06/06/2022
Τα κύματα στην τάξη
Τρεις εκπαιδευτικοί μάς ταξιδεύουν στις αίθουσες της ελευθερίας, της ξεγνοιασιάς και της συμπερίληψης, σε ένα ακριτικό νησί του Αιγαίου.
Συνέντευξη των Σοφίας Γλαρού, Αντιγόνης Παπακωνσταντίνου και Βασιλείας Ψυχογυιού στη Μαρία Μανωλέλη
Στην ακριτική Τήλο των οκτακοσίων κατοίκων, το μοναδικό δημοτικό σχολείο του νησιού αντιστέκεται στις αντιξοότητες της απομόνωσης των ακριτικών περιοχών. Οι τρεις εκπαιδευτικοί και οι τριάντα εννέα μαθητές συναντιούνται καθημερινά για τα μαθήματά τους, υπογράφοντας, παράλληλα με τη συνάντησή τους, τη ζωντάνια και τη συνέχεια της ζωής στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Ελλάδας. Το σχολείο βρίσκεται στην περιοχή Λιβάδια και οι δέκα από τους τριάντα εννέα μαθητές είναι προσφυγόπουλα από το Σουδάν, τη Συρία και το Κονγκό. Οι τρεις εκπαιδευτικοί, Αντιγόνη Παπακωνσταντίνου, Σοφία Γλαρού και Βασιλεία Ψυχογυιού, μίλησαν στη «σχεδία» για τη δύσκολη αλλά και συναρπαστική πραγματικότητα ενός ακριτικού σχολείου. Η κ. Παπακωνσταντίνου διδάσκει στο σχολείο από την αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς, ενώ οι κυρίες Γλαρού και Ψυχογυιού διδάσκουν στην Τήλο τέσσερα και τρία χρόνια αντίστοιχα.
ΜΜ Πώς πήρατε την απόφαση να φύγετε από κάποια μεγαλύτερη πόλη και να διδάξετε σε ένα μικρό ακριτικό σχολείο της χώρας;
ΑΠ Είμαι μόνιμη δασκάλα και έχω έρθει με απόσπαση από την Αθήνα, λόγω συνυπηρέτησης του συζύγου μου, που είναι στρατιωτικός στο νησί της Τήλου.
ΒΨ Την πρώτη χρονιά, έτυχε να έρθω στο νησί ως αναπληρώτρια. Τις υπόλοιπες χρονιές η επιλογή ήταν συνειδητή, καθώς η εμπειρία και η παραμονή στο νησί μού ήταν πολύ ευχάριστη. Ως αναπληρωτές, αρχικά, δηλώνουμε με σειρά προτεραιότητας τις περιφέρειες που επιθυμούμε (π.χ. Α’ Ανατολική Αττική, Δ’ Δωδεκανήσων, Β’ Κυκλάδων κ.λπ.) και έπειτα, ανάλογα με τα μόριά μας, το υπουργείο μάς τοποθετεί σε κάποια από αυτές. Στη συνέχεια, βλέποντας τα κενά σε κάθε σχολείο της περιφέρειας, δηλώνουμε τα σχολεία που επιθυμούμε με σειρά προτεραιότητας και μας τοποθετεί το γραφείο της πρωτοβάθμιας υπηρεσίας μας. Οπότε, δεν είναι ότι επιλέγουμε το σχολείο που επιθυμούμε και τοποθετούμαστε, αλλά τοποθετούμαστε σύμφωνα με τα μόριά μας.
ΣΓ Ο ερχομός μου στο νησί της Τήλου ήταν απρόσμενος. Ήταν 27η επιλογή στη δήλωση των περιοχών, καθώς ως αναπληρώτρια καλούμαι να βάλω όσο το δυνατόν περισσότερες επιλογές. Από τότε και στο εξής δηλώνω συνειδητά το σχολείο της Τήλου, καθώς έχω δεθεί με το νησί και με τους ανθρώπους.
ΜΜ Είναι μία δύσκολη απόφαση ή ισχύει η αναλογία λιγότερα παιδιά - λιγότερα προβλήματα;
ΑΠ. ΒΨ. ΣΓ Η παρουσία μας στο σχολείο δεν ήταν θέμα προσωπικής απόφασης, αλλά, όπως είπαμε και παραπάνω, το σύστημα πρόσληψής μας λειτουργεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν προκύπτει κάποια συνάρτηση του αριθμού των παιδιών με τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν, κατά την άποψή μας.
ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ & ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ
ΜΜ Ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που έχετε συναντήσει; Πού μειονεκτεί και πού πλεονεκτεί ένα μικρό ακριτικό σχολείο, σε σχέση με τα σχολεία των μεγάλων πόλεων;
ΑΠ. ΒΨ. ΣΓ Αρχικά, η πρώτη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε ως δασκάλες είναι η λειτουργία του σχολείου σαν τριθέσιο, καθώς κάθε δασκάλα διδάσκει δύο τάξεις ταυτόχρονα σε μία αίθουσα (συνδιδασκαλία Α-Β Δημοτικού, Γ-Δ Δημοτικού και Ε-ΣΤ Δημοτικού). Αυτό διαφέρει πολύ από τα πολυθέσια σχολεία των μεγάλων πόλεων. Επίσης, μια άλλη δυσκολία που αντιμετωπίζουμε είναι η έλλειψη εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων (π.χ. Μουσικής, Θεατρικής Αγωγής, Αγγλικών, Πληροφορικής) ή η μεγάλη καθυστέρηση στην τοποθέτησή τους στο σχολείο μας. Για παράδειγμα, φέτος στο σχολείο μας η μόνη ειδικότητα που υπάρχει είναι η Φυσική Αγωγή. Επιπλέον, υπάρχει δυσκολία στην επικοινωνία με τα προσφυγόπουλα, λόγω απουσίας διερμηνέα. Υπάρχει μια μικρή ανασφάλεια όσον αφορά τυχόν περιστατικά ή ατυχήματα που μπορεί να συμβούν στο χώρο του σχολείου, κάτι που συμβαίνει στα περισσότερα μικρά νησιά, καθώς δεν υπάρχουν πολλές ειδικότητες γιατρών, όπως υπάρχουν σε ένα γενικό νοσοκομείο της πόλης. Χαρακτηριστικά, έτυχε μία μαθήτριά μας να σπάσει το χέρι της και έπρεπε να μεταφερθεί στη Ρόδο για να γίνει η πλήρης διάγνωση της κατάστασής της.
ΜΜ Τα παιδιά είναι πιο ελεύθερα και ξέγνοιαστα; Βλέπετε να τους λείπει κάτι από αυτά που προσφέρει η πόλη ή το αναπληρώνουν με άλλα πράγματα (θάλασσα, παιχνίδι στην ύπαιθρο);
ΑΠ. ΒΨ. ΣΓ Σίγουρα, σε ένα τέτοιο νησί η ελευθερία των παιδιών είναι το μόνο αυτονόητο. Τα παιδιά μεγαλώνουν ελεύθερα και ξέγνοιαστα, χωρίς το άγχος και την ανασφάλεια των γονιών για το τι μπορεί να συμβεί στο παιδί τους, όπως γίνεται στα αστικά κέντρα. Όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους και ενδιαφέρεται ο ένας για το παιδί του άλλου. Το παιχνίδι στη θάλασσα και στην ύπαιθρο είναι σίγουρα στην καθημερινότητά τους. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχουν περιορισμένες δραστηριότητες με τις οποίες θα μπορούσαν να ασχοληθούν τα παιδιά, σε σχέση με τα παιδιά της Αθήνας και των μεγάλων πόλεων. Το νησί έχει ακαδημία ποδοσφαίρου για μικρούς και μεγάλους και πραγματοποιούνται κάθε χρόνο αθλητικά προγράμματα, με πρωτοβουλία κάποιων ιδρυμάτων που στηρίζουν τα ακριτικά νησιά.
ΜΜ Έχουν ενταχθεί ομαλά τα προσφυγόπουλα στο σχολείο; Έχουν δημιουργηθεί φιλίες;
ΑΠ. ΒΨ ΣΓ Η ένταξή τους στο πρόγραμμα του σχολείου και στην καθημερινότητα του νησιού γίνεται σταδιακά και χρειάζεται χρόνο. Πάντως, τα παιδάκια είναι χαρούμενα και συνυπάρχουν ομαλά με τους υπόλοιπους μαθητές και μαθήτριες. Σίγουρα, η διαφορετική γλώσσα καθιστά δυσκολότερη την επικοινωνία, αλλά η καλή διάθεση και από τις δύο μεριές εξισορροπεί την κατάσταση.
ΜΜ Πού πηγαίνετε εκδρομές; Μετά το σχόλασμα τα παιδιά έχουν κοινές δραστηριότητες, κάνουν παρέα, μένουν όλα κοντά το ένα στο άλλο;
ΑΠ. ΒΨ.ΣΓ Το νησί είναι πολύ μικρό, οι αποστάσεις μικρές και όλοι μένουμε κοντά. Τα παιδιά βρίσκονται κάθε ημέρα εντός και εκτός του σχολικού ωραρίου. Συνήθως, το Παλαιοντολογικό Μουσείο, το γήπεδο, οι παραλίες του νησιού αποτελούν μερικά από τα μέρη επίσκεψης και περιπάτων. Ωστόσο, φέτος, λόγω κορωνοϊού, δεν προβλέφθηκαν εκδρομές του συνόλου του σχολείου.
ΜΜ Τα παιδιά κάνουν όνειρα να φύγουν για σπουδές, να μείνουν στον τόπο τους; Τι σας λένε;
ΑΠ. ΒΨ ΣΓ Η πλειοψηφία των παιδιών έχει στόχους και όνειρα. Επιθυμούν να σπουδάσουν και να γνωρίσουν καινούρια μέρη και ανθρώπους. Την Τήλο, όμως, δεν την αλλάζουν με τίποτα. Επιθυμούν να ξαναγυρίσουν στον τόπο τους στο μέλλον και να συνεχίσουν τη ζωή τους, όπως έχουν κάνει πολλοί νέοι άνθρωποι που επιλέγουν την Τήλο ως κατάλληλο μέρος για να ζήσουν με την οικογένειά τους.
Φωτογραφία: Pexels/ Arthur Krijgsman