Shedia

EN GR

11/05/2021

«Η μουσική είναι σωτηρία»

Συνέντευξη της Rosanne Cash στον Holly Gleason

Ένα απόγευμα Πέμπτης, η Ροζάν Κας περιπλανιόταν στις γκαλερί του Hall of Fame της κάντρι μουσικής στο Νάσβιλ του Τενεσί. Εκεί αρχικά βρισκόταν η έκθεση «Flyin’ Saucers Rock & Roll: the Cosmic Genius» του Σάμ Φίλιπς, αφιερωμένη στον ιδρυτή της δισκογραφικής εταιρείας Sun Records που έκανε γνωστούς παγκοσμίως τον Έλβις, τον Καρλ Πέρκινς, τον Ρόι Όρμπισον, τον Τζέρι Λι Λιούις και, φυσικά, του πατέρα της Τζόνι Κας. Έπειτα, περιηγήθηκε στη «Dylan, Cash & the NasvilleCats», τη μουσική έκθεση της πόλης, η οποία εξερευνούσε το αποτύπωμα του τραγουδιού «Man in Black» και της εποχής της «Νasvhville’s A Team». Αυτό ήταν το παρατσούκλι που είχε δοθεί σε μια τεράστια φουρνιά σπουδαίων καλλιτεχνών των δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70. Οι Έλβις Πρίσλεϊ, Έντι Άρνολντ, Πάτσι Κλάιν, Τζιμ Ριβς, Μπομπ Ντίλαν, Τζερι Λι Λιούις, Μπρέντα Λι ήταν μερικοί από εκείνους που έστρωσαν τον δρόμο για κάποιους από τους μεγαλύτερους σταρ της ποπ και της ροκ.

«Διαπίστωσα με έκπληξη πόσο ισχυρά στοιχεία είναι η οικογένεια και η καταγωγή», αποκάλυψε αργότερα με θαυμασμό. «Η συνέχιση μιας γραμμής, πόσα πολλά πράγματα σήμαινε όλη αυτή η μουσική για μένα και συνεχίζει να σημαίνει μέχρι και σήμερα». Αργότερα, το ίδιο απόγευμα, η Κας συνόδευσε τις αμερικανίδες τραγουδίστριες παραδοσιακών ροκ τραγουδιών Λουσίντα Γουίλιαμς και Έμιλου Χάρις στη σκηνή του Music Hall of Fame της κάντρι, του Θεάτρου Ford. Αυτό που εορταζόταν στο δεύτερο βράδυ της Κας στο Hall of Fame ήταν η δύναμη της φιλίας, της δημιουργικής επιμονής αλλά και το γεγονός ότι ήταν μια δυνατή γυναίκα αποφασισμένη να εξελιχθεί ως καλλιτέχνης. «Όλοι μας θαυμάσαμε πόσο δυνατό ήταν αυτό το συναίσθημα»,είπε η Κας. «Δεν υπήρχε καθόλου η αίσθηση ότι πασχίζαμε, ότι είχα κάτι να αποδείξω. Μόνο αγάπη. Αγάπη και τραγούδια».

H Ροζάν Κας έχει πολλές ιδιότητες. Καλλιτέχνης, μητέρα, ακτιβίστρια, κληρονόμος μιας τεράστιας παράδοσης, τραγουδοποιός, φίλη, μούσα, μπεστ σέλερ των «New York Times», σύζυγος, γυναίκα, οραματίστρια.

(φωτογραφία: Clay Patrick McBride)

Δύναμη από τις αποτυχίες

Από νεαρή γυναίκα, τότε που κόπιαζε να ξεφύγει από την προφανή σκιά που έριχνε η καταγωγή της, η 59χρονη νικήτρια του Γκράμι έχει κάνει μια πλήρη μεταστροφή. Για εκείνους που παρακολουθούν συστηματικά την κάντρι μουσική, το «Seven Years Ache» («Επτά Χρόνια Πόνος») μπήκε στο Top 10, το άλμπουμ «Rhythm & Romance» κέρδισε Γκράμι, αλλά και οι υπόλοιπες δου-λειές της («Interiors», «Νovember when it comes», «Black Cadillac» κ.λπ.) ήταν τόσο σπουδαίες, που η είσοδός της στο Hall of Fame έμοιαζε αναπόφευκτη.

«Η εξέλιξη δεν ήταν σίγουρα γραμμική», παραδέχεται. «Υπήρξαν σημεία όπου τα έκανα θάλασσα. Δεν ήξερα τι να κάνω. Αλλά δεν μπορούσα να διαχωρίσω τη δουλειά από την καριέρα». Και, κάπως έτσι, η Κας συνέχισε να προχωρά. Τα τέσσερα νούμερο 1 σίνγκλς από το «King's Record Shop» δεν έφταναν, το «Ιnteriors» είχε μια ζεστασιά, μια οικειότητα που δεν θα μπορούσε να συντηρηθεί και το «Rules of Attraction» ήταν μεν αγαπητό, αλλά δεν την οδήγησε εκεί που ήθελε πραγματικά να είναι. Η Κας συνέχισε να ψάχνει και να προσπαθεί. «Άλλοτε πειραματιζόμενη, άλλοτε απότυγχάνοντας, άλλοτε αισθανόμενη απόγνωση. Πόνος, αμφιβολία, έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μου, όλα κατέληγαν στο ίδιο σημείο: Ότι αποκτάς δύναμη μέσα από τις αποτυχίες και ότι είναι εντάξει να πάρεις μια λάθος στροφή.

Πάντοτε ήθελα να γράφω καλά τραγούδια, να γράφω καλύτερα τραγούδια. Δεν ήξερα πώς να κάνω οτιδήποτε άλλο, όχι ως μια έμφυτη κλίση, αλλά ποια άλλη θα ήμουν στον κόσμο αν δεν το έκανα αυτό; Είμαι μια καλή μητέρα, μια καλή σύζυγος, αλλά αυτό είναι το έργο μου, είμαι αυτή η δουλειά. Είναι στο DNA μου». Το μουσικό DNA της Κας έχεις βαθιές ρίζες στο χρόνο. Οι προπαππούδες της από τη μητέρα της έφτασαν στη Νέα Ορλεάνη από την Ιταλία, και στη συνέχεια, πήραν το δρόμο για το Μέμφις. Ο πατέρας του πατέρα της προερχόταν από μια γενιά κολίγων του Αρκάνσας και ο ίδιος ο πατέρας της βοήθησε στην ανάφλεξη της ροκαμπίλι επανάστασης με τους Tennessee Two. Αν και δεν είχε την πρόθεση να δημιουργήσει το «The River & the Thread», το οποίο σάρωσε τα Γκράμι και τα αμερικάνικα βραβεία (Americana Awards), ήταν κάτι αναπόδραστο. «Είμαι μια Νεοϋορκέζα, έχω φύγει εδώ και περισσότερα από είκοσι χρόνια, αλλά, κατά βάθος, έχω ακόμα αυτή τη βαθιά σύνδεση. Η μουσική μου, η οικογένειά μου, όλα έχουν τις ρίζες τους στον Νότο και στο χώμα του».

Σεβασμός και αγάπη

Όταν η Κας λέει «χώμα» δεν αστειεύεται. Την περασμένη χρονιά, έδωσε παράσταση στις Φάρμες Dockery του Μισσισσιππή. Στο στόμιο του ποταμού Μισσισσιππή, όπου λένε ότι γεννήθηκε το μπλουζ. «Ο Τσάρλι Πάτον και ο Howlin’ Wolf μάζευαν και οι δύο βαμβάκι εκεί… Μπορείς να το νιώσεις όταν βρίσκεσαι σε αυτά τα εδάφη». Μοιράστηκε το λογαριασμό με τον 90χρονο παίκτη φυσαρμόνικας Κάντιλακ Τζον Νόλαν. Μετά το τέλος της παράστασης, πήγε να τον χαιρετήσει. «Δεν είχε αφήσει ποτέ τη φάρμα. Ήμουν τόσο συγκλονισμένη και μόνο με την παρουσία του και με το ότι ήταν τόσο γενναιόδωρος προς εμένα. Προσπάθησα να του πω πόσα πολλά σήμαινε για μένα το ότι ήταν εκεί, και μου απάντησε: "Ξέρεις, όταν ήμουν πίσω από το μουλάρι και όργωνα το χωράφι, συνήθιζαν να ανοίγουν το ραδιόφωνο, και ακούγαμε μουσική από ένα ανοιχτό παράθυρο του σπιτιού. Έπαιζαν όλα τα είδη μουσικής, αλλά μόνο όταν έπαιζαν τα τραγούδια του Τζόνι Κας σταματούσαν όλοι και άκουγαν”».

«Ο παππούς μου ήταν και αυτός εκεί έξω, σε αυτά τα χωράφια. Αλλά η ιδέα ότι ο πατέρας μου σήμαινε κάτι σε εκείνους τους ανθρώπους, γνωρίζοντας ότι ο πατέρας του πατέρα μου ήταν ένας ρατσιστής, όπως πολλοί άνθρωποι εκείνη την εποχή...Κάπου εκεί συνειδητοποιείς ότι είναι λάθος, αλλά συνειδητοποιείς και το χρέος απέναντι σε αυτούς του μουσικούς. Τέτοιο σεβασμό και αγάπη έχω γι’ αυτόν τον άνθρωπο». Βάζει τα γέλια ξανά όταν αναπολεί τις στιγμές που έπαιζε το «Seven Year Ache» για να την ακούει ο τεξανός τραγουδιστής της κάντρι και της φολκ και νικητής του βραβείου Γκράμι Γκάρι Κλαρκ. Κάποια στιγμή, γύρισε και με ρώτησε αποδοκιμαστικά: «Τι είναι αυτό;».

(φωτογραφία: Deborah Fiengold)

Ένστικτο και υπομονή

Πλέον, η Κας συνειδητοποιεί τη δύναμη της δουλειάς της όταν συνομιλεί με τους άλλους. «Η μουσική είναι σωτηρία. Πόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν έρθει σε μένα και μου έχουν πει: “Το ‘Interiors’ με βοήθησε να ξεπεράσω το διαζύγιο” ή, όταν πέθανε η μητέρα μου, το “Black Cadillac” ήταν το μόνο που άκουγα. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, το να ακούω το “Αντάτζιο για Έγχορδα” του Σάμιουελ Μπάρμπερ με βοήθησε πάρα πολύ. Θυμάσαι τον εαυτό σου έφηβο να κάθεται στο δωμάτιο να αισθάνεσαι μόνος και να σκέφτεσαι ότι κανένας δεν σε καταλαβαίνει, παρά μόνο οι δίσκοι σου; Νομίζω πως αυτό είναι ένα συναίσθημα που δεν φεύγει ποτέ».

Αυτό είναι που επιζητεί η Ροζάν Κας: Μουσική που να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο μόνοι, πιο ξεκάθαροι μέσα στο χάος, πιο προσγειωμένοι και συνειδητοποιημένοι για το ποιοι είναι και ποιοι θέλουν να γίνουν. Πέρα από το να γράφει βιβλία, να δίνει καταθέσεις ενώπιον του Κογκρέσου, να εργάζεται για διάφορα πρότζεκτ ιστορίας για την αποκατάσταση και προστασία της γης και των ιστορικών μνημείων, διψάει για μουσική. «Δεν ήξερα τι έκανα», ομολογεί. «Κυρίως, εμπιστευόμουν το θράσος του ενστίκτου μου και δούλευα πολύ σκληρά. Δεν μπορείς να υποτιμήσεις την επιμονή, αυτή είναι το 80% όλου αυτού. Πρέπει να εμφανίζεσαι επί σκηνής και να συνεχίζεις να εμφανίζεσαι».

Η Κας ξαναγελάει, ευδιάθετη με τη σκέψη ότι μπορεί να κάνει την καλύτερη μουσική της καριέρας της, μετρώντας ήδη τρεις δεκαετίες παρουσίας στα μουσικά πράγματα. «Δεν ξέρω για τους άλλους, αλλά, όταν πρόκειται για μουσική, αν πιστεύεις σ’ αυτήν, πώς να μην τα δίνεις όλα», σχολιάζει, «Ποτέ δεν ξέρεις τι πρόκειται να συμβεί, αλλά ξέρεις ότι έκανες το καλύτερο που μπορούσες».

 

Πηγή: www.INSP.ngo/«The Contributor»

 

#40