Shedia

EN GR

01/05/2015

Mainalon Trail της Μαρίας Ψαρά

Το φωτεινό µονοπάτι του Μαινάλου
 
Πώς µια µικρή παρέα ανθρώπων διδάσκει ότι για το καλό ενός τόπου προϋπόθεση είναι η επιµονή και η αγάπη – και όχι τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
 
Πίστεψαν σε µια καλή ιδέα, εργάστηκαν συντονισµένα, έκαµψαν αµφισβητήσεις και γραφειοκρατία και κάνουν την διαφορά στον τόπο τους. 
Οι... «10 του Μαινάλου» είναι παράδειγµα φωτεινό.
 
Μέχρι πριν από ένα χρόνο, δεν γνωρίζονταν καν µεταξύ τους. Το µόνο που τους ένωνε ήταν η κοινή αρκαδική τους καταγωγή, αλλά και η επιθυµία να βοηθήσουν τον τόπο τους να αναπτυχθεί. Οι... «10 του Μαινάλου», όµως, το έκαναν το θαύµα τους: µέσα σε µόλις δέκα µήνες κατάφεραν να συντονίσουν 100 εθελοντές από εννιά χωριά της ορεινής Αρκαδίας, να «καθαρίσουν» και να σηµατοδοτήσουν µονοπάτι 75,2 χιλιοµέτρων στο Μαίναλο και να το πιστοποιήσουν από την Πανευρωπαϊκή Συνοµοσπονδία Πεζοπόρων, κάνοντάς το γνωστό στα περισσότερα από 3 εκατοµµύρια µέλη της από 33 ευρωπαϊκές χώρες! Πρόκειται για το έβδοµο πιστοποιηµένο µονοπάτι στην Ευρώπη και το πρώτο στην Ελλάδα... 
 
 
Από την εποχή του Οµήρου
 
Το µονοπάτι του Μαινάλου ενώνει όλα τα ιστορικά και πολιτισµικά στοιχεία της ανατολικής Γορτυνίας, ενώ ενεργοποιεί και την τουριστική  υποδοµή της περιοχής.
 
Η ιδέα ανήκει στον οικονοµολόγο Γιάννη Λαγό, ο οποίος κατάγεται από την ιστορική Στεµνίτσα. Εκείνος ήταν που, από το 1988 ακόµη, είχε αναφερθεί στην αξία των ορεινών µονοπατιών. «Είναι διαδροµές απίστευτου φυσικού κάλους που γνώρισα από τον παππού µου όταν ήµουν παιδί. Μονοπάτια που χρησιµοποιούσαν οι πρόγονοί µας για τις µεταφορές προϊόντων και τις µετακινήσεις τους από χωριό σε χωριό. Διαδροµές που υπάρχουν από αρχαιοτάτων χρόνων. Για παράδειγµα, το µονοπάτι στον Λούσιο, που ενώνει την αρχαία Γόρτυνα µε την αρχαία Τεύθιδα (τη σηµερινή Δηµητσάνα) υπάρχει από την εποχή του Οµήρου, δηλαδή είναι παλαιότερο των 3.000 ετών... Όταν άνοιξαν οι αγροτικοί δρόµοι στη δεκαετία του '80, τα µονοπάτια εγκαταλείφθηκαν, µε αποτέλεσµα να γεµίσουν ξερά δέντρα, φυλλωσιές και εµπόδια. Γι' αυτό, όταν έγραψα το άρθρο για την αξία των παλαιών µονοπατιών το 1988, µε αντιµετώπισαν σαν... ούφο», λέει ο Γιάννης Λαγός στη «σχεδία».
 
Όµως, ο επίµονος Αρκάς δεν το έβαλε κάτω. Το 2007, µε φίλους του και εν είδει εκδροµής, καθάρισαν τη διαδροµή Στεµνίτσα-εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου, που είχε να περπατηθεί χρόνια. Δύο χρόνια µετά, βρή-
κε απρόσµενους «συµµάχους». Ο Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών και Οικολόγων (ΣΑΟΟ), ο οποίος ιδρύθηκε το 1998, σχεδίασε ένα δίκτυο µονοπατιών στο Μαίναλο και άρχισε να το υλοποιεί, µε την αποκατάσταση του µονοπατιού Βυτίνα-Στεµνίτσα.
 
«Το 2011, βρεθήκαµε µε τον Γιώργο Κούλαλη στην Αόστα της βόρειας Ιταλίας. Ήταν επίσκεψη... τουριστικής κατασκοπίας, για να δούµε πώς λειτουργούν τα εκεί µονοπάτια στον τουρισµό και την οικονοµική ανάπτυξη του τόπου. Η εµπειρία ήταν καταπληκτική!» διηγείται ο Γιάννης Λαγός. Όταν επέστρεψε, θέλησε να µοιραστεί την εµπειρία του µε τα µέλη του ΣΑΟΟ. Όλοι µαζί, µε την υποστήριξη ντόπιων εθελοντών, ανέλαβαν δράση και, τελικά, στις 12 Μαΐου του 2013, εγκαινιάζεται το καθαρισµένο µονοπάτι στον Λούσιο (Στεµνίτσα-Ι.Μ. Προδρόµου). Η συµµετοχή στα εγκαίνια ήταν µαζική και είχε πανηγυρικό χαρακτήρα: 287 ορειβάτες από όλους του συλλόγους της Πελοποννήσου και το σύλλογο των Αχαρνών, µαζί µε πλήθος κατοίκων των χωριών, απόλαυσαν την πανέµορφη διαδροµή.
 
 
Το ευρωπαϊκό στοίχηµα
 
Η ολοκλήρωση  του µονοπατιού µόνο εύκολη υπόθεση δεν ήταν. Xρειάστηκε να οµονοήσουν εννιά γειτονικά χωριά  της Γορτυνίας.  
 
Το Δεκέµβριο του 2013, στo πλαίσιo Διηµερίδας για την Ορεινή Πεζοπορία στο Λιτόχωρο Ολύµπου, έγινε παρουσίαση της µεθοδολογίας και της σηµασίας του «πιστοποιηµένου µονοπατιού». Η ενηµέρωση έγινε από τη Liane Jordan, συντονίστρια του δικτύου «Μονοπατιών Κορυφαίας Ποιότητας» («Lea-ding Quality Trails – Best of Europe»). Υπήρχαν ήδη δύο υποψηφιότητες, της Νάξου (που διεκόπη για τεχνικούς λόγους) και της Άνδρου (που είναι ακόµα σε εξέλιξη). Με βάση τα στοιχεία της παρουσίασης, η οµάδα των εθελοντών από τη Γορτυνία υπέβαλε την τρίτη ελληνική υποψηφιότητα υπό τον τίτλο «Menalon Trail». 
 
«Στο Λιτόχωρο µάθαµε για την πιστοποίηση "Leading Quality Trails", που αφορά στην ποιότητα, την τεχνική επάρκεια, την ασφάλεια και την αξιοπιστία. Είναι ένα πιστοποιητικό που απονέµει η Πανευρωπαϊκή Συνοµοσπονδία Πεζοπόρων (European Ramblers Association, ERA) σε δίκτυα µονοπατιών που αθροίζουν πάνω από 50 χµ., παρέχουν επαρκή υποδοµή και πληρούν κριτήρια βιοποικιλότητας, ασφάλειας και εξυπηρετήσεων. Συµπεριλαµβάνει κριτήρια για το φυσικό περιβάλλον, την ιστορία, τον πολιτισµό, αλλά και τις υποδοµές. Κάθε τµήµα 4 χιλιοµέτρων της διαδροµής πρέπει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 11 βαθµούς από τα συνολικά 41 κριτήρια, µε µάξιµουµ τους 30», εξηγεί ο Γιάννης Λαγός. «Η πιστοποίηση αυτή κάνει τα δίκτυα αυτά πολύ πιο ελκυστικά στα µέλη των εθνικών οµοσπονδιών πεζοπόρων 33 κρατών της Ευρώπης, που αριθµούν περισσότερα από 3 εκατοµµύρια µέλη. Η διαδικασία αξιολόγησης βασίζεται σε µια αυστηρή µεθοδολογία που συνέταξε πριν από 12 χρόνια η Γερµανική Οµοσπονδία Πεζοπορίας. Μέχρι σήµερα, έχουν πιστοποιηθεί µόλις έξι δίκτυα σε όλη την Ευρώπη».
 
Οι Αρκάδες έβαλαν στοίχηµα να κάνουν το «Mainalon Trail» το έβδοµο. Γυρνώντας στη «βάση» του, ο Γιάννης Λαγός θέλησε να µεταφέρει όσα είχε µάθει στον Όλυµπο. Στο χωριό Νυµφασία, τον Ιανουάριο του 2014, στη συνάντηση του Συνδέσµου Βιώσιµης Ανάπτυξης της Βυτίνας, εξηγεί το σκεπτικό του. Η πρότασή του γίνεται δεκτή µε ενθουσιασµό. Και τότε ήταν που άρχισε να αναζητά τα µέλη της οµάδας που θα εκπαιδευτεί, ώστε να οργανώσει το εγχείρηµα. 
 
 
Οι «τρελοί του χωριού»
 
 
«Σε κάθε χωριό, ρωτούσα για τους... “τρελούς του χωριού”. Για ανθρώπους που αγαπούν τον τόπο µας, που µπορούν να οραµατιστούν κάτι πρωτοποριακό, που έχουν διάθεση να δουλέψουν για την υλοποίηση της ιδέας που θα µπορεί να “αναστήσει” την ορεινή Αρκαδία, όχι µόνο τα χειµερινά τριήµερα όπως είναι σήµερα, αλλά όλο το χρόνο», µας λέει ο Γ. Λαγός.
 
Και τους βρήκε! Ο Γιώργος Κούλαλης –υπουργό Εξωτερικών του µονοπατιού τον λένε!– είναι γιατρός και πεζοπόρος, σύνδεσµος της οµάδας µε την Πανευρωπαϊκή Συνοµοσπονδία Ορειβατών και από τους πρώ-τους που πίστεψαν στην ιδέα. Ο Κώστας Κανελλόπουλος, υπεύθυνος για τη Στεµνίτσα, δηµοτικός σύµβουλος και συνδετικός κρίκος µε το δηµοτικό συµβούλιο. Ο Ευάγγελος Χαραλαµπόπουλος, υπεύθυνος για τη Δηµητσάνα και το Ζυγοβίστι, ο Κώστας Ντιγριντάκης, συνταξιούχος, υπεύθυνος για την Ελάτη, ο Τάσος Καρατασάκης, υπεύθυνος για τη Βυτίνα και τη Νυµφασία, ο Θοδωρής Παπακονδύλης, φοιτητής, υπεύθυνος για τα Μαγουλιάνα, ο Πάνος Μιχόπουλος, δηµοτικός υπάλληλος, υπεύθυνος για το Βαλτεσινίκο, ο Τάκης Ρούτσης, υπεύθυνος για τα Λαγκάδια και ο Θανάσης Χωµατάς, πολιτικός µηχανικός και εκπρόσωπος του ΣΑΟΟ. Γενικός συντονιστής ο Γιάννης Λαγός. 
 
Η παρέα των «10 του Μαινάλου» εκπαιδεύτηκε από την Πανευρωπαϊκή Συνοµοσπονδία Πεζοπόρων στις αρχές Μαΐου 2014, στη συνέχεια ενηµέρωσε τους ντόπιους και συντόνισε ο καθένας στο χωριό του οµάδα εθελοντών. Όλοι µαζί κατάφεραν να καθαρίσουν και να σηµατοδοτήσουν σε συνεργασία µε τον ΣΑΟΟ το µονοπάτι των 75 χιλιοµέτρων. 
 
Με οριστικοποιηµένη πλέον τη χάραξη και τη σήµανσή του, το «Menalon Trail» είναι µια πολύ ενδιαφέρουσα ορεινή διαδροµή που περνά από τους οικισµούς Στεµνίτσα, Δηµητσάνα, Ζυγοβίστι, Ελάτη, Βυτίνα, Νυµφασία, Μαγούλιανα, Βαλτεσινίκο και Λαγκάδια. Περνά από τη χαράδρα του Λούσιου, µε τα πολλά µοναστήρια, το φαράγγι του Μυλάοντα και την κοιλάδα του Ελά, ενώνοντας όλα τα ιστορικά και πολιτισµικά στοιχεία της περιοχής, ενεργοποιώντας ολόκληρη την τουριστική υποδοµή και τις υπηρεσίες της ανατολικής Γορτυνίας. Ο κορµός του«Menalon Trail» διασυνδέεται µε ένα απέραντο παράπλευρο δίκτυο µονοπατιών, προσφέροντας έτσι µια µοναδική ευκαιρία ανάπτυξης τόσο της πεζοπορίας όσο και της ίδιας της Γορτυνίας.
 
 
Μέσα σε δέκα µήνες
 
Στο χάρτη, η µπλε γραµµή δείχνει το µονοπάτι των 75 χιλιοµέτρων.
 
«Με συνολικό κόστος µόλις 9.000 ευρώ για αγορά πινακιδίων σήµανσης, καρφιά, βενζίνες αλυσοπρίονων και κάποια... τσιµπούσια των εθελοντών από τους συλλόγους µετά την ολοήµερη κούραση, καταφέραµε να ολοκληρώσουµε τον καθαρισµό του µονοπατιού. Στη συνέχεια, η Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισµού, ύστερα από αίτησή µας, το ενέταξε στο βραβευµένο πρόγραµµά της «Μονοπάτια Πολιτισµού» και µε χρηµατοδότηση του Ιδρύµατος Λεβέντη µας χορήγησε τις 83 ταµπέλες κατεύθυνσης του µονοπατιού και θα µας χορηγήσει ακόµη 13 µεγάλες πληροφοριακές ταµπέλες για να τοποθετηθούν στα εννιά χωριά και τα µοναστήρια, καθώς και 16 πολιτιστικές ταµπέλες για τα οκτώ τµήµατα της διαδροµής», συµπληρώνει ο Γ. Λαγός. «Σηµαντική για µας ήταν η συµβολή του χαρτογράφου Τριαντάφυλλου Αδαµακόπουλου στην ολοκλήρωση των φακέλων πιστοποίησης του µονοπατιού. 
 
Μέσα σε δέκα µήνες, οι «10 του Μαινάλου» έγραψαν ιστορία. Μία παρέα που πίστεψε σε µία καλή ιδέα, εργάστηκε συντονισµένα και µε σύστηµα, κατάφερε να ξεπεράσει αµφισβητήσεις, εµπόδια και τη γραφειοκρατία και έφτασε να κάνει τη διαφορά στον τόπο της...Το σηµαντικότερο ήταν που κατάφεραν να συνεργαστούν εννιά γειτονικά χωριά. 
 
Την 17η Σεπτεµβρίου 2014, µε οµόφωνη απόφαση του Δηµοτικού Συµβουλίου του Δήµου Γορτυνίας, στην πρώτη του συνεδρίαση, το µονοπάτι τέθηκε υπό την αιγίδα του δήµου, ο οποίος ανέλαβε και το τελικό κόστος της πιστοποίησης. Το 2015, το µονοπάτι τέθηκε και υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Τα εγκαίνια του «Menalon», παρουσία της προέδρου της ERA και των τοπικών φορέων, θα γίνουν στις 31 Μαΐου 2015, µε παράλληλες εκδηλώσεις και στα εννιά χωριά, και το µονοπάτι θα προταθεί πλέον επίσηµα στους ευρωπαίους πεζοπόρους ως µια συνεκτική, ενδιαφέρουσα και ασφαλής ορεινή περιπέτεια. Ήδη η ERA παρουσίασε το «Menalon Trail» στις αρχές Μαρτίου 2015 στην ITB, στη µεγαλύτερη παγκοσµίως έκθεση τουρισµού στο Βερολίνο, ως ένα επιτυχηµένο project. 
 
 
*H επίσηµη ιστοσελίδα του µονοπατιού είναι: http://menalontrail.eu/
 
 
Περπατώντας τον τόπο µας
 
Πεζοπορία σε µονοπάτια στο βουνό, σε φαράγγια, σε δασικούς δρόµους και καλντερίµια. Εξερεύνηση περιοχών µε πυκνά δάση και ξεχασµένα χωριουδάκια. Η πεζοπορία είναι µία δραστηριότητα που οδηγεί σε νέους προορισµούς, χαρίζει υγεία και εγγυάται εικόνες µαγευτικής οµορφιάς που ο κάθε πεζοπόρος θα χαράξει στη µνήµη του ή θα απαθανατίσει στη φωτογραφική του µηχανή! Η δραστηριότητα υλοποιείται όλες τις εποχές του χρόνου και µπορεί να είναι ολιγόωρη (hiking) ή πολυήµερη (trekking). Για να λάβει κάποιος µέρος σε µία απλή πεζοπορία, το µόνο που χρειάζεται είναι καλή φυσική κατάσταση. Θα πρέπει να έχετε µαζί σας παπούτσια πεζοπορίας, άνετα ρούχα, καπέλο, αδιάβροχο,  γυαλιά ηλίου, σακίδιο, νερό, ελαφρά τροφή (σταφίδες, σοκολάτες, µπισκότα, σάντουιτς). Για πολυήµερες πεζοπορίες χρειάζεται υπνόσακος και φακός.
 
Περισσότεροι από 30 πεζοπορικοί και ορειβατικοί σύλλογοι λειτουργούν στην Αττική, µε εκατοντάδες µέλη. Οργανώνουν εκ-δροµές διαφόρων δυσκολιών και δυνατοτήτων σε διάφορες περιοχές, ανάλογα και µε την εντοπιότητά τους. Λειτουργούν επίσης και δύο οµοσπονδίες: η Ελληνική Οµοσπονδία Ορειβασίας-Αναρρίχησης και η Οµοσπονδία Φυσιολατρικών Ορειβατικών Εκδροµικών Σωµατείων Ελλάδος - Οργάνωση Ξενώνων Νεότητος Ελλάδος. 
 
Σωµατεία υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ελλάδα. 
 
Όσοι πιστοί σπεύσατε! Κάνει καλό.

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ