Η ζωή στη σφαίρα του μηδενός
Συνέντευξη του DeRay McKesson στους Netty Johnson και Emily Green
Ένας από τους εμπνευστές της εκστρατείας ενάντια στην αστυνομική βία στις ΗΠΑ επαναβεβαιώνει ότι και οι ζωέςτων μαύρων έχουν αξία, διατρανώνοντας την πίστη του ότι η ολοκληρωτική εξάλειψη των θυμάτων από τα πυρά ενστόλων κάθε άλλο παρά ουτοπική είναι.
Ο πωλητής του περιοδικού δρόμου «Street Roots» «Νέττυ» Τζόνσον («Netty» Johnson) μαζί με τη δημοσιογράφο Έμιλι Γκριν (Emily Green) πήραν συνέντευξη από τον ακτιβιστή και podcaster (έτσι ονομάζεται ο παραγωγός που ηχογραφεί τις εκπομπές του και τις ανεβάζει στο Ίντερνετ στον διαδικτυακό του διακομιστή ή σε ένα διαδικτυακό αρχείο, απ’ όπου οι χρήστες μπορούν να τις κατεβάσουν και να τις ακούσουν όποτε θέλουν) Ντιρέι Μακίσον (DeRay McKesson) αναφορικά με το κίνημα «Οι ζωές των μαύρων αξίζουν» («Black Lives Matter») Ο Ντιρέι Μακίσον μίλησε για τη δυναμική του κοινωνικού αυτού κινήματος, του οποίου είναι ένας από τους μπροστάρηδες, αλλά και τους σκοπούς για τους οποίους αγωνίζεται.
Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Μακίσον ήταν σχεδόν άγνωστος. Όταν παρακολούθησε στην τηλεόραση τις διαδηλώσεις που επακολούθησαν το 2014 τη δολοφονία του άοπλου 18χρονου μαύρου Μίκαελ Μπράουν από τα πυρά του λευκού αστυνομικού Ντάρεν Γουίλσον στην πόλη Φέργκιουσον του Μιζούρι, εργαζόταν ως διευθυντής του Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού στο Συμβούλιο των Δημόσιων Σχολείων της Μιννεάπολης.
Σκέφτηκε ότι το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει ήταν να μεταβεί στο Φέργκιουσον για το Σαββατοκύριακο. Λίγο αργότερα, αποφάσισε να πάρει άδεια από τη δουλειά του για να έχει το χρόνο να οργανώσει συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.
Στην Αγγλία και στην Ουαλία, μεταξύ των ετών 1990 και 2014, 55 άνθρωποι έπεσαν νεκροί από πυρά αστυνομικών, ενώ στις ΗΠΑ, μόνο μέσα στις πρώτες 24 ημέρες του 2015, τα θύματα της αστυνομικής βίας έφθασαν τα 59.
Ο Μακίσον τουίταρε βίντεο με αστυνομικούς να συγκρούονται με διαδηλωτές και διένειμε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο (newslet- ter) περιγράφοντας τα γεγονότα από το πεδίο. Σύντομα απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έγινε μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες φωνές μεταξύ των ακτιβιστών που στηλίτευαν την αστυνομική βία.
Ένα χρόνο μετά την άφιξή του στο Φέργκιουσον, ο Μακίσον υπήρξε από τους εμπνευστές της «Εκστρατείας Μηδέν» («Cam- paign Zero»), η οποία μάχεται για την ανάγκη προώθησης ριζοσπαστικών αλλαγών έτσι ώστε να εξαλειφθούν πλήρως οι θάνατοι από πυρά στυνομικών στις ΗΠΑ.
Μπορεί να φαντάζει ως μεγαλεπήβολος στόχος, αλλά, όπως είπε ο Μακίσον στο ακροατήριό του κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης ομιλίας του στο Πόρτλαντ, «δεν πρέπει να είναι έτσι». Η αμερικανική αστυνομία σκοτώνει μέσα σε λίγες ημέρες περισσότερους ανθρώπους από όσους σκοτώνει η αστυνομία πολλών άλλων χωρών σε διάρκεια πολλών χρόνων, σύμφωνα με το πρόγραμμα «Οι καταγεγραμμένοι», «Τhe Counted», που υλοποιείται από την εφημερίδα «Guardian» και συγκεντρώνει στοιχεία σχετικά με τους αστυνομικούς πυροβολισμούς.
Για παράδειγμα, στην Αγγλία και στην Ουαλία, μεταξύ των ετών 1990 και 2014, 55 άνθρωποι έπεσαν νεκροί από πυρά αστυνομικών, ενώ στις ΗΠΑ, μόνο μέσα στις πρώτες 24 ημέρες του 2015, τα θύματα της αστυνομικής βίας έφθασαν τα 59. Και αυτό ενώ η Ισλανδία, από την ανεξαρτητοποίησή της το 1944, έχει μόνο ένα νεκρό από πυρά αστυνομικού.
«Πολλοί από εμάς έχουμε ξεχάσει πώς είναι να φαντάζεσαι και να ονειρεύεσαι έναν καλύτερο κόσμο», σημείωσε ο Μακίσον.
Ο Μακίσον βρισκόταν στο Πόρτλαντ για μία εκστρατεία συγκέντρωσης πόρων για το «Κέντρο για τη Δικαιοσύνη στο Όρεγκον», μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που προωθεί μεταρρυθμίσεις στο σύστημα δικαιοσύνης και παρέχει νομική υποστήριξη σε μετανάστες, φυλακισμένες γυναίκες και σε εκείνους που έχουν καταδικαστεί άδικα.
Πιστοί της Ενωμένης Εκκλησίας του Χριστού (United Church of Christ) συνωστίζονταν στον προτεσταντικό ναό μαζί με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους που είχαν αγοράσει εισιτήρια για να ακούσουν την ομιλία του Μακίσον.
O Μακίσον επιδίωξε να κινητοποιήσει εκείνο το απόγευμα ένα κοινό που απαρτιζόταν στη συντριπτική πλειοψηφία του από λευκούς. «Ένας σύμμαχος λέει “σας αγαπώ”, από απόσταση», είπε απευθυνόμενος στον κόσμο. «Ένας συνεργός λέει “εμπλέκομαι και εγώ σε αυτό και θα πρέπει να χρησιμοποιήσω την προσωπική μου ευαισθητοποίηση για να κάνω κάτι διαφορετικό».
Από τον Απρίλιο του 2017, o Μακίσον ανεβάζει κάθε εβδομάδα στο Ίντερνετ το «Σώσε το λαό» («Save the people»), ένα ηχητικό αρχείο (podcast) που εστιάζει σε ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης, ενώ συνδημιούργησε πρόσφατα το OurStates.org, μία πλατφόρμα αντίστασης στην ατζέντα των Ρεπουμπλικάνων.
Φωτογραφία: Celeste Noche
ΤΌ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
ΝΤ: Όταν είδα για πρώτη φορά το σήμα του κινήματος «Όι ζωές των μαύρων αξίζουν», αισθάνθηκα προσβεβλημένος, επειδή είναι αυτονόητο ότι η ζωή κάθε ανθρώπου έχει αξία. Πιστεύεις πως και μόνο η φράση «οι ζωές των μαύρων αξίζουν» μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση σε ένα νέο παιδί;
NM: Λέμε ανοιχτά και δημόσια κάτι που είναι γεγονός.Η αστυνομία σκοτώνει ανθρώπους στις γειτονιές πολύ περισσότερο καιρό απ’ όσο έχουμε αρχίσει να μιλάμε για αυτό. Δεν είμαστε οι πρώτοι άνθρωποι που το λέμε και ελπίζω να είμαστε και από τους τελευταίους που το κάνουν. Δεν είναι το μήνυμά μας που φέρνει το τραύμα στις γειτονιές, το τραύμα ήταν ήδη εκεί. Εμείς, απλώς, λέμε αυτό που συμβαίνει. Με το μήνυμα αυτό, απλώς λέμε ότι οι ζωές των μαύρων έχουν αξία, ακόμα και όταν το σύστημα δεν τις αντιμετωπίζει σαν να έχουν αξία. Πρόκειται για τη δημιουργία μιας κοινής γλώσσας και μίας κοινής κατανόησης αυτής της κατάστασης. Δε θα έβγαινες να πεις σε μια ομιλία για τον καρκίνο του μαστού: «ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει σημασία». Μπορούμε να εστιάσουμε σε ένα πράγμα και να είμαστε περήφανοι που επικεντρώνουμε την προσοχή μας σε αυτό το ένα και μόνο πράγμα, και όντως είμαστε περήφανοι. Η αστυνομία σκότωσε τον Μάικ Μπράουν, τον σκότωσαν. Πιθανότατα, έπρεπε να τιμωρηθεί για την όποια παράβαση του νόμου είχε κάνει, αλλά η τιμωρία αυτή δεν έπρεπε να είναι ο θάνατος. Και η αστυνομία έχει σκοτώσει, έκτοτε, τόσο πολλούς ανθρώπους σε όλη τη χώρα. Και εμείς, απλώς, το λέμε αυτό ανοιχτά.
NT: Μπαινόβγαινα στη φυλακή για πάνω από 22 χρόνια. Έχω 14 χρόνια τώρα που έχω απεξαρτηθεί από τις ουσίες και, όταν γυρνάω 14 χρόνια πίσω, το μεγαλύτερο μέρος αυτών που συνέβησαν σχετιζόταν με ψυχολογικά προβλήματα που ακόμα και σήμερα με ταλαιπωρούν. Από τα 11 μέλη της οικογένειάς μου, τα έξι έχουν φυλακιστεί. Ποια γεγονότα της ζωής σου σε επηρέασαν στο να λάβεις την απόφαση να μεταβείς στο Φέργκιουσον και να λάβεις μέρος στο κίνημα;
NM: Έπαιξαν ρόλο τρία σημαντικά πράγματα. Το πρώτο είναι ότι και οι δυο μου γονείς υπήρξαν εθισμένοι στα ναρκωτικά. Η μητέρα μου μας εγκατέλειψε όταν ήμουν τριών χρονών και μας μεγάλωσε ο πατέρας μου. Σήμερα είμαι 32 χρονών. Η μητέρα μου επέστρεψε όταν ήμουν 30 χρονών. Βίωσα τι σημαίνει να μεγαλώνεις δίπλα σε ανθρώπους που προσπαθούν να απεξαρτηθούν από τις ουσίες. Είδα, από την άλλη, πολλούς ανθρώπους γύρω μου να προσπαθούν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, όταν όλοι οι άλλοι θεωρούσαν ότι είναι αδύνατο να τα καταφέρουν. Οπότε, όταν αποφάσισα να πάρω τα δικά μου προσωπικά ρίσκα, ήταν να σαν επέστρεφα στην παιδική μου ηλικία και να βλέπω τους ανθρώπους του περιβάλλοντός μου να παίρνουν κάθε μέρα ρίσκα στις δικές τους προσωπικές ζωές και να τα καταφέρνουν, όταν όλοι πίστευαν ότι κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο. Δεύτερον, δίδασκα σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δίδασκα ακόμη μαθηματικά και σε 11χρονους μαθητές της έκτης δημοτικού, κάτι που ήταν υπέροχο. Δεν ήταν δικό τους λάθος που ο κόσμος δεν ήταν δίκαιος. Δεν ήταν δικό τους λάθος που μεγάλωναν μέσα στη φτώχεια. Δεν έκαναν κάποιο λάθος. Ήταν το σύστημα που είχε αποτύχει. Και, όταν αναλογίζομαι το ρόλο μου ως ενήλικα, πάντα σκέφτομαι αυτά τα παιδιά. Είναι ευθύνη μου ως ενήλικα να διασφαλίσω ότι θα μεγαλώσουν σε έναν κόσμο στον οποίο θα μπορούν να κάνουν διαφορετικές επιλογές. Δεν έκαναν κάποιο λάθος ώστε να τιμωρούνται γι’ αυτό. Και το τρίτο είναι ότι σκότωσαν ένα παιδί. Ο Μάικ ήταν 18 χρονών. Τη μέρα που τον σκότωσαν ετοιμαζόταν να πάει στο σχολείο. Σε εκείνη την περίοδο της ζωής μου, προβληματιζόμουν για τη σημασία τού να ζει κανείς σύμφωνα με τα όσα πιστεύει, και ότι, αν πίστευα πραγματικά τα όσα έλεγα, τότε το ελάχιστο που θα μπορούσα να κάνω θα ήταν να πάω εκεί για δύο μέρες. Πήγα εκεί το πρωί του Σαββάτου, για να μείνω απλώς δύο μέρες και να βοηθήσω με όποιον τρόπο μπορούσα. Και έμεινα εκεί για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τώρα κάνω πολλά περισσότερα.
EΓ: Από τότε που ασχολήθηκες ενεργά με το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων, έχεις ταξιδέψει σε μέρη όπως η Βόρεια Καρολίνα ή το Μιζούρι. Τι σου δίδαξε η εμπειρία σου από αυτές τις περιοχές της χώρας για τον αγώνα για τα πολιτικά δικαιώματα στην Αμερική σήμερα;
NM: Οι άνθρωποι με ρωτάνε γιατί κάνω αυτόν τον αγώνα. Στην πραγματικότητα, όμως, ο αγώνας είναι αυτός που με κάνει να είμαι αυτός που είμαι. Υπάρχουν κάποιες πόλεις στις οποίες περπατάς στο δρόμο και βλέπεις ξεκάθαρα τις ανισότητες. Είμαι από τη Βαλτιμόρη. Οδηγείς με το αμάξι στο δρόμο και τις βλέπεις μπροστά σου: οι ανισότητες είναι εμφανείς. Υπάρχουν μέρη όπως η Μιννεάπολη ή το Πόρτλαντ, στα οποία δεν διακρίνεις τις ανισότητητες, παρόλο που αυτές είναι εκεί, παρούσες. Είναι εύκολο να ασχοληθεί κανείς επιφανειακά και μόνο στα λόγια με το θέμα της ισότητας. Είναι εύκολο να προσποιηθείς ότι ασχολείσαι απλώς και μόνο μιλώντας για αυτήν. Τα προβλήματα, όμως, είναι πραγματικά παντού. Οι ανισότητες είναι ακόμη πολύ έντονες στις κοινότητες των μαύρων, σε ολόκληρη τη χώρα. Οπότε, αυτό είναι το ένα. Το άλλο είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που είναι αποφασισμένοι και έτοιμοι να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Μπορεί να μην πιστεύουν πάντα ότι έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τα πράγματα, μπορεί να μην έχουν συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα σταθούν στο πλευρό τους όταν τα πράγματα θα γίνουν δύσκολα, αλλά υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι.
ΕΓ: Υπήρξε κάτι που να σου έκανε εντύπωση όταν επισκέφτηκες αυτές τις περιοχές της χώρας;
NM: Αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο από τα ίδια τα μέρη ήταν ο χρόνος. Αναφέρομαι στο ξεκίνημα των διαδηλώσεων. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι υπήρχε πρόβλημα μόνο στο Φέργκιουσον, δεν αντιλαμβάνονταν ότι υπήρχε πρόβλημα σε όλη την Αμερική. Σε όποιο μέρος και αν πηγαίναμε, οι άνθρωποι σκέφτονταν: «Το Φέργκιουσον έχει πρόβλημα, η δική μου πόλη είναι εντάξει». Δεν είναι, όμως, έτσι. Η αστυνομία σκοτώνει κόσμο παντού.
NT: Όταν ένα άτομο έχει βεβαρημένο ποινικό μητρώο και προσπαθεί να τα βγάλει πέρα στη ζωή του, το ποινικό μητρώο τον καταδιώκει. Είτε δυσκολεύεται να βρει δουλειά ή να νοικιάσει ένα διαμέρισμα είτε συλλαμβάνεται από την αστυνομία. Σκοπεύει να κάνει κάτι το κίνημα «Όι ζωές των μαύρων αξίζουν, ώστε να βοηθήσει τους ανθρώπους που έχουν ένα όχι ευχάριστο παρελθόν, αλλά έχουν κάνει μια ριζική αλλαγή στη ζωή τους και θέλουν να επανενταχθούν στην κοινωνία;
NM: Υπενθυμίζουμε στους ανθρώπους ότι είναι επιλογή που έχουμε κάνει ως κοινωνία να μην υποστηρίζουμε τους φυλακισμένους, όπως και ότι είναι επιλογή το να μην προσλαμβάνουμε ανθρώπους ή να μην τους παρέχουμε ιατρική περίθαλψη. Είναι μια επιλογή που έχουμε κάνει ως κοινωνία και μπορούμε να κάνουμε μία διαφορετική επιλογή. Όταν οι άνθρωποι λένε ότι το σύστημα λειτουργεί κατά τον τρόπο ακριβώς με τον οποίο σχεδιάστηκε να λειτουργεί, εκείνο το οποίο πρέπει να απαντήσουμε είναι ότι οι άνθρωποι είναι εκείνοι που σχεδίασαν το σύστημα και είναι εκείνοι, επίσης, που μπορούν να επιλέξουν κάτι διαφορετικό. Αυτό που χρειάζεται είναι να θέσουμε άλλες προτεραιότητες και να επενδύσουμε διαφορετικά τα χρήματά μας. Δεν είναι ποτέ ζήτημα χρημάτων, δεν είναι ποτέ ζήτημα οικονομικών πόρων, είναι πάντα ζήτημα πολιτικής βούλησης.
ΕΓ: Πιστεύεις ότι το κίνημα «Όι ζωές των μαύρων αξίζουν» έχει επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μεταδίδουν τις ειδήσεις σχετικά με την αστυνομία, τη φτώχεια και τις μαζικές φυλακίσεις;
NM: Εάν κάτι έχει πράγματι αλλάξει το κίνημα,αυτό είναι το περιεχόμενο και ο τόνος στον οποίο διεξάγεται η δημόσια συζήτηση. Θυμάμαι τις πρώτες ημέρες των διαδηλώσεων πόσο σκληρά προσπαθήσαμε όλοι μας να αμφισβητήσουμε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης που μας αντιμετώπιζαν ως «όχλο». Στο Σαιντ Λούις, μάλιστα, επειδή εκεί η αστυνομία ήταν το ίδιο βίαιη με μας όσο και με τους ρεπόρτερ, δεν χρειάστηκε να καταβάλουμε ιδιαίτερη προσπάθεια για να πείσουμε τους δημοσιογράφους. Αυτό, πραγματικά, μας βοήθησε, γιατί δεν χρειαζόταν να ασκήσουμε πίεση στα μίντια. Έπρεπε να μεταδώσουν ό,τι είχε συμβεί, επειδή ακριβώς συνέβη και στους ίδιους. Και τώρα βλέπεις ρεπόρτερ σε όλη τη χώρα που είναι πολύ περισσότερο επιφυλακτικοί. Ασκούν πίεση, κάνουν ερωτήσεις, διαπιστώνουν τα κενά στις αναφορές της αστυνομίας, πράγματα που εμείς ισχυριζόμασταν ότι συνέβαιναν εδώ και πολύ καιρό.
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΛΛΑΓΗΣ
ΕΓ: Ο στόχος της «Καμπάνιας Μηδέν» μπορεί, πράγματι, να υλοποιηθεί;
NM: Πιστεύουμε ότι οι λύσεις που προτείνουμε είναι εφικτές, και αυτός είναι και ο λόγος που δώσαμε στην καμπάνια μας το όνομα «Καμπάνια Μηδέν». Δεν την ονομάσαμε «καμπάνια σχεδόν μηδέν» ή «καμπάνια θα μπορούσαμε να φτάσουμε στο μηδέν» ή «καμπάνια ελπίζω να μπορέσουμε να το κάνουμε». Την ονομάσαμε «Καμπάνια Μηδέν» επειδή πιστεύουμε βαθιά ότι θα μπορούσαμε να καταφέρουμε να ζούμε σε έναν κόσμο στον οποίο η αστυνομία δεν θα σκοτώνει ανθρώπους. Έναν κόσμο στον οποίο θα έχουμε διαφορετική αντίληψη για το τι σημαίνει ασφάλεια. Δημιουργήσαμε την πρώτη δημόσια βάση δεδομένων για την άσκηση αστυνομικής βίας, όπως και την πρώτη βάση δεδομένων για τους αστυνομικούς πυροβολισμούς και εργαζόμαστε στο πλευρό διαφόρων συλλογικοτήτων σε ολόκληρη τη χώρα για να αλλάξουμε αυτά τα πράγματα. Έχουμε κάνει συνολικά 10 προτάσεις, αλλά χρειάζεται να εφαρμοστούν όλες μαζί από κοινού για να υπάρξει αποτέλεσμα. Μπορούμε να αλλάξουμε, για παράδειγμα, το θεσμικό πλαίσιο για τους αστυνομικούς πυροβολισμούς. Αν δεν υπάρχει, όμως, η κατάλληλη εποπτεία για την υλοποίησή του, δεν θα έχει και τόση σημασία και το αντίστροφο. Κατά συνέπεια, τις θεωρούμε όλες ως απαραίτητα συστατικά στοιχεία για να επέλθει η αλλαγή που επιδιώκουμε.
ΕΓ: Υπάρχει κάποιο μέρος στη χώρα το οποίο πιστεύεις ότι ξεχωρίζει ως ιδιαίτερα προοδευτικό και το οποίο οδεύει προς την άμεση υιοθέτηση των στόχων που έχετε θέσει;
NM: Νομίζω ότι διάφορα μέρη έχουν υιοθετήσει κάποιες από τις προτάσεις μας. Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης του Όστιν ψήφισε ομόφωνα ενάντια στην πρακτική των αστυνομικών πυροβολισμών, κάτι που δεν είχαμε ξαναδεί προηγουμένως. Ήταν κάτι αρκετά σημαντικό. Σε πολλές περιοχές, έχουν αναθεωρήσει τις πολιτικές τους για την άσκηση αστυνομικής βίας, ώστε αυτές να μην είναι παράλογες. Υπάρχουν μέρη που έχουν εφαρμόσει κάποιες από αυτές τις λύσεις αρκετά καλά. Πιστεύω, ωστόσο, ότι δεν υπάρχει κάποιο μέρος που να έχει εφαρμόσει ακόμα όλο το φάσμα των λύσεων που προτείνουμε.
ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
Newsletter