Shedia

EN GR

28/05/2014

«Ο φόβος είναι ο µεγαλύτερος εχθρός µας». Συνέντευξη του Χριστόφορου Κάσδαγλη στον Χρήστο Αλεφάντη

Από το διαδίκτυο στο χαρτί -ένα χρόνο και χιλιάδες ιστορίες αργότερα- το «Ημερολόγιο Ανέργου» περνάει στη… δεύτερη πίστα και γίνεται βιβλίο.
 
«Τι το χρειαζόμαστε το ‘Ημερολόγιο ενός Ανέργου’;» είχα ρωτήσει πέρσι, τέτοιον καιρό, τον Χριστόφορο Κάσδαγλη, Ήταν οι μέρες που είχε βγει στον αέρα το  www.imerologioanergou.gr. Και ο Χριστόφορος έθετε τους στόχους και τις προτεραιότητες της πρωτοβουλίας του: να σπάσει το ταμπού της σιωπής, της αυτοενοχοποίησης και της παραίτησης,. Η μεγάλη ανταπόκριση σε αυτό το ηλεκτρονικό κάλεσμα για κινητοποίηση των ανέργων μάλλον τον δικαιώνει. Αυτές τις μέρες το «Ημερολόγιο ενός ανέργου» κυκλοφορεί και σε βιβλίο (εκδ. Καστανιώτη), με 155 αυθεντικές ιστορίες ανέργων και είκοσι πρωτότυπα κείμενα του ίδιου. «Και έπονται πολλά άλλα» μας διαβεβαιώνει στη συνέντευξη που παραχώρησε στη «σχεδία». 
   
Τι κατάφερε το «Ημερολόγιο ενός ανέργου»; Είχες πει, στην περσινή μας συνέντευξη, με αφορμή το ξεκίνημα του www.imerologioanergou.gr, ότι στόχος του είναι «να σπάσει το ταμπού της ντροπής και να δώσει ένα βήμα στους ανέργους να εκφραστούν…» Και τώρα;
 
Το Ημερολόγιο έσπασε τα ταμπού της ντροπής και της σιωπής, χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν να διατυπώσουν το πρόβλημά τους, να προτείνουν, να φωνάξουν, να κλάψουν - ή να κάνουν εμάς τους υπόλοιπους να κλάψουμε. Το ίδιο το βιβλίο είναι μια δεύτερη πίστα, είναι μια  ολοκλήρωση όλου αυτού του υλικού. Και έπονται άλλα πολλά, αφού το Ημερολόγιο από τις αρχές Ιουνίου -με εφαλτήριο και το βιβλίο- μπαίνει σε μια εντελώς νέα φάση, ακόμα πιο δυναμική. Θα μου επιτρέψεις να μην πω αυτή τη στιγμή περισσότερα, τα υπόλοιπα θα ειπωθούν δημόσια στην παρουσίαση του βιβλίου, που θα γίνει στις αρχές Ιουνίου, η οποία από μόνη της πιστεύω ότι θα είναι ένα γεγονός - κάτι σαν άτυπη συνέλευση των ανέργων.
 
Προσπαθώ να σκεφτώ τι θα με αιφνιδίαζε στην έντυπη μορφή του «Ημερολόγιου ενός  Ανέργου», έχοντας διαβάσει αρκετά από τη διαδικτυακή του έκδοση…
 
Καμία σχέση. Πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική αναγνωστική εμπειρία. Το κυριότερο είναι ότι με ένα θεαματικό άλμα περνάμε από το μερικό στο γενικό. Θα βρεις μπροστά σου μια πολύ πιο σφαιρική κατάθεση, το συλλογικό αποτύπωμα μιας ολόκληρης περιόδου.
 
Εσένα υπήρξε κάτι που σε αιφνιδίασε, σ’ αυτή την πορεία; Ευχάριστα; Δυσάρεστα;
 
Η ανταπόκριση των ανθρώπων. Η ανάγκη τους να εκφραστούν. Η ποιότητα πάρα πολλών  κειμένων. Όλο αυτό που ονομάζω «λογοτεχνία της ανάγκης».
 
 
Συλλογικές οι διέξοδοι
 
Ένας στόχος του Ημερολογίου ήταν η απενεχοποίηση μιας δύσκολης προσωπικής κατάστασης: της ανεργίας. Το λέμε και για τη «σχεδία» μας αυτό. Δεν είναι στίγμα η φτώχεια. Μας φτάνει η φτώχεια μας που έχουμε να αντιπαλέψουμε και να ξεπεράσουμε, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να νιώθουμε και… εγκληματίες γι’ αυτό. Όμως, η πραγματικότητα παραμένει σκληρή. Πώς μπορούμε να προχωρήσουμε ατομικά και συλλογικά, υπό αυτές τις συνθήκες; Τι βήματα πρέπει να γίνουν;
 
Ατομικά το κλειδί είναι να κρατάς το φρόνημά σου ψηλά. Να μην το βάζεις κάτω. Να μην ενοχοποιείς τον εαυτό σου. Να μην αφήνεις την κατάθλιψη να υπονομεύει τα αισθήματά σου, ιδίως απέναντι στους δικούς σου ανθρώπους. Να μην την αφήσεις να σου τσακίσει τον έρωτα, την αγάπη, την ελπίδα. Αλλά πάνω απ’ όλα, οι διέξοδοι θα είναι συλλογικές: Αυτοοργάνωση, αγώνας, ανατροπή των κοινωνικών και των πολιτικών προτεραιοτήτων.
 
Αναρωτιέμαι, καμιά φορά, τι να σκέφτεται ο απλός άνθρωπος που βιώνει την ανεργία και τη φτώχεια όταν ακούει για «success story», «έξοδο στις αγορές», «μείωση των spreads»… Από αυτά που έχουν γραφτεί στο Ημερολόγιο θα έχεις μάλλον μια καλύτερα εικόνα, ως προς αυτό…
 
Τι να νιώθει; Βρίζει. Αγανακτεί. Εξεγείρεται. Στο Ημερολόγιο δεν θα δεις ούτε ένα κείμενο που να υποδεικνύει ελαφρυντικά για τα μνημόνια, για τις απολύσεις, για την υπερφορολόγηση, για τον κρατικό αυταρχισμό, για το πολιτικό σύστημα. Περίεργο πράγμα. Λες και είναι όλοι μεταξύ τους συνεννοημένοι…
 
Πιστεύεις ότι όσο περνάει ο καιρός, ο θυμός μεγαλώνει ή απλώς σιγά-σιγά αρχίζουμε και συνηθίζουμε στη φτώχεια μας ως κοινωνία και αποδεχόμαστε πράγματα που κάποτε θεωρούσαμε αδιαπραγμάτευτα; 
 
Δεν ξέρω. Δεν έχω απαντήσεις για όλα. Αρκετές απαντήσεις, πάντως, υπάρχουν μέσα στα κείμενα του βιβλίου.
 
Το Ημερολόγιο σε έκανε πιο αισιόδοξο; 
 
Το Ημερολόγιο με έκανε πιο σοφό. Μου άνοιξε τα μάτια. 
 
Τι διδάχθηκες από όλη αυτή την εμπειρία;
 
Ότι η δυστυχία έχει πολλές διαβαθμίσεις. Πολύ περισσότερες από ό,τι η ευτυχία. Ότι ο φόβος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Ότι η αλληλεγγύη και η συλλογικότητα είναι το μεγαλύτερο όπλο μας. Και το χιούμορ επίσης, όσο κι αν είναι δύσκολο να κάνεις χιούμορ μ’ αυτά.
 
Υπάρχει ελπίδα; Πού βρίσκεται άραγε;
 
Θα το ξαναπώ. Η συλλογικότητα είναι η προϋπόθεση της ελπίδας. Εάν αυτοοργανωθούμε μπορούμε να αποκτήσουμε τεράστια δύναμη. Και τότε, κάτι πολύ καλό μπορεί να βγει από όλ’ αυτά: Μια κοινωνία αλληλεγγύης και δημιουργικότητας, πολύ πιο ποιοτική από οποιαδήποτε άλλη έχει υπάρξει ως τώρα.
 

ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ