Shedia Γιατί η «σχεδία» πάει στα 5€

09/04/2024 Το περιοδικό

Γιατί η «σχεδία» πάει στα 5€

Γιατί η «σχεδία» πάει στα 5€

Από το επόμενο τεύχος (#122, Μάιος 2024), είμαστε αναγκασμένοι να προχωρήσουμε στην αναπροσαρμογή της τιμής πώλησης του περιοδικού από τα 4€ στα 5€.

Αυτό το κείμενο πρωτογράφτηκε, πριν από ένα χρόνο περίπου, τον Ιούνιο του 2023. Έκτοτε, παρέμενε στο συρτάρι μας, καθώς αναζητούσαμε «άλλους τρόπους». Ήρθε η στιγμή, όμως, να το ανασύρουμε.

Όταν, το Δεκέμβριο του 2014, το τιράζ της «σχεδίας» έσπασε το φράγμα των 15.000 αντιτύπων, ήταν ο καιρός να περάσουμε από την επίπεδη στην κυλινδρική εκτύπωση. Τα πρώτα, δε, εκείνα χρόνια, το κόστος εκτύπωσης ήταν 303€ η χιλιάδα (άρα, για μια εκτύπωση, επί παραδείγματι, 15.000 αντιτύπων το κόστος ήταν 4,545€, συν ΦΠΑ).

Έκτοτε, η πορεία του κόστους του χαρτιού είναι μόνον ανοδική. Τον Οκτώβριο του 2020, για την εκτύπωση των 17.500 αντιτύπων για τις ανάγκες εκείνου του μήνα, το κόστος ανήλθε στις 6.125€ (χωρίς το ΦΠΑ). Το κόστος ανά χιλιάδα, με άλλα λόγια, είχε φτάσει τα 350€ (αύξηση της τάξης του 18%).

Πάλι, όμως, νιώθαμε ότι η κατάσταση ήταν διαχειρίσιμη. Μπορούσαμε να ανταποκριθούμε με τις δικές μας δυνάμεις, που δεν είναι άλλες από το «υπόλοιπο 1,26€» (ως γνωστόν, από την τιμή πώλησης της «σχεδίας», τα 2,50€ αποτελούν έσοδο για τον ωφελούμενο[1]πωλητή, ενώ 0,24€ είναι ο ΦΠΑ). Όταν λέμε «δικές μας δυνάμεις», εννοούμε, κυρίως, τις πωλήσεις του περιοδικού, αλλά και τις διαφημίσεις, τις συνδρομές και λιγότερο τις εκδηλώσεις «fundraising», τις δωρεές και τις υπόλοιπες πρωτοβουλίες (όπως οι «Αόρατες Διαδρομές»), που εμπεριέχουν το στοιχείο της οικονομικής δραστηριότητας.

Η «σχεδία» είναι μια δομή αλληλεγγύης, αποκλειστικός στόχος της οποίας είναι να δημιουργεί ευκαιρίες σε εκείνους και εκείνες που μοιάζει να μην έχουν πια ευκαιρίες. Και αυτό –αν θέλετε– με όρους κοινωνικής επιχειρηματικότητας: Να έχουμε, δηλαδή, μια οικονομική δραστηριότητα που θα μας επιτρέπει να υπηρετούμε τους σκοπούς και το κοινό μας όραμα για μια δίκαιη κοινωνία, όλων.

«Να είμαστε κοινωνικά χρήσιμοι με έναν βιώσιμο τρόπο». Να ένα από τα μότο που έχουμε ως οδηγό.

Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο, πως η οικονομική υποστήριξη που έχει λάβει η «σχεδία» από την πολιτεία, όλα αυτά τα έντεκα χρόνια ζωής της, είναι 0€ (μηδέν ευρώ). Δεν «γκρινιάζουμε» γι’ αυτό. Προς Θεού. Άλλωστε, δεν έχουμε μπει καν στη διαδικασία, προσώρας, να ζητήσουμε οικονομική υποστήριξη. Τα μόνα χρήματα με τα οποία έχουμε επιδοτηθεί, από το 2013 ώς σήμερα, είναι 50.000€ από το Πράσινο Ταμείο για το εξαιρετικό εκείνο (και αγαπημένο μας) κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης «σχεδία αρτ» (το 2017). Από το χειμώνα του 2020, ωστόσο, το κόστος εκτύπωσης του περιοδικού άρχισε να ανεβαίνει δραματικά, δημιουργώντας μια συνθήκη συνεχούς επιτήρησης και επιφυλακής εντός μας.

Χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ το κόστος εκτύπωσης της «σχεδίας», τον Ιούνιο του 2021, ήταν 333€ ανά 1.000 τεύχη, ένα μόλις χρόνο αργότερα, τον Ιούλιο του 2022, ανήλθε στα 581€ ανά χιλιάδα – μια αύξηση, δηλαδή, της τάξης του 74,7% μέσα σε δώδεκα μόλις μήνες. Η αλματώδης αύξηση της τιμής του χαρτιού είχε ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του προϋπολογισμού της «σχεδίας» κατά 80.466,9€, μόνο τα τελευταία δύο χρόνια (Ιούνιος 2021-Ιούνιος 2023).

Μάλιστα, μόνο τον τελευταίο χρόνο, η επιπλέον επιβάρυνση στον προϋπολογισμό της «σχεδίας», από την αύξηση της τιμής του χαρτιού είναι 53.250€. Τα ποσά, για τις δυνάμεις μας, είναι ιλιγγιώδη. Αυτό το άλγος, πέρα από την όποια στεναχώρια, έχει δημιουργήσει μια αλυσίδα παρενεργειών, που, αναπόφευκτα, επιστρέφει στους ίδιους τους ανθρώπους για τους οποίους ζει και αναπνέει η «σχεδία»: τους ανθρώπους με το κόκκινο γιλέκο.

Να αναφέρουμε ένα πολύ απλό παράδειγμα. Η «σχεδία», όπως και κάθε έντυπο, χαίρεται όταν εξαντλείται, όταν «ξεπουλάει». Αυτό, πρακτικά, σημαίνει, στην περίπτωσή μας, ότι οι διανομείς καταφέρνουν, πράγματι, να εξασφαλίσουν ένα μικρό έστω εισόδημα, για να καλύψουν κάποιες έστω από τις πιο βασικές τους ανάγκες. Μας συμβαίνει συχνά, και το χαιρόμαστε και εμείς.

Η ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ

Εκεί που δεν χαιρόμαστε καθόλου, όμως, είναι όταν το περιοδικό εξαντλείται πολλές μέρες πριν από την κυκλοφορία του επόμενου τεύχους. «Και τι θα κάνουν οι άνθρωποι όλον αυτόν τον καιρό; Πώς θα συντηρούνται;» ήταν η αγωνία που μας ταλάνιζε, από τις πρώτες μέρες.

Έτσι, από το 2013 κιόλας, πήραμε μια απόφαση, όταν το περιοδικό εξαντλείται, εφόσον απομένουν πάνω από οκτώ (8) μέρες (από Τρίτη στην επόμενη Τετάρτη, δηλαδή) μέχρι να πάρουν οι άνθρωποι το επόμενο τεύχος στα χέρια τους, να προχωρούμε σε επανεκτύπωση – και ας είναι οικονομικά ασύμφορη για τον οργανισμό. Δεν είναι δυνατόν να αφήσουμε ανενεργούς τους ανθρώπους, για τόσο πολλές μέρες, ήταν κοινός ο προβληματισμός.

Η αύξηση, όμως, δεν αφορά μόνο το κόστος εκτύπωσης. Και τα ενοίκια και όλα μας τα έξοδα πια είναι σαφώς αυξημένα, όπως συμβαίνει παντού, κάτι που καθιστά, πλέον, αυτήν την πρακτική απαγορευτική. Με το επετειακό τεύχος, για παράδειγμα, εξαντλήθηκαν πολύ νωρίς και τα 22.000 αντίτυπα που είχαμε εκτυπώσει. Δυστυχώς, όμως, δεν είχαμε τη δυνατότητα να προχωρήσουμε σε επανεκτύπωση.

Η νέα αυτή πραγματικότητα, εξυπακούεται, έχει αρχίσει να επηρεάζει τη συνολική λειτουργία και τις συνθήκες που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε (ή δεν είμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε, πλέον) στους ανθρώπους μας, ώστε να ξαναπάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους.

Όλο αυτό το διάστημα, σε αυτό το μέτωπο, ο αγώνας και η αγωνία ήταν να αντισταθμίσουμε αυτή τη δραματική αύξηση, κυρίως, μέσω της προσέλκυσης νέων διαφημίσεων. Δεν κατέστη δυνατό, αν και, ομολογουμένως, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε αυτό τον τομέα, το τελευταίο διάστημα. Η «σχεδία», θα πρέπει να υπογραμμιστεί, δεν έχει καν τις διαφημιστικές καταχωρίσεις του ευρύτερου δημοσίου τομέα (ΔΕΚΟ κ.λπ.) που δικαιούται, βάσει του τιράζ της.

Με αυτά τα δεδομένα, η αύξηση της τιμής του περιοδικού από τα 4€ στα 5€ είναι αναπόφευκτη, είναι ο μόνος ορατός τρόπος να αντισταθμίσουμε την αλματώδη αύξηση του κόστους παραγωγής και να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητά μας, τη συνέχεια της «σχεδίας». Φευγαλέα, μόνο, έπεσε στο τραπέζι η πρόταση να μειωθεί το ποσοστό που εισπράττουν για την πώληση κάθε περιοδικού οι άνθρωποι της «σχεδίας» μας από τα 2,50€ ανά τεύχος στα 2,00€, ώστε η αναλογία τιμής περιοδικού-αμοιβής/οφέλους διανομέα να είναι, ακριβοδίκαια, 50%-50%, όπως συμβαίνει με όλα τα περιοδικά δρόμου του πλανήτη (βλ. σχετικό πίνακα).

Η «σχεδία» πρέπει να είναι ίσως το μοναδικό περιοδικό δρόμου, παγκοσμίως, που –από την πρώτη μέρα– παρεκκλίνει από αυτήν την αρχή. Αυτήν τη στιγμή, από την τιμή πώλησης της «σχεδίας» (4,00€), οι ωφελούμενοι καρπώνονται το 62,50% (τα 2,50€).

Η πρόταση εκείνη απορρίφθηκε συλλήβδην, όπως είχε συμβεί και την προηγούμενη φορά που αναγκαστήκαμε να προβούμε σε αύξηση της τιμής του περιοδικού, πριν από πέντε χρόνια, το Μάρτιο του 2018, όταν στους τίτλους κτήσης, με τους οποίους αμείβονται οι πωλητές του περιοδικού, επιβλήθηκε εισφορά υπέρ του ΕΦΚΑ.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η τιμή του περιοδικού από τα 3€ στα 4€ (και το μεικτό έσοδο των διανομέων από τα 1,86€ στα 2,5€), προκαλώντας μια αναστάτωση σε όλους μας, μέσα και γύρω από τη «σχεδία». Να υπογραμμιστεί, ωστόσο, ότι, πέρα από τη δυσκολία των ημερών, η απόφαση της επιβολής εισφοράς υπέρ του ΕΦΚΑ στους τίτλους κτήσης ήταν από τις πιο σημαντικές, τις πιο ευχάριστες στιγμές της ιστορίας μας, αφού με αυτόν τον τρόπο οι διανομείς του περιοδικού δρόμου (και όχι μόνον αυτοί) εξασφάλισαν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και, το σημαντικότερο, ασφαλιστικό χρόνο. Ήταν μία κατάκτηση. Δεν είναι λίγοι οι πωλητές από τους οποίους έλειπαν ή λείπουν μια χούφτα ένσημα, προκειμένου να πάρουν τη σύνταξή τους και να ξεκουραστούν. Κάποιοι, εξαιτίας αυτής της απόφασης, τα έχουν καταφέρει ήδη.

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ

Είναι και κάτι ακόμη που θα θέλαμε, επί τη ευκαιρία, να επισημάνουμε. Και αυτό δεν είναι άλλο από την αξία της «σχεδίας» ως δημοσιογραφικού εντύπου. Καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια κάθε μήνα, κάθε μέρα, ώστε να φτάνει στα χέρια σας ένα έντυπο που να ανταποκρίνεται στις υψηλότερες των απαιτήσεων του αναγνώστη. Ως έντυπο, η «σχεδία» είναι βαθιά προσηλωμένη στις αρχές της εποικοδομητικής δημοσιογραφίας. Μιας δημοσιογραφίας που δεν στέκεται στο πρόβλημα, αλλά αναζητά και αναδεικνύει λύσεις, για όλες αυτές τις προκλήσεις με τις οποίες είμαστε συλλογικά αντιμέτωποι. Είναι ένα βαθιά αισιόδοξο εκδοτικό και κοινωνικό εγχείρημα.

«Τα ρεπορτάζ της “σχεδίας” αποτελούν εγχειρίδιο κοινωνικής πολιτικής. Η δε ιστορία της τελευταίας σελίδας, στην ουσία, είναι η ιστορία της εργατικής τάξης στην Ελλάδα», σχολίαζε ένας διακεκριμένος νομικός. «The Big Issue: Part of the solution». Είμαστε «μέρος της λύσης», διαλαλούν το έργο τους οι άνθρωποι του βρετανικού περιοδικού δρόμου, το οποίο αποτελεί τη ναυαρχίδα του διεθνούς εκδοτικού και κοινωνικού κινήματος, που είναι τα περιοδικά δρόμου.

ΔΕΝΤΡΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ

Εμείς, στη «σχεδία», προσπαθούμε να είμαστε μέρος της λύσης και μέσω της πένας μας, της δημοσιογραφίας που υπηρετούμε. Η αύξηση της τιμής του περιοδικού θα μας βοηθήσει και σε αυτόν τον τομέα, να γίνουμε και δημοσιογραφικά, και ως έντυπο, ακόμη καλύτεροι.

Άλλωστε, η αλήθεια είναι ότι είτε με τα 4€ είτε με τα 5€ η «σχεδία» παραμένει ένα ιδιαιτέρως προσιτό έντυπο, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα. Δεν είναι ακριβή η «σχεδία» μας, απλώς εμείς έχουμε την αγωνία να είμαστε όσο το δυνατόν πιο προσιτοί και προσβάσιμοι γίνεται για ολόκληρη την κοινωνία.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, αποφασίσαμε, παράλληλα με την αύξηση της έντυπης έκδοσης, να προχωρήσουμε στη διαμόρφωση ειδικών οικονομικών πακέτων για την ηλεκτρονική μας έκδοση, ώστε το περιοδικό να είναι πάντα προσιτό. Να μπορούν όλοι και όλες να διαβάζουν «σχεδία».

Το σύνολο δε των εσόδων που θα προέρχονται από τις ηλεκτρονικές συνδρομές θα κατευθύνονται προς την υποστήριξη μιας νέας, σημαντικής μας πρωτοβουλίας: Το δένδρο της φροντίδας. Αυτή είναι η ονομασία που δώσαμε, αυθορμήτως, σε μια νέα υπηρεσία, που εστιάζει στην ακόμη καλύτερη υποστήριξη των ανθρώπων της «σχεδίας» μας, πέρα από την πώληση του περιοδικού. Να καλύψουμε κάποιες, λίγες έστω, από τις πιο βασικές τους ανάγκες. Από ένα φάρμακο μέχρι μια επίσκεψη σε έναν γιατρό, μια εξέταση, να πάμε, όλοι μαζί, σε ένα μουσείο ή, ακόμη, και μια εκδρομή στη θάλασσα, σε μια έκθεση ζωγραφικής, μια μουσική παράσταση. Να έχουν οι άνθρωποι πρόσβαση στα βασικά, μα και στις απλές χαρές της ζωής. Είναι κάτι που όλοι το έχουμε ανάγκη. Το «ευ ζην» των πολύ φτωχών ανθρώπων είναι ψηλά στις έγνοιες μας.

Και πάλι, όμως, κάτι μας «τρώει», μας ωθεί να κάνουμε το κάτι παραπάνω για τους ανθρώπους με το κόκκινο γιλέκο. Έτσι, και σε αυτή τη νέα συνθήκη, ένα μέρος της αύξησης θα αποτελεί απευθείας έσοδο για τους ίδιους. Από 2,50€ ανά τεύχος που είναι σήμερα το μεικτό απευθείας έσοδο, θα ανέβει στα 2,70€. Με αυτόν τον τρόπο, η αναλογία δεν αποκαθίσταται ακριβώς στο διεθνώς αποδεκτό για τα περιοδικά δρόμου 50%-50%, αλλά θα στέκει στο 54%-46%, πάντα υπέρ του ανθρώπου με το κόκκινο γιλέκο. Πάντα για τον άνθρωπο.

Θα σας ευχαριστούμε πάντα για την υποστήριξη, για την αγάπη. Και για την κατανόηση. «Α», για αγάπη, για αλληλεγγύη, για αξιοπρέπεια. _

ΥΓ. Στον κάτωθι σύνδεσμο, μπορείτε να διαβάσετε την ιστορία πίσω από την πρώτη αύξηση, από τα 3€ στα 4€, το Μάρτιο του 2018. Πριν από έξι χρόνια.

https://www.shedia.gr/news/2018/feb/20/giati-h-sxedia-8a-kostizei-4-apo-teyxos-martioy-20/

Κείμενο: Χρήστος Αλεφάντης

50% - 50%

Τα περιοδικά δρόμου ξεκίνησαν από τη Νέα Υόρκη, όταν, το 1989, κυκλοφόρησε στους δρόμους της πόλης το «Street News». Ακολούθησε, το 1991, στη Μεγάλη Βρετανία, η κυκλοφορία του «The Big Issue». Ιδρυτής του ο (λόρδος, σήμερα, και πάντα υπέρμαχος των αγώνων για μια δίκαιη κοινωνία) Τζον Μπερντ, ο οποίος είχε την υποστήριξη του ιδρυτή των Bodyshop Γκόρντον Ρόντικ (Gordon Roddick). Το «The Big Issue» θεωρείται η ναυαρχίδα των περιοδικών δρόμου, το πρωτοποριακό έντυπο που έβαλε στον παγκόσμιο χάρτη το εκδοτικό και κοινωνικό κίνημα που είναι τα περιοδικά δρόμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Δικτύου Περιοδικών Δρόμου (insp.org), σήμερα κυκλοφορούν, απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη, 92 περιοδικά δρόμου, σε 35 χώρες. Κατά κανόνα, και με εξαίρεση τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και τη Νορβηγία, ένα σε κάθε χώρα. Από την τιμή πώλησής του, κατά κανόνα, το 50% αποτελεί έσοδο για τον πωλητή, ο οποίος προέρχεται από κοινωνικά ευάλωτους πληθυσμούς.

Τιμή & Όφελος πωλητή

«The Big Issue UK» 4,68£ 2,34£ Μεγάλη Βρετανία (4€) (2€) «The Big Issue» 9$ 4,5$ Αυστραλία (5,65€) (2,825€) «Hinz&Kunzt» 2,40€ 1,20€ Αμβούργο, Γερμανία «Biss» 2,80€ 1,40€ Μόναχο, Γερμανία «Oslo» 100kr 50kr Νορβηγία (8,7€)(4,35€) «Faktum» 80kr 40kr Σουηδία (6,9€)(3,45€) «Surprise» 8Fr 4Fr Ελβετία (6,1€)(3,05€) «Hus Forbi» 50Κr 25Kr Δανία (6,7€)(3,35€)

*Σημείωση: Το «The Big Issue UK» είναι εβδομαδιαίο έντυπο, το «The Big Issue Australia» και το ελβετικό «Surprise» είναι δεκαπενθήμερα, ενώ τα υπόλοιπα έντυπα είναι μηνιαία. Επιπλέον, τα περισσότερα (Αγγλία, Αυστραλία, Ελβετία, Γερμανία) εκδίδονται, κατά μέσο όρο, σε λιγότερες σελίδες σε σχέση με τη «σχεδία» (32 ή 48 σελίδες έναντι 64 ή 72).

ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΠΑΝΤΟΥ

Η «σχεδία» δεν είναι το μόνο περιοδικό (δρόμου ή μη) που έχει μπει στον Προκρούστη των αλματωδών ανατιμήσεων στις πρώτες ύλες (και όχι μόνο). Από τις αρχές του περασμένου έτους, το ένα μετά το άλλο τα περιοδικά δρόμου έχουν αναγκαστεί να ανεβάσουν την τιμή τους. Την 1η Ιανουαρίου του 2023, το βρετανικό «The Big Issue» ανέβηκε από τις τρεις (3) στις τέσσερις (4) στερλίνες, ακολούθησε το δανέζικο «Hus Forbi» από 30 στις 50 κορώνες, το ελβετικό «Surprise» από τα 6 στα 8 φράγκα, το γερμανικό «Strassenkreuzer» από τα 1,40€ στα 1,70€, το Bodo του Ντόρτμουντ, από τον περασμένο Δεκέμβριο, πήγε από τα 2,5€ στα 3€ κ.ο.κ. Από αυτήν την πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να ξεφύγει και ο ελληνικός Τύπος. Ένα από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα είναι εκείνο της «Εφημερίδας των Συντακτών». Η συνεταιριστική εφημερίδα αύξησε την τιμή της από 1,5€ στα 2€ για το καθημερινό φύλλο και στα 2,5€ για το φύλλο του Σαββάτου. «Η επιλογή είναι μονόδρομος, μετά τις τεράστιες αυξήσεις σε ενέργεια και άλλα αγαθά και υπηρεσίες που επιβάρυναν κάθε νοικοκυριό και επιχείρηση, αλλά και του χαρτιού (+60%), που επιβαρύνει ειδικά τις εκδοτικές επιχειρήσεις», αιτιολογούσε την απόφαση.

comments powered byDisqus

Αρχειο

Κατηγοριες

Το περιοδικό

Shedia

Γιατί η «σχεδία» πάει στα 5€

Διαδωστε το

Αρχειο

Κατηγοριες

Το Newsletter της Σχεδιας

ΣΧΕΔΙΑ TWEETS