Το ντέρμπι, η ψυχή και το καρότσι
του Χρήστου Αλεφάντη
Μέσα Οκτωβρίου, βρέθηκα, μετά από καιρό, στην αγαπημένη παμπ, με ένα ποτήρι μπίρα στο αριστερό χέρι, να περιμένω το εναρκτήριο λάκτισμα της μητέρας όλων των ποδοσφαιρικών μαχών. Το φετινό ντέρμπι μεταξύ της Λίβερπουλ και της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ θα ήταν τόσο ξεχωριστό όπως τόσο ξεχωριστό είναι κάθε φορά. Γύρω μου κυρίως Αγγλοσάξονες μοιράζονταν φις εν τσιπς, στέικ σάντουϊτς, ριμπ άι στέικ και γκίνες, και εγώ, εκεί, στη μέση του Τζέιμς Τζόις, στριμωγμένος ανάμεσα σε μια παρέα «κοκκινολαίμηδων», απολάμβανα τη χαλαρή ατμόσφαιρα, εξερευνώντας, αναποφάσιστος, το λαχταριστό μενού. Πάντα θα μελετήσω ευλαβικά το μενού –σαν να το πιάνω για πρώτη φορά στα χέρια μου– πριν καταλήξω στο ίδιο πιάτο που παραγγέλνω κάθε φορά. Στην τεραστίων διαστάσεων μικρή οθόνη, τα διαφημιστικά μηνύματα έπεφταν σαν καταιγίδα, μα κανείς δεν έδινε σημασία.
Χαρούμενα αδιάφορα όλα και με μια γλυκιά προσμονή για μια μικρή χαρά της ζωής, η αντίστροφη μέτρηση μέχρι να στηθεί η μπάλα στη σέντρα είχε ξεκινήσει. Ώσπου κάπου μεταξύ των σχολίων των βετεράνων ποδοσφαιριστών Γκάρι Νέβιλ και Τζέιμι Κάραγκερ, μια διαφήμιση διαφορετική από τις άλλες κάλυψε την οθόνη και φώτισε όλο το χώρο. Δύο άνθρωποι ευλογούσαν την τύχη τους για την επιλογή του προϊόντος που μόλις είχαν κάνει. Ανάλαφροι διάλογοι, χαμογελαστές φατσούλες, μόνο το μήνυμα ήταν αντιπαθητικό. Ο ένας από τους δύο ήταν ένας άνθρωπος σε αναπηρικό καροτσάκι.
Πρώτη φορά στη ζωή μου έβλεπα τηλεοπτική διαφήμιση με πρωταγωνιστή ένα συνάνθρωπό μας με αναπηρία. Και δεν επρόκειτο για ένα στοχευμένο κοινωνικό μήνυμα. Δεν αφορούσε κάποια κοινωνική καμπάνια φιλανθρωπικής οργάνωσης, καμιά έκκληση για υποστήριξη, καμιά επίκληση στην ανθρωπιά μας. Ήταν ένας καθημερινός άνθρωπος που απολάμβανε τα πάθη του, τις καταναλωτικές τους αδυναμίες, όπως συμβαίνει με όλο τον κόσμο. Ήταν ένας από μας, απλά καθόταν σε αναπηρικό καροτσάκι.
Ανακλαστικά, ένιωσα χαρά που είχε βρεθεί χώρος για ένα συνάνθρωπό μας με αναπηρία στον μικρόκοσμο της τηλεόρασης. Ευθύς αμέσως, αναρωτήθηκα γιατί έπρεπε να περάσουν τόσες δεκαετίες για να δω μια τέτοια διαφήμιση. Γιατί δεν φροντίζουμε όλοι μας να είμαστε πιο καταδεκτικοί, πιο συμμετοχικοί στον τρόπο που λειτουργούμε και σχεδιάζουμε τις ζωές μας, την επικοινωνία μας, ακόμη και τις «μπίζνες» μας; Πού είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι στην καθημερινότητά μας; Πόσοι χώροι εστίασης, πόσες βιβλιοθήκες, πόσες δημόσιες υπηρεσίες είναι προσβάσιμες σε ανθρώπους με αναπηρία; Πόσοι επαγγελματίες ξεκινούν να ανοίξουν μια καφετέρια σήμερα και στα σχέδιά τους είναι μια ράμπα, μια τουαλέτα για αναπήρους;
Το καλοκαίρι του 2016 είχαμε φιλοξενήσει ένα ρεπορτάζ με θέμα αυτό ακριβώς: την προσβασιμότητα («Τουρισμός για όλους», τεύχος #39, Ιούλιος-Αύγουστος 2016). Εκεί, αναφερόμασταν και στη Γαλλία, όπου με το Νόμο Αναπηρία («Loi Handicap») υποχρεώνονται ώς το 2018 (με το νέο έτος, δηλαδή) όλα τα καταστήματα, μέσα μαζικής μεταφοράς, δημόσια κτίρια και ξενοδοχεία να είναι προσβάσιμα από άτομα με αναπηρία.
Τι περιμένουμε για να ακολουθήσουμε το λαμπρό γαλλικό παράδειγμα;
Η στήλη με τους αριθμούς της σελίδας 12 αυτού του τεύχους είναι αποκαλυπτική. Περίπου 650 εκατομμύρια άνθρωποι, δηλαδή το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, εκτιμάται ότι είναι άτομα με ειδικές ανάγκες. Στην ΕΕ, περίπου το 30% του πληθυσμού με προβλήματα κινητικότητας κινδύνευε από φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό (2013). Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι ζουν κάπου ένα εκατομμύριο άτομα με αναπηρία.
«Το πρόβλημα στην αναπηρία δεν είναι το καρότσι, αλλά το μυαλό και η ψυχή εκείνων που θεωρούν αυτούς τους ανθρώπους καημένους», μας είχε πει, το 2016, ένας από τους συνομιλητές μας. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να σεβαστούμε ενεργά και να αγωνιστούμε για το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να είναι δίπλα μας, παρόντες και παρούσες, παντού.
Φωτογραφία: Reuters/ Γιώργος Καραχάλης
Λόγια της πλώρης, #54 (Δεκέμβριος 2017)
ΑΡΘΡΑ ΤΕΥΧΟΥΣ
Newsletter