταγραφούν. 
 
Κατά τη γνώμη πολλών εργοδηγών, αυτή η εμφανής ακαταλληλότητα του αναλώσιμου προσωπικού ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την καθυστέρηση της πορείας των έργων, καθώς και για πλήθος κακοτεχνιών  που ευθύνονται για  τη συνέχιση της διαρροής ραδιενέργειας στο περιβάλλον. Οι «ξένοι» αρνούνται να τα δουν όλα αυτά και το μόνο που κάνουν είναι να ωρύονται για τα ατυχήματα και να ζητάνε την επιτάχυνση του ρυθμού εκτέλεσης των έργων. Ποιοι είναι όμως αυτοί οι «ξένοι»; Είναι εντελώς ντόπιοι, οι τεχνοκράτες που σχεδιάζουν μέσα από το άνετο γραφείο τους την πορεία των έργων. Το προσωπικό γνωρίζει την περιφρόνηση με την οποία το αντιμετωπίζουν και την αδιαφορία τους για την υγεία του και τη ζωή του, έχουν συνειδητοποιήσει το χάσμα που τους χωρίζει και τους θεωρεί πλέον «ξένους».  
 
Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει και μια άλλη, απρόσμενη παράμετρος του προβλήματος:  καταρρίφθηκε κι ο μύθος των ρομπότ και της υψηλής τεχνολογίας. Όπως διηγούνται εργαζόμενοι, όταν στα εξαιρετικά ραδιενεργά σημεία στέλνονται ρομπότ επειδή μπορούν να παραμείνουν πολύ ώρα και έχουν ελεύθερους τους μηχανικούς τους βραχίονες για να κάνουν λεπτοδουλειές, σύντομα καταρρέουν επειδή οι μικροεπεξεργαστές τους καταστρέφονται από την ισχυρότατη ακτινοβολία με την οποία βομβαρδίζονται: «το ρομπότ που είχαμε στείλει κάποια στιγμή χάλασε. Στείλαμε λοιπόν ένα δεύτερο ρομπότ για να το φέρει πίσω. Χάλασε κι αυτό. Τελικά στείλαμε έναν εργάτη να τα φέρει και τα δύο πίσω». 
 
 
Η επίθεση των ραδιενεργών αγριογούρουνων
 
Στο πλήθος των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι αρχές της Φουκουσίμα, προστέθηκε κι ένα το οποίο είναι τουλάχιστον πρωτότυπο: τις επιθέσεις ορδών αγριογούρουνων. 
 
Μετά την καταστροφή του 2011, μεγάλος αριθμός γουρουνιών που εκτρέφονταν στα τοπικά αγροκτήματα ξέφυγαν και ζευγάρωσαν με αγριογούρουνα που ζούσαν στα δάση της περιοχής. Από την ένωσή τους προέκυψαν μεγαλόσωμα αγριογούρουνα τα οποία δεν φοβούνται καθόλου την ανθρώπινη παρουσία. Στην μεγάλη εκκενωμένη ζώνη βρήκαν έναν ιδανικό βιότοπο που ευνόησε τον πολλαπλασιασμό τους.  
 
Τώρα, τα κοπάδια τους έχουν επεκταθεί εκτός της εκκενωμένης ζώνης και, καθώς αναζητούν τροφή, έχουν καταστρέψει πολλές αγροικίες σε πέντε Δήμους. Οι τοπικές αρχές παίρνουν πολύ σοβαρά την απειλή κι έχουν εξαπολύσει κυνήγι εναντίον τους, ενώ παράλληλα υπενθυμίζουν στους κατοίκους να μην διανοηθούν τα καταναλώσουν το κρέας τους το οποίο είναι εξαιρετικά ραδιενεργό. 
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ


ΓΙΝΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ

©ΔΙΟΓΕΝΗΣ ΜΚΟ - ΝΙΚΙΟΥ 2 - 10560 ΑΘΗΝΑ

Τηλ: +30 213 023 1220 Email: info@shedia.gr

DotByDot